Ether’s Phoenix: Optimistic Vision🌅

Published in

ODTÜ Blockchain Topluluğu

7 min readAug 10, 2023

Bu yazıda geçtiğimiz günlerde 3. dalga airdrop’unu governance katılımcıları üzerinden gerçekleştiren Optimism’in genel bakış açısını sizler için inceledik, Ether’s Phoenix, governance yapısı ve RetroPGF’i ele aldık.

Eğer bir Web3 kullanıcısıysanız dijital çevreniz yani dijital kimliğiniz, varlıklarınız, iletişim ve sosyalleşmek için kullandığınız araçlarınızın çoğunu kamu malları oluşturur. Bu yazıda kamu mallarının(public goods) sürekliliği, geliştirilmesi ve teşvikini amaçlayan bazı konseptlere değineceğim.

Peki Nedir Bu Public Goods Projeler?🏛️

Blockchain ekosistemindeki kamu malı projeleri, bireyler veya belirli kuruluşlar yerine tüm topluluğa fayda sağlayan projelerdir. Bu projeler aşağıdakileri içerir:

· Açık kaynaklı yazılım geliştirme 🛠️🧑‍💻

· Eğitim ve öğretim kaynakları 🧑‍🏫🎓

· Blockchain uygulamaları oluşturup dağıtmak için araçlar ve altyapı 🔗🏗️

· Yeni blockchain teknolojilerine yönelik araştırma ve geliştirme 🔬💡

· Blockchain teknolojisinin benimsenmesini teşvik etmek için pazarlama ve sosyal yardım 📢🌍

Kamu malı projeleri, blockchain ekosisteminin uzun vadeli başarısı için çok önemlidir. Geliştiricilerin ve işletmelerin blok zincirinin üzerinde yenilikçi uygulamalar oluşturmasını kolaylaştırır, güçlü bir kaynak ve bilgi havuzu oluşturmaya yardımcı olurlar.

İTİRAZIM VAR BU ZALİM KADERE 🎤🙅‍♂️

Kamu malı projeleri ne yazık ki startup’ların aksine erken finansman, işe alma, motivasyon için teşvikler yaratamaz. Startup’ların bile başarı oranı düşükken kamu malı projelerin işi oldukça zordur. Yatırımların projenin ettiği kâr yerine ne kadar kamu yararı gözettiğine göre belirlendiği bir sistem olsaydı şüphesiz kamu malı projeler daha fazla yatırım alırdı.

İşte Vitalik Buterin bu modelin “the Results Oracle” denilen bir DAO’nun yaptıkları geçmiş katkıya göre uzun vadede tekrarlı bir şekilde kamu malı projelerini fonlaması ile gerçekleşebileceğini söylüyor.

Optimism ise 2021’de yazılan medium yazısında kendi vizyonlarıyla Vitalik Buterin’in fikirlerini birleştirerek çok katmanlı startup benzeri bir fonlama döngüsü sunuyor. Bu stratejiler:

· Projelere ve vakıflara göre hibe programları

· Uniswap’ta public good tokenlerini satan projeler

· Quadratic funding

Optimistic Vision🌟

Optimism Collective de burada devreye girer, Optimism Collective olumlu etkiyi kârla ödüllendirmeyi amaçlayan bir dijital demokratik yönetişim modelidir. Bunu “Optimistic Vision” vizyonu ile isimlendirerek kamu mallarının yaratılmasını ve desteklenmesini teşvik ederek bunun kârlı olamayacağı efsanesiyle mücadele eder. Collective büyüdükçe, fiziksel dünyaya yayılmayı ve temel insani ihtiyaçları geniş ölçekte karşılamayı hedefler.

Optimism’in Optimistic Vision’unun faydaları şunlardır:

• Daha sürdürülebilir ve eşitlikçi bir gelecek yaratmaya yardımcı olabilir.

• Merkeziyetsizliği ve kullanıcı kontrolünü teşvik etmeye yardımcı olabilir.

• Daha dayanıklı ve esnek bir ekosistem oluşturmaya yardımcı olabilir.

• Yeni kullanıcıları ve geliştiricileri Ethereum ekosistemine çekmeye yardımcı olabilir.

Ether’s Phoenix🪶

İnsanlık, örgütlenme ve işbirliği yapma yeteneği ile tanımlanır, ancak büyük ölçekli eylemleri koordine etmeye yönelik birçok girişim başarısız oluyor ve bu da ekosistem sağlığını ve dolayısıyla yetersiz finanse edilen kamu mallarını olumsuz etkiliyor. Ether’s Phoenix buna bir çözüm sunuyor:

Ether’s Phoenix kârı etkiyle adil bir şekilde orantılayarak ödüllendiren bir algoritmadır. Kamu malları finansmanının gelişmesi için koşullar yaratan ilk işbirlikçiler ödüllendirilerek, yapılan erken yatırımlar hatırlanır.

