Bir ihtimal daha var, o da “QF” mi dersin? 🌱

Published in

ODTÜ Blockchain Topluluğu

6 min readSep 10, 2023

Bu yazı ekosistemde “değer üreten” herkes için hayati bir manifestodur.
“Değer” dediğimiz makaleler, eğitici videolar, projeler, yazılımlar, üretiyorsanız bu yazıda okumanız gereken kritik şeyler var.

Bildiğiniz üzere eğer kar amacı gütmeyen bir organizasyon veya bireyseniz kendinize finansman sağlamak sizin en büyük problemlerinizden biridir. Çünkü sürekli üreteceğiniz değerler için uygun ortama, emeğe ve insana ihtiyacınız var, bu da ancak maddi ve manevi olarak teşvik edildiğinizde mümkündür. Organizasyonunuzu destekleyen bir topluluğunuz, sizi destekleyen insanlar var ama bu manevi desteği nasıl maddi desteğe çevireceğinizi bilmiyorsanız kulağınızı dört açın:👂👂👂👂

Yazının başında ana fikri veriyorum:📢 büyük bir fon havuzu var ve global bir şekilde fonlanıyor. Siz de destekçileriniz sayesinde bu büyük fondan yararlanıyorsunuz.

Destekçilerinizi yapması gereken tek şey işlem ücreti öder gibi küçük paralarla bağış yapmak, maksat onlar için erişebilir ücretlerle sizi büyük bir fonlamaya dahil etmek. Diğer türlü bu insanların sizi fonlayacak parası olsa zaten fonlardı değil mi?

Peki Bu nasıl Mümkün Oluyor? 🤔💡

Geniş bir topluluğun yararına ürettiğiniz değerler sayesinde hem onların desteğini kazanıp hem de kendi topluluğunuzun desteğinini kullanarak organizasyonunuza fon oluşturuyorsunuz.

Nasıl olduğuna beraber bakalım:👁️👁️

Büyük bağışçılar eşleştirme havuzu oluşturur.
Ekosistem projelerinin küçük bağışçılardan destek alabilmesi için bir toplu bağış kampanyası başlatılır.
Toplu bağış kampanyası sırasında, küçük bağışçılardan gelen katkılar, en popüler projelerin eşleştirme havuzuyla eşleştirilir. En popüler projeler quadratic bir formüle göre belirlenir(formülün özeti: maddi olarak en çok para toplayan değil daha çok insanın önemseyip bağış yaptığı projeler seçilir).

Kısaca yapılan en ufak bağış, quadratic eşleştirme havuzları sayesinde kat be kat fazlası desteğe dönüşebiliyor. Bu sayede topluluğunuzun bağışlarını büyük fonlara çevirebilirsiniz.

Peki Bu Eşleştirme Havuzlarına Nasıl Erişiriz? 🏊‍♀️

Açık kaynak projelerini finanse etmek için kullanılan platformların en büyüğü olan Gitcoin, quadratic funding araçlarıyla bağışların topluluk tarafından yönetilmesini sağlar, bu da kullanıcıların hangi projelerin destekleneceğine karar vermesine olanak tanır. Gitcoin’in sonraki grant round’larına buradan ulaşabilir ve size uygun kategorilerdeki eşleştirme havuzlarına başvurabilirsiniz. Linke tıkladıktan sonra “Core Rounds” kısmına gitmelisiniz çünkü Core Round’ların yürütülmesi Gitcoin’in sorumluluğundadır(bir başka round türü olan Featured Rounds ise Gitcoin ekibi tarafından belirli kriterlerle seçilen program yöneticileri tarafından yürütülür)

Hatta Allo Protocol üzerinde çalışan Gitcoin Grants Stack sayesinde herkes bir quadratic funding round’u başlatıp yürütebilir. Gitcoin Grants Stack hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

