Het nieuws van toen, met de techniek van nu — ons team over het project ’75 jaar bevrijding’
De NOS brengt een jaar lang het nieuws van de bevrijding alsof het nu gebeurt, op de 75 jaar bevrijdingssite. Zowel het allereerste idee als de technische ontwikkeling van de site komen van de afdeling Digitale Media. Ik vroeg developer Bart Vosman en designer Dionne van Dijk hoe ze op het idee kwamen en tegen welke dingen ze aanliepen. ‘De redactie schrijft in de tegenwoordige tijd over een beschieting op de Dam, dan mag er geen verwarring ontstaan.’
Het nieuws brengen alsof het 75 jaar geleden is, lijkt superlogisch. Toch is het nog nooit door een nieuwsorganisatie gedaan. Hoe is het idee ontstaan?
Bart: ‘Het lag inderdaad het meest voor de hand om zogenaamde specials te maken; extra mooi vormgegeven verhalen zoals de NOS die eerder maakte over slavernij, telefoonverslaving en het retour sturen van pakketten. Grotere gebeurtenissen uit de oorlog hadden we op die manier uit kunnen lichten. Maar omdat de bevrijding bijna een jaar duurde, wilden we dit project ook zo lang laten duren. Veel mensen weten niet dat het niet alleen een kwestie was van alleen 5 mei.’
‘Toen we de brainstorm in gingen over wat we digitaal wilden gaan doen, bestond het idee al om op televisie bevrijdingsjournaals te maken, met nieuws over de oorlog alsof het nu gebeurt. De studio was al gebouwd. Als je het journaal een likje verf geeft, kun je dat natuurlijk met al je kanalen doen.’
‘Zo kwam ik op het idee om ook op een site het nieuws te brengen alsof het 75 jaar geleden is. Als twintiger ben ik zo gewend om op elk moment het nieuws van over de hele wereld te kunnen bekijken. Dus stelde ik me voor hoe het was geweest als dat tijdens de oorlog ook had gekund.’
Wat vond de redactie van jouw idee?
Bart: ‘Ze moesten even schakelen. Bij de NOS waren we tot dan toe gewend aan statische specials en nu hadden we het over een levende website. Maar tijdens de brainstorm werd het concept meteen gezamenlijk uitgewerkt. Snel daarna begon de redactie met research naar materiaal en werd er een projectteam opgetuigd.’
‘De developers, de designer, de product owner en de redactie zagen elkaar meerdere keren per week, zodat we steeds het product aan elkaar konden toetsen. De redactie begon al in een vroeg stadium met het schrijven van daadwerkelijke artikelen.’
Dionne: ‘Dat was voor het maken van het ontwerp zo ontzettend fijn. In de artikelen stond het echte beeldmateriaal, waardoor ik meteen kon zien of het design tot z’n recht kwam. Ik wist zo ook beter welke elementen een artikel nodig had. Bronvermelding is bij dit project extra belangrijk. Het moet bijvoorbeeld duidelijk zijn dat een citaat uit een dagboek komt. Het nieuws komt op de site komt niet uit de eerste hand, maar uit publicaties van toen.’
Dionne, hoe ben je te werk gegaan bij het ontwerpen van de site?
‘Ik ben niet meteen gaan ontwerpen, want ik wilde eerst een gevoel krijgen bij de jaren ‘44-’45. Ik ben allerlei beelden uit de oorlog gaan bekijken en met name op de bevrijdingspamfletten ben ik verder gegaan. Die hadden een heel kenmerkende stijl voor die tijd.’
‘Om de site in dezelfde sfeer te krijgen, hebben we het font dat er het dichtst bij in de buurt kwam aangekocht: Funkis Medelfet. Dat heeft alleen hoofdletters, heel typerend voor de stijl van toen. Ook het kleurenpalet van de pamfletten hebben we toegepast, in een ietwat opgefriste versie. Het ontwerp moet het gevoel hebben van toen, maar wel eigentijds genoeg zijn. Het moet uitnodigen om te lezen, nu relevant zijn.’
Waarmee moest je in het ontwerp nog meer rekening houden?
