न्ह्यव मल्ल ईया क्वःबुइँया प्रकोप

मे २०२०या अन्तिम वालय् (नेसं ११४० तछलाथ्वय्) अफ्रिकाया केन्यां सोमालिया, युगान्डा, सुदान, इरान, पाकिस्तान जुयाः भारतया पञ्जाब, राजस्थान, गुजरातय् क्वःबुइँ (सलह) थ्यंक वल। पश्चिम नेपालय् नं इपिं वय्फुगु खँ दु।

थुगु इलय् इतिहासय् न्ह्यव मल्लकालय् थ्व की वयाः दुःख ब्युगु खँ लुमन। अबले व गनं वल छुं मस्यु। गोपालराज वंशावली उकिया चर्चा प्यथाय् वःगु दु।गथे-

नेसं ३४०/ई. १२२० (पत्र ३४ लि १)

नेसं ३६४/ई. १२४१ (३८ लि १)

नेसं ४६१/ई. १३४१ (५० न्ह्य ५)

नेसं ४७५/ई. १३५४ (५३ लि ५)

नेसं ३४० यंलाथ्व ८स क्वःबुइँ वःबले मनूत प्यन्हुतक छेँनं पिलुइ मजिल। नेसं ३६४ दिल्लागा अमाइखुन्हु नं थथे हे जुल, अझ महामारी दुर्भिक्ष (अनिकाल) तकं जुल। नेसं ४६१ दिल्लागा १२स वःबले देय् न्यंक क्वःबुइँ जुत। नेसं ४७५ कछलाथ्व पारुं वःगु क्वःबुइँ धाःसा सामान्य खः।

गोपालराज वंशावली क्वःबुइँयात फुक थासय् ‘क्वलबोस' धयातःगु दु। अमरकोशया निगूगु काण्ड, न्यागूगु (सिंहादि) वर्गया २८ सिलः, निगूगु पर्याय (२.५.२८.२)स शलभ, पतङ्ग (सलह, फट्याङ्ग्रा/बुइँचा)या नेपालभाषा अर्थ थथे बियातःगु दु। गथे-

अ२ (नेसं ५०६)स क्वलबौस

अ५ (नेसं ६६२)स कोलबोस

अ२ख (अ. नेसं ७२०)स कोलबोस

अ७ (नेसं ८०३)स कोलबुस

अ८ (नेसं ८३१)स कोल्बूस। (www.newari.net)

भाजुपिं धनवज्र वज्राचार्य व कमलप्रकाश मल्लपिसं “द गोपालराजवंशावली” (ई.१९८५) सम्पादन याःबले “तवक्वल वास वव” ब्वनाः उकिया अर्थ “तस्सकं वाः वल” धकाः ब्युगुली नेपालभाषाविद् ठाकुरलाल मानन्धरं व क्वलबोस खः, उकिया अर्थ ला क्वःबुइँचा. खः धकाः थम्हं मुंकुगु नेवाः - अंग्रेजी खँग्वःधुकती (ई. १९८७) क्यनाबिल। थुकिया हे हःपालं भाजु महेशराज पन्तं थःगु ६५पौया “ द गोपालराजवंशावली सरसरी हेर्दा” समीक्षा च्वसुइ व खँग्वः द्वंगुया फेहरिस्त हे बियादिल। (पूर्णिमा ७२ः४७)

भाजुपिं वज्राचार्य व मल्लया सफुती दुरुह विषय जूगुलिं सलंसः द्वंगु दःसां वंशावली सम्पादनय् थ्व दक्वसिबय् अप्पो ज्याख्यले दुगु सफू खः।