Ishda va hayotimizda suv va havodek zarur boʻlgan 6 soft skill

Muloqot qilish (kommunikatsiya)

• Boshqalarni diqqat bilan tinglashni oʻrganing. Suhbatdoshingiz fikrini oxirigicha tinglamasdan va tushunmasdan fikrini boʻlmang. Diqqatingizni toʻliq eshitishga jalb qiling. Suhbat davomida koʻp gapirishga harakat qilish va ikkinchi tomon oʻz fikrini ifodalayotganida uning fikrini tez-tez boʻlish yomon tinglovchi sifatlariga kiradi.
• Eshitish va tinglashni bir-biridan farqlang. Eshitish va tinglash bir-biridan farq qiladi. Eshitish deb, har qanday ovoz (qushlar sayrashi, mashinalar ovozi, toʻsatdan birovning suhbatini) eshitish tushuniladi. Yaʼni qulogʻimizga chalingan turli ovozlar eshitishga misol boʻladi. Tinglashda faqat eshitishning oʻzi yetarli emas, diqqatimizni jalb qilishimiz, uni tushunishga harakat qilishimiz talab qilinadi. Boshqalarni tignlay olishimiz, ularni tushunishimizga yordam beradi.
• Ijobiy ohangda muloqot qiling. Sizga nisbatan tanqidiy fikr bildirilganda, yoki sizning fikrlaringizga qarshi boʻlganda, ijobiy ohangda muloqot qilishga harakat qiling. Emotsiyaga berilib, muloqot uslubini oʻzgartirish, suhbatni foydasiz yakun topishiga sabab boʻladi va suhbatdosh siz bilan boshqa ochiq fikrlamasligiga olib keladi.
• Suhbat davomida muloqot uslubingizni aniq va tushunarli ekanligiga ishonch hosil qiling. Gʻoyalarni taqdim qilishda yoki boshqalar bilan muloqot qilishda muloqot uslubingiz boshqalarga yetarlicha tushunarli boʻlishiga eʼtibor bering.

Vaqtdan unumli foydalanish

• Ishni qaysi ketma-ketlikda bajarishni oʻrganing. Har doim ham faqat bir ish bilan shugʻullanish imkoniyati boʻlavermaydi. Yoki bajarishimiz kerak boʻlgan vazifalarda bir qancha jarayonlar boʻlishi mumkin. Ishni boshlashdan oldin uni qanday ketma-ketlikda bajarish boʻyicha reja tuzib oling.
• Multi-taskingʼdan qoching. Bir vaqtni oʻzida bir nechta ishga fokus qilish, ish sifati va samaradorligiga taʼsir qiladi. Bir vaqtni oʻzida faqat bir vazifaga bor eʼtiboringizni qarating.
• Vaqtni nazorat qiling yoki Pomodoro metodidan foydalaning. Vaqtimiz cheklanganligi uchun undan unumli foydalanishda dedlayn qoʻyish yoki har bir ishni qilishda maʼlum vaqt belgilab olishimiz va shu vaqt oraligʻida natijani tekshirib turish, tezroq harakat qilishga yordam beradi.
• Vaqtida tanaffus qiling. Uzoq vaqt ishlash odamni charchatadi, 30 minut yoki har soatda 5–10 minut tanaffus oling. Tanaffus olish ish samaradorligini oshirishga yordam beradi.

“Yoʻq” deyishni oʻrganish

Faqat “yoʻq” deyish orqali diqqatingizni eng muhim narsalarga qaratishingiz mumkin.
- Stiv Jobs

