Tìm kiếm 101 — làm thế nào để tìm kiếm thông tin hiệu quả?
Học cách tìm kiếm thông tin hiệu quả trên internet và trong máy tính của bạn.
Những điều cần biết
Từ khóa tìm kiếm
Đừng sử dụng từ khóa mơ hồ — nếu bạn muốn tìm thông tin tuyển sinh đại học, đừng chỉ gõ tuyển sinh hay đại học — sẽ rất khó để bạn tìm được thông tin bạn cần. Lựa chọn từ khóa rõ ràng, cụ thể, phù hợp với những gì bạn đang tìm.
Toán tử tìm kiếm
Rất nhiều công cụ tìm kiếm cho phép bạn sử dụng các toán tử tìm kiếm để lọc kết quả không liên quan hoặc không mong muốn khỏi truy vấn tìm kiếm của bạn. Bằng cách này, bạn sẽ dễ dàng tìm được thông tin mong muốn hơn.
Khi sử dụng toán tử, nhớ viết từ khóa sát vào toán tử. site: facebook.com sẽ không có tác dụng, nhưng site:google.com thì có. Bạn cũng có thể kết hợp nhiều toán tử tìm kiếm với nhau, chẳng hạn: nokia -android site:thegioididong.com.
Nhiều ngôn ngữ
Khi tìm kiếm thông tin trên internet, bạn nên tìm kiếm bằng nhiều ngôn ngữ để có thể thu thập được nhiều thông tin hơn so với việc chỉ tìm bằng một ngôn ngữ. Nếu bạn không biết nhiều thứ tiếng, hãy dùng một công cụ dịch như Google Translate hay Microsoft Translator để giúp bạn dịch các truy vấn và thông tin.
Nguồn
Nhiều thông tin trên internet chưa được kiểm chứng, dễ gây hiểu nhầm nên tốt nhất bạn nên chọn những nguồn mà bạn có thể đặt niềm tin vào nó. Tuy nhiên, hãy xem những thứ mà bạn tìm thấy được trên internet chỉ là thông tin tham khảo, và đừng quá tin chúng. Nên nhớ rằng độ tin cậy của các bài viết trên Wikipedia không thể đạt 100% được, vì Wikipedia là một trang bách khoa toàn thư mở — ai cũng có thể sửa đổi, thêm bớt nội dung.
Tìm kiếm bằng công cụ tìm kiếm
Trong phần này, tôi sử dụng hai công cụ tìm kiếm phổ biến nhất là Google và Bing.
Sử dụng các công cụ có sẵn của công cụ tìm kiếm (bộ lọc)
Với Google, bên dưới kết quả tìm kiếm sẽ có nút Tools (công cụ), cho phép bạn lọc kết quả tìm kiếm theo quốc gia, theo thứ tiếng hoặc theo thời gian nó xuất hiện. Thanh công cụ này hiện diện trong cả Tìm kiếm hình ảnh, Tìm kiếm video hay Tìm kiếm Tin tức.
Các công cụ này cũng có trong Bing. Với Tìm kiếm hình ảnh, bạn cần nhấn nút Filter (bộ lọc) ở góc trên bên phải để hiện các bộ lọc, trong khi với các loại tìm kiếm khác, công cụ tìm kiếm luôn hiển thị bên dưới hộp tìm kiếm.
Tuy nhiên, để thay đổi vùng tìm kiếm trên Bing (để tìm được kết quả liên quan tới quốc gia hoặc ngôn ngữ tìm kiếm của bạn), nhấn vào đây và thay đổi vùng của bạn.
Sử dụng toán tử tìm kiếm
Dùng các toán tử tìm kiếm sau trong tìm kiếm của bạn để thực hiện tìm kiếm nâng cao:
“từ khóa” trả về kết quả chỉ chứa các từ như trong ngoặc, các từ trong từ khóa không thay đổi vị trí.
Ví dụ: “làng lúa”
- (dấu gạch ngang) loại tất cả kết quả có chứa từ đứng đằng sau nó. Có thể kết hợp với dấu nháy kép.
Ví dụ: hoa -hồng
site:(trangweb) tìm kiếm kết quả trong trang web đó.
Ví dụ: lumia site:amazon.com
(từ khóa 1) or (từ khóa 2) kết hợp các truy vấn vào nhau.
Ví dụ: chim or bướm
Bạn cũng có thể sử dụng dấu + thay cho or.
Hai toán tử dưới đây chỉ áp dụng cho Google:
* (dấu sao) để thay thế cho chữ cái hay cụm từ bất kì.
Ví dụ: kem chống *ng
cache:(trangweb) cho bạn xem bản lưu của trang web đó mà Google có.
