Nedir Bu ‘’Oktan’’ Sayısı?

Selam! Organik Kimya sağ olsun, pek çok yeni şey öğreniyorum. En güzel örneğinden birisi de oktan sayısı oldu. Teknik anlamda söyleyecek olursak, benzinin vuruntu kalitesinin değerlendirilmesi için kullanılan bir ölçüt bu oktan sayısı.

Benzin istasyonlarında görülmüş olan, “95 oktan” 98 oktan” gibi ibarelerin arkasında bu oktan yatıyor. Yüksek oktan miktarı benzinin tutuşma ihtimalinin azaldığını ifade ediyor. Oktan sayısı; benzinin yanma kalitesini ve zorlu koşullara dayanma gücünü gösteriyor böylelikle.

Gel gelelim bu oktan sayısını belirlemek için iki tane oktan izomerine ihtiyaç duyuyoruz. 0–100 arası olan bu oktan ölçeğinin tabanında “ n-heptan” (0) dediğimiz alkan bileşiği var. Tepesinde ise (100) “ 2,2,4-Trimetilpentan” dediğimiz, bir diğer adıyla izooktan bileşiği var. Teker Teker düşünecek olursak; 100 bileşenden 90'ı izooktan, 10 tanesi n-heptan olursa bu bileşim 90 oktan demektir. Kısaca”%” bileşime göre oktan derecesi belirlenir.

Örneğin elinizde bir bileşim var ve oktan derecesini bilmiyorsunuz. Sırasıyla:

Şeklinde tüm değerler (%1 izooktana kadar.) ile bir grafik oluşturulur. Ve bu bileşimlerin yanma durumları ve enerji çıkışları göz önüne alınarak kaydedilir, grafikte gösterilir. Elimizdeki örneğin gösterdiği değerlere göre; bu tablo üzerinde interpolasyon yöntemiyle kaç oktanlık bir bileşime sahip olduğumuzu görebiliriz. Ticaretten tutun, yapım ve üretim aşamalarının hepsinde bu şekle benzer kontrol aşamaları bulunur. Ve böylece ürünlerin oktanlık derecesi belirlenir.

(Bu bir makale değildir, bilgilerin doğruluğu adına geçerli kaynaklardan teyit ediniz.)