Concept Testing ไม่เหมือนกับ Usability Testing
ในช่วง 3–4 เดือนที่ผ่านมาผมได้มีโอกาสทำ Testing ค่อนข้างเยอะ (กว่าปีที่ผ่านมา) แล้วก็มีน้องที่ฝึกงานมาช่วยทำด้วย ซึ่งบางครั้งผมก็ให้น้องที่ช่วยผมสับสนว่า Concept Testing กับ Usability Testing ต่างกันยังไง ? เพราะมันก็เป็นลักษณะการคุยสัมภาษณ์เหมือนกัน
Concept Testing
อย่างแรกเลยเราต้องมาเข้าใจ Concept Testing เป้าหมายของการทดสอบคืออะไรก่อน เป้าหมายของการทดสอบคือการ “หา Value” ของกลุ่มคนที่เราต้องการไปสัมภาษณ์ตลอดไปถึงการหาเบาะแสว่า หากเขาใช้ Product ของเราแล้ว จะช่วยทำให้ปัญหาของเขาได้รับการแก้ไขหรือทำให้ดีขึ้นได้หรือเปล่า(Touchpoint) ซึ่งโดยปกติแล้วก็มีวิธีที่หา Touchpoint จาก Painpoint แล้วก็ตั้งสมมุติติฐาน(Hypothesis)อะไรก็ว่าไป (ไว้มีโอกาสจะเล่าให้ฟังนะครับ :D) แต่โดยรวมแล้วคือการหา “แนวโน้ม” ว่า User จะชอบหรือสนใจ Value ของ Product ที่เราทำไม๊นะ ??
Usability Testing
Usability Testing คือการทดสอบเพื่อ “ตรวจสอบความเข้าใจของ User ที่ปฏิสัมพันธ์ต่อ Interface” (เดี๋ยวหากอากาศดีอีกจะมาเขียนเรื่องการจัดสรรค์พลังงานความเข้าใจ ของ User หรือ Allocation of Psychic Energy ฮ่า ฮ่า ฮ่า)
เวลาจะทดสอบความเข้าใจของ User ว่าสามารถเดินทางไปตามจุดประสงค์ที่เราตั้งไว้ไหม ขอยกตัวอย่างเช่น
หาก Application เรามีหลากหลาย Feature และเราต้องการทดสอบ Feature“ความเร็วในการโอนเงิน” การถูกวัดผลจะเป็น เรื่อง เวลาที่ User ใช้ในการโอนเงินให้ไวที่สุด เป็นต้น
จะเห็นได้ว่าการทดสอบทั้งสองแบบมีเป้าหมายของการทดสอบไม่เหมือนกัน หากเราเอา Wireframe ไปทำ Usability Tasting เพื่อหวังว่าจะได้ความคิดเห็นจาก User ที่มีต่อ Value ที่เราทำ หลายต่อหลายครั้งเรามักจะได้ Comment ไปในเชิงความเข้าใจของ Feature และการวาง Component ต่างๆมากกว่า
ถามว่า “ได้ไหม?”
ก็คงตอบว่า “ได้แหละครับ”
แต่อาจจะได้รับคำตอบที่ไม่ตรงกับพฤติกรรมจริงๆเท่าไหร่ และหากเราเอา Concept Testing ไปทดสอบเพื่อหาความเข้าใจการใช้งาน ก็ยิ่งยากไปใหญ่ เพราะบางทีการทำ Concept Testing สามารถเป็นแค่กระดาษแผ่นเดียว ตลอดไปจนถึงสร้าง Page Facebook ขึ้นมาจริงๆก็ได้ ซึ่งมันไม่ได้ตอบอะไรเรื่องการใช้งานเลย ทั้งนี้ทั้งนั้นอย่าลืมว่า ทั้งหมดที่กล่าวมาเป็นเพียงเครื่องมือเพื่อไปสู่เป้าหมายอะไรบางอย่าง อย่าไปยึดติดกับมันมากก็ได้ครับ แหะๆ ผสมผสานบ้าง ลองผิดลองถูกบ้าง อาจจะเจออะไรที่น่าสนใจครับ และบางทีจะเจอ Big Surprise ด้วย
สุดท้ายนี้ผมชอบคำพูดของอาจารย์ที่สอนเรื่องปรัชญาท่านนึงท่านบอกผมว่า
“เครื่องมือ เป็นหนทางไปสู่เป้าหมาย แต่มันไม่มีเป้าหมายในตัวมันเอง”
ขอบคุณที่อ่านจนจบครับ ราตรีสวัสดิ์ อย่าลืมพกยาดม ฝันดีครับ