Ví dụ: cache:stackoverflow.com
Đây là những toán tử thông dụng nhất. Nếu bạn muốn biết thêm, hãy tìm kiếm thêm trên internet.
Tìm kiếm mail
Khi bạn có rất nhiều mail trong hộp thư của mình, bạn sẽ cần phải sử dụng công cụ tìm kiếm để tìm ra email bạn cần.
Trong phần này, tôi sử dụng Gmail và Outlook.com.
Sử dụng toán tử tìm kiếm để tìm mail
Chúng ta lại gặp lại anh bạn quen thuộc — toán tử tìm kiếm. Với một số toán tử tìm kiếm sau đây, việc tìm email sẽ trở nên dễ dàng hơn.
from:(email) tìm các thư do email đó gửi cho bạn.
Ví dụ: from:google.com
subject:(từ khóa) tìm các thư có chứa từ này trong tiêu đề.
Ví dụ: subject:Góp ý
has:attachment tìm thư có ít nhất một đính kèm.
before:(ngày) tìm thư gửi đến bạn trước ngày chỉ định.
Ví dụ: before:2015/12/31
after:(ngày) tìm thư gửi đến bạn sau ngày chỉ định.
Ví dụ: after:2016/12/31
folder:(tên thư mục) tìm thư trong thư mục chỉ định.
Ví dụ: folder:spam
Với Gmail, is:read và is:unread tìm thư đã đọc (read) hay chưa đọc (unread).
Các toán tử như -, *, + hay or có thể sử dụng trong khi tìm kiếm. Nếu bạn muốn biết thêm các toán tử có thể sử dụng, hãy tìm kiếm trên internet.
Tìm kiếm nâng cao trong Gmail
Thực ra đây là cách đơn giản hơn để tìm kiếm email nâng cao nếu bạn không muốn nhớ các toán tử tìm kiếm. Bên cạnh nút tìm kiếm ở đầu trang có một mũi tên nhỏ, nhấn vào đó và các tùy chọn tìm kiếm sẽ hiện ra.
Điền các dữ liệu trong truy vấn rồi nhấn nút Tìm kiếm ở góc dưới để bắt đầu tìm email. Nếu tinh ý, bạn sẽ thấy rằng những gì bạn nhập vào đây sẽ tự động chuyển thành một truy vấn tìm kiếm có nhiều toán tử.
Tìm kiếm nâng cao trong Outlook.com
Với Outlook.com, để tìm kiếm nâng cao, hãy gõ từ khóa vào hộp tìm kiếm. Có thể kết hợp thêm các toán tử tìm kiếm như from: hoặc subject:. Nhấn Enter và ở cột bên trái , bạn sẽ thấy các tùy chọn tìm kiếm nâng cao như tìm theo thư mục, theo người gửi hay theo thời gian.
Tìm kiếm file trong các dịch vụ lưu trữ đám mây
Bạn hoàn toàn có thể tìm kiếm nội dung mà bạn lưu trữ trên nhiều dịch vụ lưu trữ đám mây. Ở đây, tôi giới thiệu hai dịch vụ: OneDrive và Google Drive.
Tìm kiếm file trên OneDrive
Thật đáng tiếc là OneDrive chưa hỗ trợ công cụ tìm kiếm nâng cao mạnh nào. Bạn hiện chỉ có thể tìm theo loại tài liệu và theo thời gian. Trong trang kết quả tìm kiếm, bạn sẽ tìm thấy các công cụ này ở phía trên trang. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể tìm từ trong văn bản hoặc trong hình ảnh của bạn, hoặc tìm kiếm ảnh theo vật thể trong ảnh (chẳng hạn như hoa, mèo,…) bằng hộp tìm kiếm. Như hình dưới đây, khi tôi tìm kiếm “flowers” và chọn bộ lọc hình ảnh, những hình ảnh có chứa hoa trong OneDrive của tôi sẽ hiện ra:
Tìm kiếm file trên Google Drive
Công cụ tìm kiếm file của Google Drive mạnh hơn OneDrive rất nhiều. Để mở công cụ tìm kiếm nâng cao của Google Drive, gõ từ khóa cần tìm rồi nhấn vào biểu tượng mũi tên ở cuối hộp tìm kiếm.
Trong hộp tìm kiếm nâng cao, chọn thuộc tính cần bổ sung rồi nhấn nút Tìm kiếm để tìm. Bạn hoàn toàn có thể sử dụng thêm các toán tử như -, *, + hoặc or vào truy vấn của mình.
Tìm kiếm file trên Windows và macOS
Tìm kiếm file trên một máy tính có rất nhiều file luôn công việc vất vả nếu bạn không biết cách. Dưới đây là một số mẹo tìm kiếm trên macOS 10.12 và Windows 10. Với các phiên bản thấp hơn của hai hệ điều hành này, bạn sẽ cần phải tìm thông tin qua internet.
