เข้าใจตัวเรา ที่เป็นเรา
เมื่อต้นสัปดาห์ ได้มีโอกาสเข้าร่วม Class ของ Stanly เนื้อหาของ Class จะเป็นเรื่องของการบำบัดรักษาของ Virginia Satir
สิ่งที่ได้เรียนรู้และเป็นการตีความจากตัวเราเองในทั้ง 2 วัน คือ ‘ตัวเรา’ เรียนรู้ที่จะเข้าใจตัวเอง รู้จักคุณค่า (Value) ของตัวเอง รักตัวเอง พัฒนาตัวเอง และดูแลจิตใจของตัวเอง ทุกประสบการณ์ทำให้เราเป็นตัวเราเฉกเช่นตอนนี้
ก่อนที่เราจะเข้าไปถึงเรื่องราวของ Satir เรามาทำความเข้าใจเหตุและผลของการมีชีวิต มีตัวตนและเป็นตัวเรากันก่อนสักนิด
“VALUE”
ชีวิตหนึ่งมีส่วนที่เป็นร่างกายหรือรูปลักษณ์ภายนอกที่สัมผัสได้เป็นรูปธรรมแต่มีความแตกต่างอย่างชัดเจน อีกส่วนหนีไม่พ้นเรื่องของความคิด สติปัญญา อารมณ์ ความรู้สึก ที่เป็นนามธรรม เป็นอีกส่วนที่ทำให้เราแตกต่างไม่เหมือนใคร ทำให้เราเห็นคุณค่าของตัวเรา (Value) การรับรู้ถึงคุณค่าในตัวเองเป็นสิ่งที่ทำให้เราเข้าใจตัวเราเองมากขึ้น ซึ่งคุณค่าเหล่านี้สามารถเปลี่ยนแปลงไปได้ตามเวลาและเหตุการณ์ในอนาคต หากเรายึดถือคุณค่าของเราไว้ คุณค่าเหล่านั้น จะนำพาเราไปในทางที่เราต้องการ
“SATIR ICEBERG”
เป็น Metaphor ที่ Satir ได้เปรียบเทียบว่าชีวิตคนหนึ่งคนนั้นเปรียบเสมือนภูเขาน้ำแข็ง ที่มีด้านที่มองเห็นและมองไม่เห็น ทำให้เข้าใจจิตใจของเราได้ดีและเห็นผลชัดเจน
Satir Iceberg แบ่งออกเป็น 2 ส่วนหลัก คือ
ส่วนที่อยู่พ้นน้ำ หรือที่เรียกว่า Behavior (พฤติกรรม) เป็นส่วนที่เราจะแสดงออกมาให้เห็นเป็นรูปธรรม จาก Class ของ Stanly จะเป็นกรณีของ Defensive Behaviors (พฤติกรรมการป้องกันตัว) ในที่นี้หมายถึงการที่เราแสดงออกมาให้เห็น โดยพฤติกรรมเหล่านี้มักจะเกิดขึ้นเมื่อเราต้องเผชิญหน้ากับปัญหา แรงกดดัน หรือ ความเครียด ซึ่งการแสดงออกเหล่านี้ส่วนใหญ่แล้วนั้นเป็นผลมาจากประสบการณ์ชีวิตในอดีตและการเลี้ยงดูของครอบครัว หล่อหลอมให้เราเติบโตมาเป็นเราในทุกวันนี้
Defensive Behaviors แบ่งออกเป็น 3 Modes ดังนี้
- Fight Mode : การโทษคนอื่น, การขู่กรรโชก และ การทำร้ายร่างกาย
- Flight Mode : การโทษตัวเอง, การสนใจความรู้สึกคนอื่นแต่ไม่รักตัวเอง, การเปลี่ยนเรื่องราว, การสนใจแต่เรื่องราวที่เป็นเหตุเป็นผลแต่ไม่สนใจตัวเอง และการเดินหนีปัญหา
- Freeze Mode : การไม่รับรู้ ไม่คิด ไม่พูด นิ่งเฉยไป
ส่วนที่อยู่ใต้น้ำ หรือ สิ่งที่ทำให้เกิดเป็นพฤติกรรมของเรา ประกอบไปด้วย
- Feelings : ความรู้สึก ณ ขณะนั้นหรือเวลานั้นที่เรารู้สึก และรวมไปถึงความรู้สึกที่รู้สึกต่อความรู้สึกของเราในขณะนั้น
- Perceptions : การรับรู้ ซึ่งเป็นส่วนที่เราเห็นและเข้าใจ เชื่อว่าเป็นจริงสำหรับเรา จากสมมติฐานของเรา ที่เกิดจากประสบการณ์ของเรา
- Belief & Expectations : ความเชื่อและความคาดหวังที่เราอยากได้รับจากคนอื่นรวมไปถึงความคาดหวังจากคนอื่นที่มีให้ตัวเรา
- Yearning : ความโหยหา ความต้องการจริง ๆ ที่เราอยากได้รับ
ซึ่งทั้งหมดนี้ รวมกันเป็น ‘SELF’ หรือ ตัวเราและสิ่งที่ตัวเราเป็น
เมื่อเรารู้ถึงสิ่งที่ทำให้เราเป็นตัวเรา (Self) แล้ว เราอยากจะปรับปรุงหรือพัฒนาตัวเรา (Making Change) ให้ดีขึ้นด้วยการบำบัดจิตใจของเราโดยการตั้งเป้าหมายในการเปลี่ยนแปลง และเลือกจากส่วนหนึ่งใน Iceberg นั้น ๆ
