Điều gì đang đón đợi các startups trong cuộc suy thoái kinh tế phía trước?
(Link bài gốc https://medium.com/swlh/what-happens-to-startups-in-a-recession-ce2c4f6456e6, Tuệ Lâm có thêm vào một số những thông tin cơ bản khác để người đọc hiểu rõ hơn context bài viết gốc)
Giới công nghệ, đặc biệt là startup đã “enjoy” một thập kỷ tăng trưởng với những kỷ lục liên tục được phá vỡ trên mọi loại bảng xếp hạng. Rốt cuộc, trong vòng vài năm, những công ty công nghệ lớn nhất thế giới đã lập lên một loại câu lạc bộ vô cùng danh giá trên sàn chứng khoán: câu lạc bộ nghìn tỷ (có thể kể đến Apple, Microsoft, Alphabet..)
Tuy nhiên, với sự bùng phát của COVID-19 cùng lúc chiến tranh dầu mỏ ngày càng leo thang, thị trường đã gióng lên hồi chuông cảnh báo: chúng ta đang tiến rất gần đến cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu. Các thị trường chứng khoán liên tiếp giảm điểm, không phải một “thứ hai đen tối” (19/10/1987) mà là một chuỗi tuần ác mộng với nhà đầu tư. Dow Jones đã mất đến 30% chỉ trong 2,5 tuần
Với tất cả những tin tức tiêu cực vậy, điều gì sẽ xảy đến với các startups?
Bản thân “startup” đã mang đầy tính rủi ro, giờ đây còn đặt cạnh “suy thoái kinh tế”, hẳn điều đầu tiên chúng ta nghĩ đến là một bức tranh u ám.
Nhưng dù thế nào cũng phải nhìn vào data để nắm bắt vấn đề!
Số lượng Angel & Seed Deals có thể không giảm
Mọi người cứ nghĩ rằng khi suy thoái xảy ra, các startups càng khó có cơ hội gọi vốn, nhất là với các early stage startups. Tuy nhiên nhìn vào dữ liệu quá khứ, điều đáng ngạc nhiên nhất là số lượng deals mà các seed investors và angel investor đầu tư trong giai đoạn suy thoái không hề giảm, thậm chí còn tăng đáng kể.
Như hình trên, chúng ta dễ dàng thấy line xanh đậm biễu thị các deal angel-seed tăng khá đều qua các năm, từ 2007, “mặc kệ” suy thoái.
Nhưng tại sao lại xảy ra xu hướng này?
Một trong những lý do đơn giản nhất là các nhà đầu tư thiên thần và hạt giống thường có sức chịu rủi ro cao hơn các nhà đầu tư khác, vì vậy họ sẵn sàng “take a bet” để có được mức ROI thật cao sau đó (nếu startup thành công). Sau cùng, nếu một startup có thể sống sót qua cuộc suy thoái thì chẳng tội gì mình không đầu tư?
Hơn nữa, những nhà đầu tư này thường chọn đầu tư vào những startup cụ thể trong một lĩnh vực nào đó họ biết hoặc quen thuộc. Họ tin vào sản phẩm hoặc đội ngũ nhà sáng lập vì những phân tích cá nhân hơn là biến động thị trường vĩ mô.
Tuy nhiên, có một yếu tố chắc chắn thay đổi, đó là số tiền đầu tư
Trong thời kỳ suy thoái kinh tế, số tiền đầu tư cho mỗi vòng angel hoặc seed giảm tương đối (như dữ liệu trên chart), điều này cũng dễ hiểu khi các nhà đầu tư cần phải quản trị rủi ro chặt chẽ hơn.
Các bên đầu tư cho VC, mặt khác sẽ e dè hơn đáng kể
Bản chất các quỹ VC cũng là một dạng “startup”, cần gọi vốn từ các “limited partners — LPs” (là những người bỏ tiền vào cho VC). Nếu các bạn nhìn vào những quỹ lớn như Sequoia, Andreessen Horowitz, Benchmark Capital,… thì sẽ thấy họ cũng follow mô hình ấy và cứ vài năm sẽ raise fund một lần. Trong những năm gần đây, các quỹ VC lớn đã gọi thành công những con số kỷ lục. Cứ lấy Softbank là một ví dụ điển hình bạn sẽ hiểu.
Tuy nhiên, trong thời kỳ suy thoái, độ “take risk” của các LPs giảm xuống khiến họ đa dạng hóa đáng kể các khoản đầu tư và số tiền dành cho VC giảm đi tương ứng. Chúng ta có thể quan sát sự sụt giảm này trong giai đoạn 2000–2001 (sự sụp đổ của các sàn chứng khoán do bong bóng dotcom) hay giai đoạn 2008–2009 (suy thoái kinh tế).
Kịch bản này tất nhiên có thể xảy ra thêm lần nữa bất cứ lúc nào (và giờ chúng ta đang bàn về nó nghĩa là nó đang đến rất gần). Khi đó VC sẽ có ít tiền hơn — là một tin không mấy vui vẻ cho cả giới startup.