Ether’s Phoenix(Ether’in anka kuşu) denmesinin sebebi, anka kuşu küllerinden yeniden doğarak asla tükenmeyen bir umut ve ölümsüzlük belirtir. Yani tüm kötü etmenlere rağmen kamu malı projelerin sürdürülebilirliğine olan inancı ve umudu temsil ederek Optimistic Vision ile birebir örtüşür. Aynı zamanda anka kuşunun kendisini çağıranları ödüllendireceği efsanesi de Optimism Collective’in yapılan işbirlikçi pozitif katkıyı ödüllendirimesine bulunulan bir atıftır.

Optimism de Ether’s Phoenix felsefesine Optimistic Vision ile katılır. Optimism’in nihai amacı olan merkezi sequencer kârının %100'ünü Ethereum protokolünün gelişmesine harcamak, Optimism’i Anka Kuşu’nu çağıran sesler arasına sokar.

Optimism Collective, Optimism ekosistemindeki kamu mallarını finanse etmekten sorumlu bir topluluktur, Optimism kullanıcıları, geliştiricileri ve OP stake eden topluluk üyelerinden oluşur.

Optimism Collective‘in iki ana hedefi vardır:

· OP Stack açık kaynak kod tabanının geliştirilmesini ve kullanımını destekleyen kamu mallarını finanse etmek.

· Ethereum ekosistemi için daha sürdürülebilir ve eşitlikçi bir gelecek yaratmak

Optimism Collective’in governance modeli🧩🤖

Şimdi Optimism Collective in nasıl yönetildiğine bakalım. Optimism Collective‘in governance modelini 2 konsept oluşturur:

Token House ve Citizens’ House.

Token House🪙

Token House’da OP token sahipleri, çeşitli Optimism Collective governance proposals türlerini sunmak, müzakere etmek ve oylamaktan sorumludur. Bunu ya OP’leriyle doğrudan oy vererek ya da OP oylama yetkilerini uygun bir üçüncü tarafa devrederek yapabilirler. Bu OP oylama yetkisine sahip üçüncü taraflara “delegeler” denir.

Token House, yönetişim önerileri aracılığıyla kararlar alır. Teklifler bir oylama süreci kullanılarak kabul edilir veya reddedilir. Herkes yönetime bir teklif sunabilir. Teklif, aşağıda listelenen geçerli teklif türlerinden biri olmalı ve burada açıklanan oylama sürecini takip etmelidir.

Citizens’ House🌇

Citizens’ House, plütokratik olmayan yönetişim ve kamu mallarının geriye dönük finansmanı için geniş ölçekli bir deneydir. Citizens’ House un ilk aşamasında , Optimism vatandaşları sadece “geriye dönük kamu malları finansmanı”(RetroPGF) adı verilen bir süreç aracılığıyla ödülleri kamu malları sağlayıcılarına bölüştürmekten sorumludur. Her RetroPGF round’unda, Citizens’ House, önemli etki sağlayan kamu malları projelerini geriye dönük olarak ödüllendirmek için oylar. Zaman içinde, Citizens’ House’un kapsamının ve rolünün önemli ölçüde artması bekleniyor.

Bu aşamadaki ilk Vatandaş grubu,

· Optimism Foundation tarafından belirlenen kriterler ve

· Token House’dan özel bir seçim ile belirlenir.

Bu aşamada, Optimism Foundation her bir finansman turunun kapsamını ve miktarını belirleyecek ve oylama sürecini yönetecektir.

Gelecek aşamalarda, Vatandaş Evi rolü genişleyecektir. Token House ve Citizens’ House birlikte çalışarak bir kontrol ve denge sistemine dahil olacak. Örneğin Citizens’ House, RetroPGF finansmanı için oylamaya ek olarak protokol kârının tahsisini yönetmek için Token House ile birlikte çalışacak, Citizens’ House‘a katılım kriterleri üzerinde Token House ile işbirliği yapacak ve vatandaşlık kriterleri zaman içinde değişip gelişecek. Bu yüzden RetroPGF 2’de oy kullanabilmek, RetroPGF’nin gelecekteki tüm turlarında oy kullabilmeyi garanti etmiyor.

Citizens’ House, kimlik temelli yönetişim kavramına dayanır. Bu, daha yaygın olan token-voting yönetişim modelinden(Token House da kullanıldığı gibi) farklıdır.

Citizens’ House’un vatandaşlığını belirlemek için Optimism yönetimi AttetationStation kontratına yazılan tüm reputation data’sını kullanacak. Topluluk, vatandaşlık kriterlerini en başta belirlemek yerine tekrarlı yönetişim ilkesiyle hareket ediyor, bu sayede sistem esnek, düzenlenebilir ve geleceğe hazır oluyor.

