Kullanıcı Deneyimi (User Experience) Nedir?
Bu yazımızda, Kullanıcı Deneyimi (User Experience UX) tarihi, tanımı ve süreçleriyle ilgili bilgiler vererek detaylıca açıklamaya çalıştık.
Kullanıcı Deneyimi (User Experience) Nedir?
Yaklaşık yarım asır yıl önce 1970'li yılların başında, Xerox Palo Alto Araştırma Merkezi’ndeki (PARC) mühendisler, grafik kullanıcı arabirimli, bitmap grafikleri, yerel alan ağı, lazer baskı, ağ bağlantılı bilgisayar oyunları, nesne yönelimine öncülük eden Xerox Alto adlı devrim niteliğinde bir bilgisayar yarattılar. 1970'lerden itibaren üniversitelerdeki birçok araştırmacı (ve diğer şirketlerden gelen ziyaretçiler) Alto birimlerini kullandı ve bilgisayar birçok erken tek kullanıcılı grafik iş istasyonunun yaratılmasına ilham verdi. Sonraki yıllarda her yerde yaygınlaşarak ve gelişerek günümüze kadar gelen dijital endüstri platformu zaman için kullanıcı deneyimlerinde de büyük değişimlere uğradı.
Dijital platformların büyümesi ve gelişmesi ile kullanıcı ihtiyaçlarının yanı sıra ekranların hızlı ve kolay kullanılabilir olma istekleri tasarımcıların bakış açılarını bu perspektife itmiş oldu.
Günümüzde, UX tasarımı hem teknoloji sahnesinin içinde hem de dışında sıcak bir konu haline geldi. Birçok meslektaşınızın bir ürünün sağlıksız UX’i veya bir internet sitesinin güzel UX’i hakkında yorum yapmaktan hoşlandıklarını fark etmişsinizdir. İşte kullanıcılardan bu geri dönüşleri alabilmek için ‘UX Designer’ mesleği yeni yeni Dijital dünyada yerini almaya ve sektörde kendinden söz ettirmeye başladı.
Kullanıcı Deneyimi(UX) denince aklımıza kullanıcıların bir mobil uygulama, yazılım programı, web sitesi veya başka herhangi bir uygulama ile etkileşime girme hissinden başka bir şey gelmemelidir.
User Experience Designer Ve Beklentiler Nelerdir?
UX Designer (Kullanıcı Deneyimi Tasarımcısı), bir ürünün, sistemin veya arayüzün son kullanıcısı ile buluşmadan önce, kullanıcı tarafından nasıl kullanılacağını çeşitli araştırma yöntemleri kullanarak ön görmeye çalışan ve son kullanıcının ürünü olabilecek en kolay seviyede kullanabilmesini sağlayıp kullanıcı için ‘iyi deneyim’ yaratmayı amaç edinen bir meslek dalıdır.
UX Designer’dan Beklentimiz;
UX tasarımcıları, ürünler, hizmetler ve süreçler için kusursuz kullanıcı deneyimleri yaratmak için pazar araştırmasını, ürün geliştirmeyi, stratejiyi ve tasarımı birleştirir.
Müşteri ile bir köprü kurarak şirketin onların ihtiyaçlarını ve beklentilerini daha iyi anlamasına ve yerine getirmesine yardımcı olurlar.
UX tasarımcısı aslında;
· Her kullanıcının diğerlerinden farklı düşünen ve farklı bir bakış açısına sahip farklı bir birey olabileceğini akılda tutmalıdır.
· Kullanıcı beklentilerini yönetme sanatında uzman olmalıdır.
· Hedef kitleyi çekici bir kullanıcı Deneyimi oluşturmak için gerekli olabileceğinden kullanıcıların web davranış modellerini algılamada uzman olmalı , onların yerine karar verebilmelidir.
Kullanıcı Deneyimi (User Experience) Rolleri
Kullanıcı Deneyimi Araştırmacısı (UX Researcher)
Kullanıcı Deneyimi Araştırmacısı;
1)Soru sorar, dinler, empati kurar.
2)Veri parçacıklarını birleştirir ve ürünün mevcut/gelecek ihtiyaçlarını anlar.
3)Rakip analizi yaparak sektörün odaklandığı noktaları çıkarır.
4)Çalışmalarından persona, kullanıcı araştırması ve kullanılabilirlik testi sonuçlarını çıkartır.
Bu sonuçlar kullanıcının analizi için tasarımcıya yardımcı olur ve ürünün iyi bir deneyime sahip olması adına kullanılır.
Etkileşim Tasarımcısı (Interaction Designer)
Son kullanıcının ürün, servis veya arayüz ile nasıl bir iletişime gireceğini tasarlayan arayüzdeki akışların ve arayüz elementlerin yerleşiminden sorumlu kişidir.
Wireframe, Storyboard, Prototip yaptığı işin çıktılarıdır. Bu çıktılar ile beraber son kullanıcının ürünle nasıl iletişime geçeceğini tasarlar.
Bilgi Mimarı (Information Architect)
Bilginin nasıl gruplandığının, arandığının ve isimlendirildiğinin anlaşılmasını sağlar.
Üründe bulunacak fonksiyonların ve/veya içeriklerin listesini ve hiyerarşisini belirler.
Çalışmalarının sonunda, site haritası, bilgi mimarisi, içerik listesi vb. çıktılarla karşılaşılır.
Kullanıcı Arayüzü Tasarımcısı (UI Designer)
Kullanıcı Deneyimi Tasarımcısı’nın tasarladığı akışları, ürünün kurumsal kimliği, renkleri ve tipografisiyle birlikte final tasarıma dönüştürür ve son kullanıcıya sunmak için hazır hale getirir.