Tìm kiếm nâng cao bằng Finder trên macOS 10.12
(Thú nhận: tôi chưa bao giờ dùng macOS, vì vậy tôi đã phải nghiên cứu nhiều nguồn để có thông tin viết bài. Xem cuối trang để biết những nguồn tôi đã tham khảo.)
Trong Finder, di chuyển đến nơi cần tìm file. Sau khi gõ từ khóa tìm kiếm vào hộp tìm kiếm, trên danh sách tệp sẽ có thanh để lọc nội dung. Các toán tử tìm kiếm như - hoặc or có thể được dùng. Thiết lập bộ lọc của bạn tại đây để lọc kết quả tìm kiếm. Nhấn + để thêm bộ lọc mới và — để xóa bộ lọc được chọn.
Nếu bạn không nhìn thấy thanh này, nhấn vào dấu + ở vị trí trong hình để hiện nó.
Để xem thêm các tùy chọn bộ lọc khác, khi thiết lập bộ lọc, chọn Other…
Bảng thuộc tính sẽ hiện ra.
Tìm kiếm bằng Spotlight trên macOS 10.12
Để tìm kiếm bằng Spotlight, nhấn nút tìm kiếm ở góc trên bên phải thanh menu, hoặc nhấn Cmd+phím cách.
Gõ cụm từ cần tìm. Đó có thể là nội dung trong tập tin, trong email của bạn , thông tin trên Wikipedia hay tên một ứng dụng. Bạn cũng có thể xem trước nội dung tập tin:
Spotlight còn nhiều tính năng khác đang chờ bạn khám phá.
Nếu bạn muốn thay đổi thứ tự sắp xếp hoặc ẩn các mục trong kết quả tìm kiếm Spotlight, hãy vào System Preferences > Spotlight > Search Results và thực hiện thay đổi bạn cần. Bỏ chọn một mục để ẩn nó khỏi Spotlight, hoặc kéo và thả để sắp xếp lại thứ tự.
Tìm kiếm nâng cao bằng File Explorer trên Windows 10
Để tìm kiếm một file, mở File Explorer và gõ truy vấn vào hộp tìm kiếm.
Trong thẻ Search Tools, dùng các lệnh ở đây để lọc kết quả tìm kiếm. Nhóm lệnh được khoanh đỏ thay đổi vị trí tìm kiếm, nhóm lệnh màu cam thêm các bộ lọc vào tìm kiếm. Trong truy vấn, bạn cũng có thể sử dụng các toán tử là tên thuộc tính đó viết liền như datemodified: hay type:. Các toán tử tìm kiếm như -, *, + hoặc or cũng có thể được sử dụng.
Tìm kiếm bằng Cortana trên Windows 10
Mọi người biết đến Cortana như một trợ lí ảo, nhưng cố ấy cũng có thể tìm kiếm mọi thứ trên máy tính của bạn. Chọn hộp tìm kiếm hay biểu tượng Cortana trên taskbar hay nhấn Windows + S để gọi cô ấy. Trong kết quả tìm kiếm của Cortana, kết quả phù hợp nhất được xếp đầu, tiếp theo là các thư mục, tập tin, ứng dụng, cài đặt, gợi ý trên internet,… Phần tô màu xanh dương dùng để lọc nhanh kết quả theo ứng dụng, tài liệu hay tìm trên internet. Nhấn Filters (phần tô màu xanh lá) để hiện thêm tùy chọn nâng cao như tìm hình ảnh, tìm nhạc, video hay thư mục…
Nếu kết quả tìm kiếm tập tin chậm hoặc không hiện lên, bạn có thể phải bật hoặc đặt lại việc đánh chỉ mục tập tin để việc tìm kiếm diễn ra nhanh hơn (việc này tuy sẽ gây tốn một phần đĩa cứng của bạn, nhưng thời gian chờ tìm kiếm sẽ không quá lâu.) Gọi Cortana và gõ Indexing Options rồi chọn kết quả đầu tiên. Trong cửa sổ Indexing Options, chọn Modify, hộp thoại như hình bên sẽ hiện ra. Chọn tất cả các dấu tick rồi nhấn OK. Khi đó, việc đánh chỉ mục sẽ bắt đầu. Bạn nên làm việc này vào ban đêm, để máy chạy không trước khi đi ngủ để việc đánh chỉ mục diễn ra nhanh hơn.
Hi vọng qua bài viết này, bạn sẽ biết cách tìm kiếm có hiệu quả nội dung trên internet cũng như trong máy tính của bạn.
Nếu có góp ý, bổ sung, hãy bình luận ở dưới bài viết hoặc gửi mail cho tôi.
Nguồn tư liệu được sử dụng trong bài:
