‘ट्रान्सजेन्डर’यात नेपालभाषां छु धाय्गु?

अंग्रेजी ट्रान्सजेन्डर (transgender)यात नेपालीभाषाय् ‘पारलैंगिक' नालेज्या जुल। नेपालभाषाय् चाहिं छु धाय्गु धकाः पारमय्जु रुक्शना कपालीं (नेसं १११९) ईमेल-पुचः दय्काः न्यनेकने यानाच्वन, ताकिता नं यानाच्वन। नेपालभाषा खँग्वःधुकूमिया नातां थ्वसम्बन्धय् बिचाः याय् हे माल।

रुक्शनां जाः व यसुसम्बन्धी खँग्वःमुना (अंग्रेजी-नेपालभाषा, ११३८) सफू पिकयातःगु दु। उकी पारलैंगिकयात ‘ब्याग्जाः' खँग्वः छ्यलातःगु दु, तर व समुदायय् छ्यलाः स्वःबले मयय्कल। अथे जूगुलिं वय्कलं मेगु पाय्छि खँग्वः मालाजुल।

भाय्लचंमि व खँग्वःधुकूमि ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्यं (१०४८-११२३) नेपालभाषाय् न्हापां व्याकरणिक लिङ्गया अर्थय् जाः (जात) छ्यलादीगु खः। (मूलुखा- बःधंगु वैज्ञानिक भाय्लचं, १०८५ व चलँचा- चिकिधंचागु व्याकरन, १०८७) थ्वयां लिउ जः विकासमान स्यस्यनं थःगु सर्बय् (मौलिक खँग्वःमुना, ११०३)स लिङ्गया अर्थय् जाः छ्यल। भाजु तुयुबहादुर महर्जनं नेपालभाषा व्याकरण (१११८)स थ्व नां छ्यल।

परम्परागत व प्राज्ञिक भाय्लचंमिपिसं ‘लिङ्ग’यात जाः नां नालामकाः।

ईश्वरानन्द श्रेष्ठाचार्य थम्हं हे थःगु स्वंगू खँग्वःधुकुती जाः (लिङ्ग) खँग्वः दुमथ्याकु। खँग्वःधुकुती खँग्वः खास यानाः समुदायय् छ्यलाबुलाय् दुगु दुथ्याकीगु खः।

रुक्शनां थःगु ईमेल कालबिलय् प्रेम साय्मि (१०७१-११३६)या नेपालभाषा अःखः खँग्वःधुकू (११३६)स ‘थिता’या अर्थ there, the other side, उखे च्वयातःगु खनाः ‘ट्रान्स्जेन्डर’यात ‘थिताजाः' छ्यलेफैला धकाः पुचलय् न्यनाहल। दुःखया खँ साय्मिजुं थिताया अर्थ हे मथुल, द्वंकातल। थुकिया अर्थ थुखे (वर) खः, उखे (पर) मखु। नेपालभाषाय् पुलांगु परम्परां छ्यलीगु इता(यिता)-थिताया अर्थ उखे-थुखे खः, थुखे-उखे मखु। अथे जूगुलिं ट्रान्सजेन्डर-यात थिताजाः वा इताजाः छ्यले मल्वः।अथे खःसा छु ल्वःले?

लिङ्गयात जाः छ्यलेबह ताःसा, पाःगु नांयात बिनां धाःथें ट्रान्सजेन्डरयात बिजाः धाय्फु,

बाजाः (पुंलिङ्ग), माजाः (स्त्रीलिङ्ग) स्वयां पाःगु मेगु जाः-मेजाः धाःसां ज्यु,

अझ नेपालभाषाय् ‘पा’या थिथि अर्थमध्ये छगू पा-ये “फरक जुये” नं दु, उकिया हाग्वः पा छ्यलाः पाःगु जाः- पाजाः नं धाय्फु,

पाजाःया अर्थ थिथि जुइफैगुलिं संस्कृत ‘पार' हे छ्यःसां ज्यु, गथे, पारजाः- पाःजाः।

पाःजाःमय्जु रुक्शना, छिक्पिंत छु ल्वःथें च्वं व ल्ययाः छ्यलादिसँ।