Dionne: ‘De afzender moet duidelijk NOS zijn. Maar tegelijkertijd doet de redactie alsof het 75 jaar geleden is en het nieuws nu gebeurt. Een artikel gaat in de tegenwoordige tijd over een beschieting op de Dam. Dan mag er echt geen verwarring ontstaan.’
‘Een artikel op de 75 jaar-site ziet er daarom duidelijk anders uit, met een donkere achtergrondkleur. De bezoeker krijgt ook een melding te zien als je de site voor het eerst of voor het eerst in lange tijd bezoekt. En het datumlabel is heel zichtbaar gemaakt, op een prominente plek in een felrode kleur.’
Bart: ‘Dat datumlabel is een nieuw veld in het CMS. Ook moet de redactie de juiste categorie aan het artikel hangen, zodat het niet in de nieuwslijst op de homepagina van nos.nl en de NOS-app verschijnt.’
‘Tijdens de testperiode zagen we tot onze schrik dat een artikelpagina op de mobiele site automatisch opende in de app, waardoor een artikel van 75 jaar geleden toch in de gewone NOS-opmaak verscheen. Daar hadden we even niet aan gedacht. Gelukkig hebben we dat vlak voor livegang nog kunnen fixen.’
Zijn er nog features gesneuveld?
Dionne: ‘De pushmelding. We hebben verschillende designs geprobeerd, met een NOS-logo en met andere soorten tekst. Het is cruciaal om duidelijk te maken dat die melding over een bom op Eindhoven niet op dit moment plaatsvindt. Dat lukte ons niet goed genoeg.’
Bart: ‘Waar we nog niet aan toe zijn gekomen, is het toevoegen van het weer op die dag en de verduisteringstijd. Die data zijn allemaal beschikbaar. De bedoeling is dat het de gebruiker nog meer gevoel geeft bij hoe die dag dag 75 jaar geleden verliep.’
Welke inzichten hebben jullie in de eerste maand uit de cijfers gehaald?
Dionne: ‘We vonden het lastig om te voorspellen hoeveel bezoekers er zouden komen op zo’n niche-product. Maar we zijn de afgelopen vier weken in staat geweest om elke dag minimaal 20.000 bezoekers te trekken, ook op dagen dat er geen historisch nieuws is dat we kunnen vermelden op de reguliere app en site. De eerste dag waren dat er 120.000. De site doet het boven verwachting goed.’
Er is flink wat publiciteit geweest bij de lancering, met onder andere aanwezigheid in De Wereld Draait Door. Maar hoe houden jullie de site een jaar lang relevant?
Dionne: ‘Er zijn elke dag zoveel interessante berichten te maken over wat er 75 jaar geleden gebeurde. Zoveel dat de redactie echt scherpe keuzes moet maken.’
‘Er is een Instagram-account en we versturen een wekelijkse nieuwsbrief. Al bijna 20.000 mensen hebben zich daarvoor ingeschreven. 83 procent van de abonnees opent de nieuwsbrief ook daadwerkelijk we hebben bijna honderden reply’s teruggekregen waarin mensen vertellen hoezeer ze de site waarderen.’
‘Op de reguliere site en app plaatsen we berichten over grote gebeurtenissen die op die dag 75 jaar geleden zijn gebeurd. Daarin staan verwijzingen naar de 75 jaar-site. En we hebben de bevrijdingsjournaals op tv.’
Wat zouden jullie het liefste doen over 25 jaar, als de bevrijding 100 jaar geleden is?
Dionne: ‘Met deze aanpak hopen we de bezoeker mee te nemen in hoe het laatste jaar van de oorlog verliep. Tegen die tijd zijn er vast nog betere technieken om je het gevoel te geven dat je onderdeel bent van het nieuws. Met augmented reality lenzen wellicht, wie weet.’
De 75 jaar bevrijdingssite
Aantal story points tot livegang: 199 punten
Aantal unieke bezoekers in de eerste vier weken: 917.339
Aantal gepubliceerde artikelen: 103
Aantal abonnees van de wekelijkse nieuwsbrief: 19.683
Wil je meer weten over cijfers en de totstandkoming, dan kun je contact opnemen met product owner Lies van der Boon