İşin çıktısı olan statik ekran görselleri, genel olarak en fazla tartışılan ve subjektif yorumlarla değerlendirilen iştir.
Persona Nedir?
Persona; ortak davranış, motivasyon ve beklentileri paylaşan bir hedef kitlenin küme temsilidir diyebiliriz.
Gerçek yaşayan bir insan değil fakat insan yerine bir arketiptir. Sürece daha iyi dahil edebilmek için gerçek insanlarmış gibi tanımlanmalılardır. Belki okuduğum persona tek bir kişi gibi görünür ancak yüzlerce insanın tek temsili olabilir.
Persona’nın Amacı Nedir?
Asıl amaç tasarım yapmaktır. Son zamanlarda iyice popülerleşen ve aslında farkında olmadan yıllardır kullandığımız ‘İnsan Merkezli Tasarım’ da bu fikrin isim bulmuş halidir.
Persona, insana yapacağımız tasarım için yine insandan bilgi almamızı teşvik eden ve kolaylaştıran veri diyebiliriz. Öncelikle, tasarım kararları alacağımız zaman hedefimize odaklanmak için hedef kullanıcılarla empati kurmamız gerekir ve persona buna zemin hazırlar, aynı zamanda herkes için tasarım yapma girişiminden uzaklaşarak hedef odaklı ilerlememize yardımcı olur. Personamızda toplanan veri kümesi sayesinde, tasarımımızı yapacağımız insan grubunu yakından tanıyabilir ve anlayabiliriz. Onların motivasyonlarını, acı noktalarını benimseyebiliriz. Persona yaparken olmazsa olmaz dediğimiz en önemli 2 şey Kullanıcı Hikayesi ve Karakterdir. Bir persona oluşturabilmek için gerekli olan bilgileri aşağıdaki görselde sizin için resmetmeye çalıştık.
Persona Nasıl Yapılır?
Persona’nın nasıl yapılacağını aşağıda maddeler halinde açıklayalım.
Veri Toplama
Araştırma: Hedef kitleniz hakkında bilgi sahibi olmak ve karakter oluşturmanın ilk aşamasıdır.
Kullanıcı verisi elde etmek için elinizdeki her türlü bilgiyi kullanılarak, varsayımlarda bulunarak, internet analizi gerçekleştirerek, kullanıcılarla röportaj ve anketler yaparak, istatistiksel veriler toplayarak araştırma hakkında bilgi sahibi olabiliriz.
Segmente Etme
Kitleyi Segmentlere Ayırma: Kişinin, hedef kitlenizin bir bölümünün görüntüsü olduğunu unutmamak önemlidir. Bir kişi tüm hedef kitlenin yüzü olamaz. Birden çok karakter, birden çok personayı oluşturabilir bunları birbirinden ayırmak önemlidir.
Üretme
Veri toplamayı ve segmentasyonu tamamladıktan sonra, karakter oluşturmaya başlanabilir. En temel bilgi olan demografik bilgilerle başlanmalıdır. Ardından persona arka planı tanımlama, persona hedeflerini tanımlama, motivasyon ve acı noktaları belirleme ve önemli olabilecek diğer bilgiler de ekleyerek personamızı tamamlayabiliriz.
User Experience (UX) ve User Interface (UI) Arasındaki Farklar
User Experience (UX) ve User Interface (UI) kavramları genel olarak birbirleri ile karıştırılan kavramlardır.
User Experience (UX); bir ürünün tasarımından lansmanına, kullanıcı araştırmalarından ve prototip oluşturmadan, ürünün pazarlanmasına kadar tüm aşamalardır.
User Interface (UI) ise kullanıcıların tıkladığı düğmeler, okudukları metin, resimler, kaydırıcılar vs. gibi kısaca kullanıcının uygulamada etkileşime girdiği tüm ögeleri içermektedir.
Kullanıcı Deneyimi (User Experience) Sürecinin Aşamaları
UX Süreci lansman öncesinde kullanıcıyı ve ürünü anlayabilmek için daima aşağıdaki görevleri tamamlamaya çalışmalıdır. Bu görevleri;
. Fikir Oluşturma ve Tanımlama
· Araştırma
. Analiz
. Tasarım
. Test
. Sonlandırma-Lansman-Tekrar
olarak maddelendirebiliriz.
Markaların birinci sınıf kullanıcı deneyimi sunan bir ürün yaratmak için kullanıcıların tepkilerine kulak vermesi ve tasarımı iyileştirmelerine yardımcı olacak geri bildirimlerin peşinde koşması gerekmektedir. En iyi UX tasarımcıları, yapıcı eleştirilere açıktır ve kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayabilmek için ürün tasarımında değişiklikler yapma fırsatlarını kucaklar.
Bir yazımızın daha sonuna gelmiş bulunmaktayım. Umarız sizi sıkmamış, öğretici, eğitici ve keyif almış bir yazı olmuştur. Bu yazıda emeği geçen Melike Gürdal ve Hakan Kıral’a yardımları için teşekkür ederim. Bir sonraki yazımızda buluşmak dileğiyle.
Kaynakça:
https://tr.wix.com/blog/makale/ux-nedir-ux-design https://www.startupnedir.com/kullanici-deneyimi-nedir-nasil-tasarlanir/https://careerfoundry.com/en/blog/ux-design/what-is-user-experience-ux-design-everything-you-need-to-know-to-get-started/
https://www.tercihyazilim.com/Page/ux-design#3-_Kullan%C4%B1c%C4%B1_Ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1
https://toptalent.co/ux-user-experience-ve-ui-user-interface-nedir