GG18 Tecrübemiz 🤖🟢

Kar amacı gütmeyen ve ürettiğimiz değerlere inanan bir öğrenci topluluğu olduğumuz için ODTÜ Blockchain olarak biz de Gitcoin tarfından düzenlenen, bir quadratic funding aracı olan Gitcoin Grants 18 (GG18)’e katıldık. Yılın her çeyreğinde düzenlenen Gitcoin Grants’ın bir sonraki roundlarına sizin de katılmanız için katılmış olduğumuz GG18 roundu hakkında biraz bilgi vermek istiyorum:👂

GG18'de 4 ana rounddan oluşan toplam 1 Milyon dolar değerinde eşleştirme havuzu vardı. Herhangi bir kategoride başvuru yapabilmeniz için Gitcoin Pasaport (web3 kimliğinizi ve itibarınızı kanıtlayan araç) skorunuzun 20 nin üzerinde olması gerekliydi.

Bu 4 ana eşleştirme havuzu şu şekildeydi:

Web3 Açık Kaynak Yazılımı 💻: Bu havuz 300.000 OP yani 390.000 dolar büyüklüğündeydi ve Optimism ağı üzerinde gerçekleşti.
Web3 Topluluk ve Eğitim 🎓: Bu havuz 250.000 OP yani 325.000 dolar büyüklüğündeydi ve Optimism ağı üzerinde gerçekleşti. Yeni Web3 toplulukları oluşturmak, eğitim kaynakları sağlamak, içerik oluşturmak (youtube eğitimleri, haber bültenleri, blog gönderileri, podcast’ler vb.) bu kategoriye giriyor.
İklim Çözümleri 🌍: Bu havuz 250.000 OP yani 325.000 dolar büyüklüğündeydi ve Optimism ağı üzerinde gerçekleşti. Bu turdaki hibeler sera gazlarının azaltılmasına gibi iklim çözümlerine odaklanıyor.
Ethereum Altyapısı 🏗️🚧: Ethereum altyapısına odaklanan bu round Core client developerları ,tool sağlayıcıları ve Kritik ekosistem fikirlerinin gücünü gösteren projeler gibi ekosistem yararına olan projeleri fonladı.
Bu havuz 106.9 ETH yani yaklaşık 175.000 dolar büyüklüğündeydi ve Public Goods Network(PGN) üzerinde gerçekleşti.

ODTÜ Blockchain olarak verdiğimiz eğitimlerle, çektiğimiz YouTube videolarıyla, yazdığımız medium yazılarıyla, düzenlediğimiz çeşitli workshop ve etkinliklerle biz de Web3 Topluluk ve Eğitim kategorisinde yerimizi aldık.

Quadratic Funding(QF) Nedir?🌱

2018'de Vitalik Buterin, Glen Weyl ve Zoe Hitzeg tarafından ortaya çıkarılan QF, sermayeyi demokratik bir şekilde dağıtmak için bir mekanizmadır.

Ya da ekosistemde “Değer üreten ve kar amacı gütmeyen organizasyonlar”ı finanse etme yoludur. Onların çabasını ödüllendirip onları değer üretmeye teşvik eder. Bunlar QF araçlarıyla gerçekleşir.

Nasıl Çalışır?⚙️

Gelin önce quadratic funding’in anlamına bakalım:
“Kare Kök Finansmanı” anlamına gelen quadratic funding, fonlamanın yapılan her bir katkının karekökünün alınarak toplanmasıyla orantılı olarak yapılmasına denir. Şimdi bunu basit bir quadratic formül(karekök) örneğiyle inceleyelim:
Aşağıda Figür 1'de 1000 dolarlık bir fonlamanın 4 proje arasında nasıl dağıtıldığını gösteren bir tablo var.