• Rad javobini berish ishingiz unumdorligini oshiradi. Sizni oldingizga qoʻyilgan vazifa bor va bu vazifa ustida ishlayotganda menejer yoki xodimlar boshqa zarur vazifa ham borligi uning ham ustida ishlashingizni soʻraganida, rad javobini berishni unutmang. Chunki siz oʻz oldingizga qoʻyilgan vazifani bajarish uchun maʼsuliyatni oʻz zimmangizga olgansiz, endi birinchi navbatda shu vazifani aʼlo darajada bajarishingiz kerak. Bir vaqtning oʻzida ikki vazifa ustida ishlash sizning ishingiz sifatiga taʼsir qiladi. Rad javobini berishda, vaziyatni tushuntirib, muloqot qiling. “Yoʻq” deya olishni faqat ishda emas, shaxsiy hayotda ham qoʻllashni oʻrganing.
• Rad javobini olgan tomon vaziyatni qayta oʻylab koʻrishiga imkoniyat yaratadi. Sizdan rad javobini olgan tomon, keyingi safar siz bilan muloqot qilishdan oldin barcha ishlarni rejalashtirib muloqot qiladi yoki yaxshiroq tayyorlanib keladi.
• “Yoʻq” deya olish, boshqalarni aldashni oldini oladi. Sizga yordam soʻrab murojaat qilinganda, agar siz yordam bera olmasangiz, lekin ikkinchi tomon xafa boʻlmasligi uchun yordam bera olishingizni bildirishingiz lekin soʻzingizni ustida turmasligingiz ularni xafa qiladi va siz oʻzingiz bajara olmaydigan ishga rozi boʻlgan boʻlib qolasiz.
• “Yoʻq” deya olish, oʻzingiz uchun zarur boʻlgan ishlarga “Ha” javobini berish bilan teng. Biz uchun muhim boʻlmagan narsalarga rad javobini berishimiz, oʻzimiz uchun zarur boʻlgan mashgʻulotlar ustida ishlashimizga yordam beradi. Masalan har kuni uxlashdan oldin telefonda yangiliklarni oʻqishga “yoʻq” deyish orqali, shu vaqtni kitob oʻqishga sarflash mumkin.

Nizolarni hal qilish va muammolarni yechish

• Muammo chiqqanda yechimga fokus qilish. Muammolar yechimini oʻylash oʻrniga, aybdorni qidirishga fokus qilish juda ham oson. Muammo chiqqanda, muammoning ildizini qidirib topishga va uni qanday hal qilishga harakat qiling.
• Bahs va ayblovlardan cheklaning. Aybdorni qidirishga fokus qilish va bu jarayon ustida bahs qilish juda oson chunki bu jarayon mehnat talab qilmaydi. Muammoni yechish bir qancha mashaqqat talab qilishi mumkin. Har doim eʼtiborni muammoga yechim topishga qarating.
• Xato qilganda, kechirim soʻrang. Xato qilganda uni tushunib yetish va kechirim soʻrab, xatoni qanday tuzatish yoki boshqa takrorlamaslik ustida ishlash professional kishilarga xos xarakter hisoblanadi.

Mehnat axloqini yaxshilash

• Ishingiz uchun maʻsuliyatni oʻz zimmangizga oling. Oʻzingiz javobgar boʻlgan ishlarni aniqlab oling va har doim zimmangizga olgan ishga javobgar ekanligingizni his qiling. Dizayn yechim uchun javobgarmisiz, agar menejer yoki boshqa komandadagilar ish jarayonida qatnashishsa, lekin ular sababli ishni oxiriga yetqiza olmasangiz ham bu sizning kamchligingizga kiradi.
• Har doim majburiyatlaringizni bajaring. Dizayner sifatida ishingiz foydalanuvchilar va biznes uchun toʻgʻri yechim ishlab chiqish boʻlsa, buni bajaring. Muammoni hal qilmaydigan dizayn yechim qilish, majburiyatingizni bajarmaganingiz bilan teng boʻladi.
• Aybni boshqalarga yuklamang. Ishda yoki hayotda muvaffaqiyatsizlikka erishsangiz faqat oʻzingizning xato va kamchiliklaringiz sabab shunday holatga tushganingizni his qiling. Atrofingizdagilar sizning muvaffaqiyatsizligingizga taʼsiri boʻlishi mumkin, lekin asosiy aybdor ular emas.

Munosabatlar oʻrnatish yoki ularni yaxshilash

• Boshqalarga yordam berishga harakat qiling. Ish jarayonida boshqa xodimlar yordam soʻrab murojaat qilganda yoki ularga yordamingiz kerak ekanligini his qilganingizda, yordam berishga harakat qiling.
• Yordam berish natijasida erishiladigan foydalar haqida oʻylang. Sizning yordamingiz bilan u odam qanday natijaga erishishi, siz qanday natijaga erishishingiz va umumiy holatda komanda yoki kompaniya yoki jamiyat qanday manfaatlar olishi haqida oʻylash, yordam berish-bermaslik haqida qaror qabul qilishga yordam berishi mumkin.
• Boshqalardan yordam soʻraganda vaziyatni toʻliq tushuntirishga harakat qiling. Atrofingizdagilardan yordam soʻrayotganda, qanday muammoingiz borligini, ular sizga qanday yordam bera olishlari va bundan siz, ular yoki kompaniyaga qanday foyda kelishini tushuntiring. Rad javobini olganda, ikkinchi tomonni toʻgʻri tushuning.

Rahmat 👋