ลำดับตัดสินใจ
ตัวช่วยเวลาเราคิดวนไปวนมา
สัปดาห์ที่แล้วผมเล่าเรื่องลำดับการฟังไปแล้ว สัปดาห์นี้มาแบ่งปันเรื่องลำดับการตัดสินใจบ้าง
คุณเคยมีปัญหาเหมือนผมไหม? พอต้องตัดสินใจอะไร แล้วก็คิดไม่ออก คิดวนไปวนมาอยู่ที่เดิมจนเหนื่อย แล้วก็เลยพักมันไว้ก่อนค่อยกลับมาตัดสินใจทีหลัง
ผมได้เรียนลำดับตามธรรมชาติของสมองจาก Larry ตอนไปเรียนคอร์สที่ชื่อ Focused Conversation ที่ฮ่องกง ผมกับเจนเสี่ยงชีวิตไปเรียนตอนเค้าประท้วงกันเลยทีเดียว โชคดีที่กลับมาอย่างปลอดภัยแถมได้ความรู้คุ้มค่าเสี่ยงอีกต่างหาก
ในคอร์ส Focused Conversation ผมได้รู้จักกับ ORID ซึ่งย่อมาจาก Objective, Reflective, Interpretative และ Decisional เป็น ขั้นตอน 4 ระยะ ที่สมองเราทำตามธรรมชาติ ตั้งแต่รับข้อมูลเข้ามาจากประสาทสัมผัส จนกระทั่งตัดสินใจตอบสนองออกไปไม่ว่าจะด้วยคำพูดหรือการกระทำก็ตาม ซึ่งผมเคยเล่าไว้แล้วในบทความเรื่อง “รู้อย่างนี้แล้ว สอนอะไรก็สนุก”
สำหรับคนที่ไม่เคยอ่านบทความก่อนหน้าผมจะขอเล่าสี่ขั้นตอนนี้ย่อ ๆ ดังนี้
Objective คือจังหวะที่เรารับข้อมูลดิบเข้ามา ทางตาหูจมูกปากลิ้นและประสาทสัมผัส Reflective คือจังหวะที่สมองเราเริ่มเชื่อมโยงข้อมูลนั้นเข้ากับประสบการณ์ในอดีตแล้วหลั่งสารเคมีกระตุ้นให้เกิดความรู้สึก Interpretative เป็นจังหวะที่สมองส่วนวิเคราะห์เริ่มสร้างทางเลือกว่าจะตอบสนองอย่างไรได้บ้าง และ Decisional เป็นจังหวะที่สมองส่วนวิเคราะห์ตัดสินใจเลือกทางเลือกสักอันจากที่สร้างมาเมื่อสักครู่นี้
แล้วบทเรียนเรื่อง ORID นี้โดนย้ำเตือนอีกครั้งตอนอ่านเจอเรื่อง 5 ขั้นตอนของ Retrospective จากหนังสือ Agile Retrospectives ของ Esther Derby กับ Diana Larsen
5 ขั้นตอนของ Retrospective มีดังนี้
- set stage
- gather data
- generate insights
- decide what to do
- closing
นอกจากขั้น 1 ที่เป็นการปรับอารมณ์ผู้เข้าร่วมให้พร้อมทำกิจกรรมและสร้างพื้นที่ปลอดภัยเพื่อให้การตัดสินใจหา action item มีประสิทธิภาพสูงสุดแล้ว ขั้นที่ 2 – 5 มันสอดคล้องตาม ORID ชัด ๆ
Gather data เป็นตอนที่ทุกคนแบ่งปันข้อมูลดิบที่เกิดขึ้นในรอบการทำงานที่ผ่านมา (Objective)
Generate insights เป็นขั้นตอนที่ทุกคนแบ่งปันความรู้สึกและความคิดว่าเราทำอะไรกับสิ่งที่เกิดขึ้นได้บ้าง (reflective and interpretative) ในขั้นตอนนี้เราอยากจะ brainstorm ไอเดียยิ่งเยอะยิ่งดีโดยยังไม่คิดว่ามันทำง่ายหรือยากหรือเป็นไปได้แค่ไหน
Decide what to do เป็นขั้นตอนที่เราเริ่มตัดสินใจเลือกจากทางเลือกที่เรา list กันออกมาในขั้นตอนที่แล้ว (Decisional)
Closing เป็นขั้นตอนที่เราบันทึกทางเลือกที่เราตัดสินใจขึ้นมาจะได้ไม่ลืม (เป็นการสร้าง Commitment ในช่วงท้ายของขั้น Decisional)
ค่อย ๆ คิดให้ถูกลำดับก็จะคิดออกง่ายขึ้น
พอผมได้เรียนรู้แบบนี้เวลาที่ผมคิดอะไรไม่ออกผมจะเช็คดูว่าผมกำลังขัดธรรมชาติของสมองด้วยการคิดของสลับลำดับหรือเปล่า? แล้วผมจะย้อนกลับไปค่อยค่อยคิดทีละขั้น บ่อยครั้งผมก็คิดออกขึ้นมาเฉย ๆ
การคิดของตามลำดับไม่ได้เป็นเครื่องยืนยันว่าเราจะคิดออกเสมอไป เช่นบางครั้งที่ผมมีข้อมูลไม่พอคิดยังไงมันก็คิดไม่ออกอาจจะต้องไปทำอะไรเพิ่มก่อนให้มีข้อมูลมากขึ้นแล้วค่อยกลับมาคิดใหม่ อย่างไรก็ดี ORID นี้เคยช่วยผมหลายครั้งในกรณีที่ผมมีข้อมูลเพียงพอจะตัดสินใจ แต่คิดของผิดลำดับ เลยเอามาแบ่งปัน หวังว่าจะเป็นประโยชน์กับคนอื่นเช่นกัน
ขอบคุณที่สละเวลาอ่านครับ!