Việc tiếp cận các VC sẽ khó hơn cho các startups, là founder/CEO, bạn hãy chuẩn bị tinh thần cho những tình huống sau:
- Công ty phải offer nhiều equity hơn cho mỗi round
- Quy mô mỗi round sẽ giảm đi đáng kể so với mức trung bình trước đây
=> Valuation của startup sẽ giảm đi
- Các startups cần phải chứng minh năng lực nhiều hơn để gọi được vốn (giả sử như phải có lãi sớm, burn rate thấp…)
Vậy thì, các “early stage startups” sẽ phải đối mặt với những viễn cảnh nào?
Chúng ta phải nhìn thẳng vào sự thật!
Bất cứ startup nào chưa đi đến series A đều sẽ phải “vật lộn” hơn trước rất nhiều để có thể sống sót.
Phải cắt giảm chi phí đáng kể, phải tính toán kỹ lưỡng dùng tiền cho những việc gì, phải tìm được những người giỏi nhất,… Tất cả những điều này tạo nên áp lực rất lớn trên vai CEO/ Founder. Hoặc là đi nhanh gấp vài lần trước kia, hoặc là chết nhanh với tốc độ tương tự.
Khả năng gọi vốn cho những vòng tiếp theo để scale với quy mô lớn hơn sẽ khó khăn hơn nhiều.
Những startups “trong vòng nguy hiểm” là những bên cần gọi vốn để sống sót (raise fund to survive). Đây là những startups chưa có lãi và nếu không gọi được thêm tiền, công ty sẽ chết!
Những startups trong vòng nguy hiểm này được Paul Graham gọi là “default-dead” startups (mặc định chết)
“Assuming their expenses remain constant and their revenue growth is what it has been over the last several months, do they make it to profitability on the money they have left?” — Paul Graham
“Mặc định chết” có vẻ hơi khắc nghiệt, với nhiều business model, họ buộc phải “reach a specific scale” trước khi có thể “profitable”, tức là phải đạt được độ phủ nhất định rồi mới kiếm được nhiều tiền (như Uber, Airbnb…). Câu chuyện lãi-lỗ cũng không phải vấn đề của riêng ai, vì đa phần các startups đều chưa có lãi, nhưng trong hoàn cảnh suy thoái, chúng ta không còn nhiều thời gian nữa! Hãy chạy nhanh nhất có thể!
Trong thời kỳ khó khăn sắp tới, sẽ không còn cơ hội cho những “gã khổng lồ ngã ngựa” (Wework) nữa. Họ sẽ chết rất nhanh trước khi trở thành Unicorn.
Chưa bao giờ, các mô hình khởi nghiệp tinh gọn (lean startup) và chạy đua để có lãi sớm sẽ trở nên quan trọng như lúc này. Chính nó quyết định sự sống còn của startup!
Mặc dù vậy, hãy biết “trong nguy có cơ”!
Các nhà đầu tư trứ danh luôn chờ đợi các cuộc khủng hoảng, suy thoái để mua được cổ phiếu tốt với giá rẻ (cứ nhìn cách Warren Buffet đầu tư sẽ hiểu tại sao ông ấy trở thành huyền thoại). Điều tương tự cũng xảy ra với giới startup.
Đối với các “later stage startups” (sau series A) hoặc được backed up bởi nhiều quỹ VCs tốt, đây là cơ hội vàng để mua lại các competitors với giá rẻ.
Các quỹ VC cũng sẽ đầu tư tập trung hơn và “stick” với portfolio của mình nhiều hơn. Việc tìm được một VC tốt, có expertise với lĩnh vực mình đang làm sẽ không khó như mò kim đáy bể nữa. (Vì chắc chắn số lượng VC cũng sẽ giảm và lượng còn lại sẽ chuyên môn hóa sâu hơn).
Điều đáng chú ý là có rất nhiều gã kỳ lân khổng lồ được sinh ra trong thời kỳ suy thoái 2008. Hãy cùng nhìn vào list dưới đây bạn sẽ thấy:
2008
- Airbnb (private; $38B, 2019)
- Pinterest (public; $14B, Oct 2019)
- Cloudera (public; $2.5B, Oct 2019)
- Beats (acquired by Apple for $3B in May 2014)
- Yammer (acquired by Microsoft for $1.2B in July 2012)
2009
- Uber (public; $54.6B, Oct 2019)
- Square (public; $26.9B, Oct 2019)
- Slack (public; $12.5B, Oct 2019)
- Nutanix (public; $4.9B, Oct 2019)
(You can refer to the original link: https://medium.com/swlh/what-happens-to-startups-in-a-recession-ce2c4f6456e6)
Vậy thì thực ra, đã có gen trong mình thì có suy thoái xảy ra cũng không ngăn được các startup trở thành kỳ lân. Nhưng phải lớn nhanh nhé!
About Nextrans
Nextrans là một quỹ đầu tư khởi nghiệp với mục tiêu hỗ trợ phát triển các startup thực hiện được tầm nhìn của mình tại thị trường Hàn Quốc, Việt Nam và Mỹ trong suốt 15 năm qua. Tính đến thời điểm hiện tại, Nextrans đã đầu tư và hộ trợ 50+ công ty kêu gọi thành công $400M từ những quỹ như Bon Angels, Access Ventures, Futureplay, GSShop, KB Investment, LineVentures and Naver,…
Nextrans đã có mặt tại thị trường Việt Nam từ 2015, và đã đầu tư vào 10 startups sau khi review 600 startups. Một số cái tên trong portfolio của Nextrans là TopCV, Ecotruck, Base, Ecomobi,…