3.proje 1.nin 2 katı değerinde bağış toplamasına rağmen iki projeye de eşit miktarda fon dağıtılmış. Bunun nedeni 1. projenin katkısı √4 + √4 = 4 olarak hesaplanır. 3. projenin katkısı ise √16 = 4 olarak hesaplanır. İki projenin katkısı eşit olduğu için aynı oranda fon alırlar. 2. ve 4. proje için de durum aynı. Burada yapılan katkının maddi değerinden çok katkı yapan insan sayısı daha önemli bir parametredir. Bu sayede bireysel hesapların söz hakları dengelenir amiyane bir tabirle fakirin söz hakkı korunur.
Yine bir örnek vermek gerekirse 100 dolarlık yaptığınız bir katkının 10 katı söz hakkı isteyen bir şahıs, 1000 dolar yerine 100'ün karesi olan 10.000 dolarlık bir katkı yapmak zorundadır. Örneklerden anlaşılacağı üzere quadratic funding konsepti oylamayı balina hesapların manipüle etmesini zorlaştırmak üzerine geliştirilmiştir.🐋

Yukarıda Figür 1'de kullandığım örnek tabloyu linkini verdiğim websitesinden kendiniz de deneyebilirsiniz.

Quadratic Funding Neden Önemlidir?💎

İkinci dereceden finansman, tahsisi demokratikleştirerek açık kaynaklı yazılım projelerinin ve diğer kamu mallarının çekiciliği ve topluluğa kattığı değer doğrultusunda finansman almasını sağlamaya yardımcı olur.

Büyük fon sağlayıcıların desteğine sahip olmasa da yine de ekosistem için önemli olan ve ekosistem yararına değer üreten daha küçük projeler bundan önemli ölçüde faydalanabilir. Ek olarak, geliştiricilerin kaynakları bir havuzda toplamasına ve ortak projeler üzerinde işbirliği içinde çalışmasına olanak sağlayabilir.

Quadratic funding, şu nedenlerle önemlidir:

Eşitlik ve Adalet ⚖️: Balina hesaplar ve güçlü merkezi otoritelerin fonun nasıl dağıtılacağını manipüle etmesini önler.
Kar Amacı Gütmeyen Organizasyonları Destekler 🤝: kamu yararına çalışan non-profit organizasyonların(Üniversite toplulukları gibi 👉👈) büyük yatırımcılara ihtiyacı vardır ve QF tam olarak bunu sağlar.
Çeşitlilik ve İnovasyon Teşviki 🌌: Quadratic funding, farklı ve yenilikçi fikirlerin desteklenmesini teşvik eder. Sadece popüler projelere değil, aynı zamanda az bilinip potansiyeli olan projelere de kaynak sağlar.
Değer Teşviki 🏆: QF süreçlerinde fonlanabilmek için kamu için “değerli” şeyler üretmek gerekir. Bu nedenle toplumun çıkarları desteklenir ve ekosistem değer yönünden zenginleşir.
Katılımı Artırır 📈: Herkesin katkı yapabilme ve etki sahibi olabilme olanağı, daha fazla insanın söz sahibi olmasını sağlar.
Şeffaflık ve Güvenilirlik 📊: Quadratic funding, finansmanın nasıl tahsis edildiğini daha şeffaf hale getirir ve insanların finansman sürecine güven duymalarını sağlar.
Demokratik Süreçleri Güçlendirir 🕊️: Quadratic funding, toplum yararına üretilen değerleri(kamu mallarını) ödüllendirerek toplumun çıkarlarını öne çıkartır.
Projeler İçin Yol Göstericidir 🧭: QF round sonuçları topluluğunuzun ve ekosistemin neye önem verdiğini konusunda ipuçları verir.

Bu yazıda, Quadratic Funding (QF) ve benzeri finansman mekanizmalarının, değer üreten organizasyonlar için nasıl önemli bir kaynak olabileceğini ve demokratik finansmanın bir yolunu temsil ettiğini inceledik. Bu mekanizmalar küçük bağışlarını büyük bir maddi desteğe dönüştürmek için etkili bir yol sunar. Ayrıca, QF’nin eşitlik, adalet, çeşitlilik, inovasyon ve katılım gibi bir dizi avantajı bulunmaktadır. Bu nedenle, bu finansman yöntemlerinin, kar amacı gütmeyen organizasyonlar için önemli bir araç olduğunu ve ekosistemlerin değer üretmeye teşvik edilmesine önemli bir katkı sağlıyor.

Twitter: @sapkaatk & ODTÜ Blockchain Topluluğu