RetroPGF📺🕹️🕰️

Genelde, geçmişte neyin faydalı olduğu konusunda anlaşmak, gelecekte neyin faydalı olacağını anlayabilmekten daha kolaydır. Bu nedenle Optimism Collective kamu malları yaratan veya sürdürenleri ödüllendirmek için retroactive public goods funding modelini uyguyor. Bu modelde, topluluk ara sıra durup geriye dönüp bakıyor(RetroPGF roundları) ve görünen fayda oylanıp her bireye hak ettiği kâr ödeniyor çünkü diğer türlü farazi bir faydadan söz ediyor olurduk. Bu, geriye dönük kamu malları finansmanının “geriye dönük” kısmıdır.

RetroPGF rauntları aşağıdaki sürece göre yürütülür:
· Kapsam belirleme(scoping)🎯: Rauntun başlangıcında, dağıtılacak toplam ödül miktarı ve etki alanı belirlenir.
· Profil oluşturma 👤: Projeler RetroPGF Başvuru Yöneticisi’nde bir profil oluşturmak üzere bildirilir ve davet edilir.
· Oylama 📊: Vatandaşlardan gerekli AttestationStation girişleri ile oy toplanır ve sayılır.
· Dağıtım 🚚: Vatandaşların ev oylarının basit ağırlıklı ortalamasına dayanarak, raunt için toplam ödül miktarı kazanan projeler arasında bölüştürülür.
· Uyumluluk 🤝: Vakıf, hibe dağıtmak için projelerden bilgi toplayacak ve yasal olarak uygun bir şekilde(KYC ile) dağıtım yapacaktır.

RetroPGF’nin her turunda vatandaşlar, önceden belirlenmiş bir süre boyunca geriye bakarak fonların nasıl tahsis edileceğine oy verir. Bu ödüller, insanların Optimism Collective’e fayda sağlayan kamu malları inşa etmeleri için güçlü teşvikler yaratır. Üstelik böyle bir fonlamanın varlığı yatırımcıları, yararlılığına topluluk hemfikir oluncaya kadar başlangıç aşamasındaki kamu yararı geliştirme çabalarını finanse etmeye teşvik edebilir(tıpkı bir halka arz ın yatırımcıları yeni kurulan şirketlere fon sağlamaya teşvik etmesi gibi). Ekosisteme pozitif bir katkının değerince ödüllendirilmesi fikri ve tüm bu kolektif etki OP-stack kullanımını artırır ve blok alanı için daha fazla talep oluşturur. Böylece Optimism Collective, kamu mallarını sürdürülebilir şekilde finanse ederek zengin bir ekosistem ve daha iyi bir ekonomi yaratabilir.

RetroPGF, uzun vadeli bu deneysel süreç için için önemli olan üç temel bileşene sahiptir.
Etkinin(katkı) kapsam belirleme: Kolektif fon ne olmalıdır? Nasıl belirlenip ve karar verilmeli?
Etki puanlaması: Vatandaş Evi etkiyi nasıl değerlendirmeli? Hangi birimleri, süreçleri veya araçları kullanmalı?
Etki çözümü: oylama nasıl yapılmalı?

RetroPGF’in ilk birkaç turunda Optimism Foundation, topluluktan gelen girdilerle kapsam ve oylama mekanizmasına karar verecek. Nihayetinde neyin finanse edileceği, ne kadar fon sağlanacağı ve nasıl oy kullanılacağına ilişkin değişkenler, Token House’un kontrolleri ve dengeleri ile Citizens’ House ‘a bağlı olacaktır.

RetroPGF’in, finanse edildiği gelir kaynakları:

· İlk OP token arzının %20'si “ RetroPGF Reserve” olarak tutuldu.

· Optimism network işlem ücretleri ve sequencer geliri.

Optimism Foundation, %20 RetroPGF Rezervinden yararlanarak herhangi bir dönemin toplam OP fonlamasını artırabilir.

RetroPGF round’ları yinelemeli bir süreç olduğu için her turda bir önceki turdaki başarılar ve eksiklikler gözlemlenip, ders çıkarılır ve diğer round düzenlenir. Ekip RetroPGF’in, tüm Optimism Collective ekonomisinin arkasındaki itici finansman mekanizması haline gelene kadar sık sık ve sürekli olarak düzenleneceğini belirtiyor.

Çıkarılan bu derslere bir örnek şudur: 2. Turda, “etkiyi”(ekosisteme yapılan katkıyı) değerlendirmek oy kullanabilenlerin insiyatifine bırakıldı. 3. Turda ise yorum, tartışma için fırsat bırakırken aynı zamanda oy kullanabilenlerin değerlendirme sürecine yardımcı olması için her proje adaylığı kategorisi için temel başarı kriterleri sunuldu.

Bu yazıda önce kamu malı projelerin ekosistem için öneminden ve yüzyüze oldukları zorluklardan bahsettim. Sonrasında Ether’s Phoenix ve Optimistic Vision’un ilkelerini ve bunlara sunduğu RetroPGF gibi çözümleri anlattım. Hata olduğunu düşündüğünüz kısımlar hakkında aşağıdaki linklerden bana ulaşabilir varsa sorularınızı sorabilirsiniz.

Twitter: @sapkaatk & ODTÜ Blockchain Topluluğu