अमेरिकाय् अनङ्गमानसिंहया छय् नापलासेंलि
नेवाः अर्गनाइजेशन अफ अमेरिका (अमेरिकाया नेवाः संगठन/अनेसं) दँय्दसं वाशिङ्टन डीसीया छगू स्टेटय् नेपालं वा मेथासं मूपाहां सःता दँमुँज्या याय्गु चलन दु । उकथं ई. २०१७स जि मूपाहां जुया वनागु खः । अमेरिकाय् ज्या याइपिनि थःगु ज्याय् तस्सकं लिमलाः । पाहां मू ज्या धुंकाः अन च्वन कि सःतुपिंत इलं समस्या जुइ । जि निवाः (मे २५–जुन ७) च्वनागुलिं भचा मछिनेफुगु खः, तर नायः रामलाल श्रेष्ठं मू न्हि मे २७ व २८ धुंकाः अनेसंया पासापिसं पालंपा चाःहीकेगु व्यवस्था यानाः यात्रायात सुखमय दय्काबिल । जित जिम्ह छेँथुवाः, अनेसंया नायः (२०१४–१७) रामलाल श्रेष्ठ व किरण प्रधानं न्यूयोर्क चाःहीकल । अथे हे सुशीललाल श्रेष्ठ व सिजन श्रेष्ठं वाल्टिमोर, उदय श्रेष्ठ व रामलालजुं क्यापिटल, वाशिंगटन मोनुमेन्ट व भर्जिनियाया छगू माइल तःहागु गुफा लुरे क्याभन्र्स, नापं स्पेस म्युजियम चाःहीकादिल । अन्तिमय् रामलालजुं जिकाय्चा राजु तमोटयात मेरिल्याण्डया राजधानी एनापोलिस चाःहीकाबीत धैदिल । थथे चाःहिलेबले अन्तरंग खँल्हाबल्हा याय्गु मौका दइ व आपालं जिज्ञासाया खँ न्यनेसीके दइ ।
मे ३१ स जित मू छ्यान्जे महीन्द्र प्रधानं (ज. १९६५) लिङ्कन मेमोरियल टेम्पल (मार्टिन लुथर किङ्गं सभा याःगु थाय्), मेमोरियल पिलर, ह्वाइट हाउस, द्वितीय विश्वयुद्ध स्मारक चाःहीका दिल । गाडी लँय् खँ ल्हाल्हां वनाबले वय्कः नेपालभाषाया छम्ह माध्यमिक च्वमि अनङ्गमानसिंह प्रधान (१८६०–१९४८)या छय्, संगीत महाविद्यालयया नृत्य प्रशिक्षक मृगेन्द्रमानसिंह प्रधान (१९३६–२००३)या काय् धकाः सिल । यँय् मरूहितियाम्ह वय्कः थौंकन्हय् अमेरिकाय् ज्या यानाच्वन । शाह–राणाकालया नां जाःम्ह परराष्ट्रसेवी मीर मुन्सी लक्ष्मीदास प्रधान (१७९३–१८६७)या वय्कः छुइमचा जुयाच्वन ।
राणाकालीन नेपालय् नेपालभाषां च्वइपिं म्होजक च्वमिपिं दु । उकी जज अनङ्गमानसिंह छम्ह खः । वय्कलं नेपाली भाषां च्वःगु व्यावहारिक विषयया अनङ्ग–प्रकाश (भाग १,२,३,४) ई. १९०६ (विसं १९६३)स हे पिदन । चित्तधर हृदयजुं (१९०६–८२) वय्कःबारे झीगु साहित्य (स्वकःगु, १९८२ः२४८–२५०)स छुं जानकारी बियादीगु दु । उकथं सरकारी जागिरे अनङ्गमानसिंहजुं नेपालभाषां अबले माःकथं नेपालभाषाया वर्णमाला, व्याकरण, खँग्वःधुकूचा, देवदेवतापिनि स्तोत्र, नीतिया सूक्ति च्वयादीगु खः । इपिं मध्ये गुलिखे रचना नेसं १०४१ (१९९७ साल)या ग्याचिकुं छ्वय्का छ्वल हँ । चित्तधरजुं ल्यंदुगु ४९ झ्वःया ११, १२, १६गःया वार्णिक छन्दय् च्वयातःगु कविता पिकयादीगु दु । थ्व कविताय् व्यावहारिक विषय–घरायसी ज्या, स्वां, सिसाबुसा, मह्रिचह्रि, पूजाआजा, थलबल, झंगपक्षिया वर्णन दु । वय्कलं अनङ्ग–प्रकाशय् नं खेती, पाकशिक्षा, ऋतु, बगैंचा, वैद्यक, शालिहोत्री आदिया हे वर्णन यानातःगु खः । वय्कलं कामशास्त्र, वास्तु व नृत्यकलाबारे नं च्वःगु खनेदु । वय्कःया पिदंगु कविता स्वय्बले वय्कःया च्वय्गु रूची सिद्धिदास अमात्य (१८६७–१९२९) नाप ज्वःलाः, शैली नं अथे हे च्वं । तर छु याय् ? ज्वलं झीगु न्ह्योने मदु ।
अमेरिकाय् ई. १०२७ मे–जूनं महीन्द्र(मानसिंह) प्रधान नापलासेंलि जित गनंगनं अनङ्गमानसिंहया रचना ल्यं दनि ला, गनं लुयावइतिनि ला धैगु आश जुल । वय्कलं कुतः यातधाःसा माध्यमिक नेपालभाषाया साहित्यया लुकुंबियाच्वंम्ह वय्कःया हे बाज्या अनङ्गमानसिंह पिलुइफैतिनि ला !
साभारः
लसकुस (नेवा अर्गनाइजेसन अफ अमेरिकाया दँपौ), नेसं ११३९ वछलागा ६ शनिवार (२५ मे २०१९), पौ ४३ ।
