KİŞİSEL FARKINDALIK

Kişisel Farkındalık Nedir? Nasıl Geliştirilir?

Öz farkındalık ismini sık sık duyduğumuz, mutluluğumuzla yakından ilgili olduğunu bildiğimiz bir kavramdır. Ancak, öz farkındalık nedir sorusu sorulduğunda verilen cevaplar çok net olmayabilir. Kısaca öz farkındalık, iç dünyamızı, düşüncelerimizi, duygularımızı ve inançlarımızı anlamak, farkına varmaktır. Bize ait tüm duygu, düşünce ve inançların farkına varmak demek, gerçekte kim olduğumuzu anlamak demektir. Bu durum, kişisel gelişimimiz için çok önemlidir. Elbette hiç kimse, öz farkındalık ile doğmaz. Ancak erken yaşlardan itibaren kim olduğunu anlamak, inşa ettiğimiz hayatın daha mutlu ve tatminkâr olmasını sağlayacaktır. Öz farkındalığı olan birey, güçlü ve zayıf yönlerini bilir. Düşüncelerine ve duygularına hâkim olduğu gibi motivasyonlarına da hakim olur. Kişinin öz farkındalığı arttıkça, düşünce ve inançlarını olumlu yönde değiştirme şansı da artar. Çünkü kişi, duygu ve düşüncelerinin kendisini nereye doğru sürüklediğini anlar ve duruma müdahale edebilir.

Kişisel Farkındalık Ne İşe Yarar?

Sağlıklı bir öz farkındalık kişiye birçok alanda fayda sağlayacaktır. İş dünyasından sosyal hayata, kişisel hedeflerden toplumsal amaçlara dek, kişi kendinin ve kim olduğunun farkındalığına vararak başarı sağlayabilir. Lider kişilerin en büyük özelliklerinden biri, güçlü ve zayıf yönlerini, sağlıklı bir şekilde değerlendirebilmeleridir. Öz farkındalığı olan kişi hem kendini hem de ekibini bu şekilde değerlendirerek başarıya ulaşacaktır. Liderlik gibi sosyal alanlarda çalışan kişilerin, öğretmenlerin ve diğer eğitimcilerin, danışmanların ve sağlık sektöründeki kişilerin öz farkındalığının yüksek olması, mesleki olarak onları başarıya taşırken, verdikleri hizmetlerde de fark yaratmalarına neden olacaktır.

Öz farkındalığın faydaları nelerdir?

Öz farkındalığın yararlarını abartarak anlatmaya gerek yoktur zira öz farkındalığın en yaygın olumlu yanlarının birkaçından bahsetmek yeterlidir:

Daha iyi ilişkiler:
Bir ilişkide ne istediğimizi ve neye ihtiyacımız olduğunu talep etmek bu konularda net olmadığımızda zordur. Dahası ne kadar az öz farkındalığa sahip olursak insanlarla olan etkileşimlerimizde savunmaya geçmek o kadar kolay olur ki bu durum her tür ilişkide felaketin hazırlayıcısıdır. İlişkilerinizi geliştirmek istiyorsanız kendinizin daha fazla farkında olmaya çalışmakla işe başlayın.

Gelişmiş ruh halleri:
Genel ve değişen ruh hallerimiz büyük ölçüde nasıl düşünmeyi ve davranmayı seçtiğimize bağlıdır. Düşünceler, davranışlar ve duygular arasındaki ilişkiye dair farkındalığımızı geliştirdiğimizde duygularımızı ve ruh halimizi düzenlemek daha kolay hale gelir.

Daha net düşünme ve daha iyi karar verme:
Kötü karar vermek genellikle karışık düşünme ve güçlü duygusal tepkilerden kaynaklanır. Düşünme ve hissetme alışkanlıklarımızın daha fazla farkına vardığımızda kısa vadeli dürtüler veya arzular ile uzun vadeli değerler ve hedefler arasında daha kolay ayrım yapabiliriz.

Daha etkili iletişim:
Gerçekten ne istediğinize dair daha net bir fikir edinmeniz, ister eşinizle, ister yöneticiniz veya en iyi arkadaşınızla olsun, hayatın herhangi bir alanında iletişim kurmayı çok daha kolay hale getirir. Kendimizi ne kadar iyi tanırsak olumlu bir şekilde iletişim kurmak, ne istediğimiz konusunda net olmak ve başkalarının isteklerine saygı duymak da o kadar kolay olur.

