PO DEKADZIE OD OTWARCIA — O odświeżeniu ekspozycji głównej Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie część 1

Część 1: rozpoznanie potrzeb i opracowanie założeń

Wystawa stała Muzeum Chopina została otwarta 1 marca 2010 roku jako jedna z pierwszych multimedialnych ekspozycji w Polsce zaraz po Muzeum Powstania Warszawskiego. Obejmuje ona 890 m2 powierzchni wystawienniczej, dwanaście tematycznych wysp zlokalizowanych na czterech poziomach zamku Ostrogskich usytuowanym przy warszawskiej Tamce. Tematy te obejmują edukację i dorastanie Chopina w Warszawie oraz jego podróże po Polsce na poziomie 0, mieszkania w Paryżu, związki z kobietami oraz pobyty w letniej posiadłości George Sand w Nohant na piętrze 1, podróże po Europie, życie towarzyskie Chopina i zmagania z chorobą a wreszcie śmierć kompozytora na poziomie 2 a także piętro poświęcone muzyce Chopina z możliwością odsłuchu jego utworów na poziomie -1.

Poziom 0 w Muzeum Fryderyka Chopina

Dziesięć lat funkcjonowania Muzeum ujawniło potrzebę zmian na ekspozycji głównej. Z jednej strony do głosu dochodziły nowe potrzeby zwiedzających i problemy z użytkowaniem multimediów, z drugiej zaś znacząco zmieniły się trendy tworzenia wystaw, pozostając w kontraście ze sposobami projektowania ekspozycji dekadę temu. Dzisiejsi zwiedzający przychodzą do muzeum z najnowocześniejszymi rozwiązaniami technologicznymi we własnych kieszeniach. Ekspozycja multimedialna musi więc być adekwatna do potrzeb współczesnych odbiorców, rosnących oczekiwań i kompetencji technicznych oraz cyfrowych. Aby utrzymać wizerunek nowoczesnego muzeum, podjęto decyzję o dokonaniu gruntownego update’u ekspozycji stałej.

Względy techniczne: otwieranie zamkniętego systemu

Wiele spośród prezentacji multimedialnych nie działało sprawnie i wymagało gruntownej modernizacji infrastruktury technicznej. Dodatkowo, z perspektywy muzeum konieczne było wprowadzenie pełnej zarządzalności treściami i możliwość zmian w prezentacjach. Należało więc otworzyć zamknięty do tej pory system treści, który skutecznie uniemożliwiał ich łatwe i szybkie edytowanie z poziomu muzeum.

Względy technologiczne: dotyk

Po dekadzie okazało się, że niegdyś powszechnie promowana wśród muzealników technologia kart RFID, za pomocą której uruchomiono prezentacje i wybierano wersję językową okazała się przestarzała. Powszechność interfejsów dotykowych w telefonach komórkowych, tabletach, w miejscach publicznych takich jak kasy samoobsługowe, a nawet sprzętach domowego użytku sprawiła, iż korzystanie z karty stało się niezrozumiałe dla zwiedzających. Ci oczekiwali możliwości uruchamiania prezentacji za pomocą dotknięcia ekranu.

Względy merytoryczne:

U progu swojej działalności Muzeum nie dysponowało w pełni zdigitalizowaną kolekcją w wysokiej jakości, jaka z dzisiejszej perspektywy stanowi standard publikacji i udostępniania cyfrowych wizerunków. Wiele z obrazów, grafik, skanów listów lub autografów nutowych nie pozwalało na ich powiększanie czy dostrzeganie detali. Opracowując nowe scenariusze prezentacji multimedialnych nacisk położyliśmy więc na prezentację obrazów możliwie najwyższej jakości z cyfrowej kolekcji własnej, ale także pozyskanie reprodukcji z innych instytucji, które również w podobnym czasie przechodziły procesy digitalizowacyjne. Od 2010 roku dokonano również po pierwsze, znaczących zakupów do kolekcji, dzięki czemu w prezentacjach miały szansę znaleźć się nowe nabytki muzealne, a po drugie, dzięki pracom badaczy wiedza na temat Chopina i epoki znacznie się powiększyła. Celem stało więc zaprezentowanie gościom Muzeum najnowszego stanu wiedzy i wykorzystanie cyfrowej kolekcji.

Względy estetyczne

Styl projektowania graficznego interfejsów użytkownika drastycznie zmienił się w ciągu dekady od otwarcia placówki. Oryginalny projekt odbiegał już od standardowych i rozpoznawalnych elementów interfejsów graficznych, jakich używamy na co dzień w telefonach komórkowych i na stronach www, przez co nawigowanie i poruszanie się po prezentacji multimedialnych stało się coraz trudniejsze. Dodatkowo, projekt graficzny mocno kontrastował z obowiązującymi trendami w projektowaniu treści cyfrowych. Architektura treści, dziś uznawana za intuicyjną tworzona jest w oparciu na siatkę, która organizuje treści w sekcje, kolumny i pola, czego brakowało w prezentacjach muzealnych. Kolory prezentacji nie były również wystarczająco kontrastowe, a treści wizualne, czyli obrazy przyciągające wzrok zbyt mało zaakcentowane. Prezentacje były więc uznane za zbyt mało atrakcyjne estetycznie i przestrzałe.

Opinie zwiedzających

W 2010 roku prezentacje zostały pomyślane jako multimedialne połączenie tekstu, muzyki, ikonografii, filmów wideo, a także narracji mówionej. Jednakże prowadznowe badania opinii i ewaluacje wskazywały problemy zwiedzających z wyborem treści. Ci oczekiwali lepiej zchierarchizowanych informacji, przede wszystkim zaś możliwości wyboru pomiędzy wersją krótką a długą. Innymi słowy, nie chcieli więc przechodzić całej kilkunastominutowej prezentacji, aby dotrzeć do podstawowych faktów, o ile tematatyka nie zainteresowała ich dostatecznie. Wskazywali na potrzebę prezentacji materiałów w formie bardziej skondensowanej, punktującej najważniejsze informacje, z każdorazową możliwością wejscia głębiej. Badania wykazały także chęć poznawania treści w krótszych, łatwiej przyswajalnych formatach. Barierą dla niektórych widzów okazał się także język prezentacji: momentami zbyt trudny, profesjonalny lub akademicki. Spodziewano się raczej narracji angdotycznej, ukazującej “więcej smaczków”, poruszającej wątki osobiste niż encyklopedyczne. Dodatkowo, koncept “muzeum otwartego” przyświecajacego otwarciu Muzeum Chopina, czyli pozwalającego na swbodne zwiedzanie bez wcześniej przygotowanych ścieżek zwiedzania nie zadowalał części gości. Oczekiwali oni bardziej uporządkowych i czytelnych opcji poznawania muzeum.

poziom 1 w Muzeum Fryderka Chopina

Założenia: nowoczesna prostota

1. Prezentacje multimedialne powinny wykorzystywać proste rozwiązania technologicznie, które wytrzymają próbę czasu i nie zestarzeją się zbyt szybko.
2. Powinny one być na drugim planie względem obiektów muzealnych, muzyki i doświadczenia przestrzeni. Zwiedzający nie powinien mieć wrażenia obcowania z technologią
3. Nowe rozwiązania tehcnologiczne powinny ułatwiać i upraszczać doświadczenie zwiedzania
4. Struktura prezentacji powinna być jasna i czytelna, ale jednocześnie urozmaicona.

Poziom -1 “słuchalnia” w Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie

Część druga: czyli faza wyboru projektu, wdrożenia i ewaluacji: CZYTAJ

Jeśli chcesz ze mną pracować, napisz: ewa.drygalska@gmail.com