Üretkenliğin artması:
Ertelemenin ve yetersiz üretkenliğin en yaygın nedeni çaba veya istek eksikliği değil, bizim engelleyici tutumlarımızdır. İşe gitmek için zorlanmamızın nedeni genellikle kendi düşüncelerimiz, duygularımız veya alışkanlıklarımızın araya girmesidir. Öz farkındalığı geliştirmek, üretkenliğin önündeki bu gizli engellerin çoğunu ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir.

Kişisel Farkındalık Nasıl Artırılır?

Kendinize Objektif Bir Gözle Bakın

Zayıf ve güçlü yönlerinizi ciddi ve objektif bir şekilde sıralayın. Gurur duyduğunuz şeyleri düşünün, hayatınızda büyük etki bırakmış başarılarınıza yoğunlaşın. Çocukluğunuzu ve sizi o zamanlarda mutlu eden şeyleri düşünerek, o günden bugüne nelerin değiştiğini, değişimlerin sebeplerini değerlendirin. Güvendiğiniz kişilerden sizinle ilgili düşüncelerini derleyin. Tüm bu değerlendirmelerin ardından, kendiniz hakkında yeni bir bakış açısı kazanacaksınız.

Günlük Tutun

Her gece sansürsüz bir şekilde, duygularınız ve düşünceleriniz üstüne birkaç cümle de olsa yazın. Başarılarınız ve başarısızlıklarınızdan bahsedin. Bu alışkanlık, kendinize ve yaşadıklarınıza farklı bir gözle bakmanızı, daha derin düşünmenizi ve aklınıza takılanları çözmenizi sağlayacaktır.

Hedeflerinizi, Planlarınızı ve Önceliklerinizi Not Alın

İsteklerinize ulaşmakta, yola çıkmakta ve ilerlemekte zorlanıyorsanız, ilk önce hedefinizi bir kağıda yazın. Ardından bu hedefe ulaşmak için yapmanız gerekenleri tek tek planlayın. Büyük adımlar gözünüzü korkuttuğunda onları bölüp küçük görevlere dönüştürün.

Sizi Tetikleyen Noktaları Öğrenin

Duygusal olarak sizi tetikleyen ve zorda bırakan noktalar üstüne düşünün. Hangi durumlarda kendinizi kaybediyor, istemediğiniz ve pişman olabileceğiniz şekilde hareket ediyorsunuz? Bu noktaları kavramakla işe başlayın. Ardından bu gibi duygusal tetikleyicilerde nasıl davranacağınızı ve alternatiflerinizi düşünerek hazırlıklı olun.

Öz Disiplin Tekniklerini Öğrenin

Bazı kişiler ne kadar disiplinli olsa da çoğu kişinin ortak problemi öz disiplini geliştirmemiş olmalarıdır. Bu durum, kişinin isteklerine, hayallerine, amaçlarına ulaşmasında engeldir. Siz de öz disiplin nedeniyle, aslında iç dünyanızın istek ve ihtiyaçlarına ulaşamıyorsanız, öz disiplin tekniklerini öğrenin, gerekirse profesyonel yardım alın.

Sabit Fikirli Olmayın

Öz farkındalık sahibi olmak, kendi düşüncelerinin ve duygularının farkında olmak kadar, başkalarının duygu ve düşüncelerini anlamak da demektir. Karşınızda tamamen zıt görüşlere sahip kişilerin bakış açısını anlamaya çalışmak, zihninizi özgür bırakmanızı sağlayacaktır.

Yeni Deneyimlere Kucak Açın

Yeni deneyimler, farklı tecrübeler sizi alışık olduğunuz rahat ortamınızdan koparacaktır. Böylece aşina olmadığınız olay ve durumlara vereceğiniz tepkileri görerek kendinizi daha yakından tanıyabilirsiniz. Ayrıca düşünce biçiminiz ve kendiniz hakkındaki düşüncelerinizi de yine alışık olmadığınız durumlarda zenginleştirebilirsiniz.