De reden waarom ik je op ‘gelezen’ liet staan.
“Goeiemorgen 💛”
Maandagochtend 9 uur, ik stap net van een overvolle trein in Antwerpen-centraal. Twee keer trillen en een herkenbaar geluid door mijn hoofdtelefoon, niet de eerste melding van de dag, ik ben de tel al kwijt sinds ik opgestaan ben. Deze conversatie en een handvol anderen bruisen sinds deze ochtend weer van de woorden. Mijn lief, mijn werk, die ene groepsconversatie en dat ander gesprek voor het cadeau van een medestudent die ik al 2 jaar niet meer zag.
Er is maar één bericht dat mijn aandacht nu waard is, mijn lief stuurt zoals elke ochtend een simpele ‘goeiemorgen’ en hij krijgt er één terug. Open ik de rest? Zou ik niet gewoon even wachten tot ik op mijn werk ben? Lap, het volgende is geopend. Nu moet ik wel reageren, want iemand op ‘gelezen’ laten staan is naar ‘t schijnt één van de grootste sociale misdaden die je kan begaan.
Nog geen 30 minuten later zit ik in de vergaderzaal van mijn werk, tegenover een laatstejaars studente Communicatiewetenschappen, die me vraagt of ik stress en negatieve gevoelens ervaar door het uitvoerig gebruiken van sociale media voor mijn job, onder de noemer ‘‘technostress’. Ik ondersteun mijn ontkenning met een paar argumenten, ze vraagt door en we besluiten dat technostress iets is dat je compleet zelf in de hand hebt. Net zoals die smartphone.
En terwijl ze vertrekt staar ik naar het oplichtende scherm van mijn smartphone, dat opnieuw volstroomt met meldingen. Mijn vingers razen over het scherm om iedereen zo snel mogelijk van een antwoord te voorzien en zeker niemand op ‘gelezen’ te laten staan.
Ik ben doodop, maar dat zijn we allemaal.
Overprikkeld
Tijdens één minuut worden wereldwijd meer dan 41.6 miljoen berichtjes verstuurd via WhatsApp en Messenger. Geen idee hoeveel antwoorden er in de volgende minuut verstuurd worden, maar afgaand op mijn eigen gsm-gebruik, zijn het er bijna evenveel. Maar onze online conversaties gaan veel verder dan dat, door kleine details gaan ze namelijk steeds meer de werkelijkheid gaan simuleren. De meeste platformen vertellen je ook wanneer iemand je bericht gelezen heeft. Het is de tirannie van dat woordje ‘gelezen’ dat ervoor zorgt dat we met z’n allen aan het schermpje gekluisterd hangen.
Wanneer we te maken krijgen met nieuwe ontwikkelingen, zoals sociale media, duurt het lang voor er een algemene vorm van begrip is over hoe en wanneer we ze best gaan gebruiken. Met sociale media en bericht apps lijken we compleet in het duister te tasten naar grenzen die nog niet eens vast liggen.
Op sommige momenten lijkt het bijna voor te stellen als in één kamer staan met 10 verschillende mensen, die elk tegen je praten over verschillende onderwerpen en verwachten dat je onmiddellijk participeert in het gesprek. Wel, je zou voor minder gaan gillen.
Left on read
Er was een tijd waarin je een ongemanierde boer was, wanneer je na 22u nog durfde bellen op de huistelefoon. Je status naar afwezig veranderen op MSN betekende dat niemand je kon bereiken en dat je makkelijk weg kon wandelen van je scherm zonder je zorgen te maken dat je dringende berichten zou missen. Maar voor always on bericht-apps hebben we nog geen etiquette en aangezien we onze smartphone overal meedragen, worden we verondersteld continu bereikbaar te zijn. En die kleine bevestiging dat de ontvanger je bericht reeds las, maar niet reageerde, zorgt ervoor dat zelfs de meest zelfzekere individuen in onzekere knulletjes veranderen.
Zei ik iets verkeerd? Ik dacht van niet, maar waarom zou je het anders lezen zonder te antwoorden? Is daar iemand?
De verwachtingen die we aan face-to-face gesprekken hangen, duiken steeds meer op in digitale babbels. We willen veel weten, we willen het snel weten en liefst ook nog met bijpassende emoji’s, zodat we de reactie van de persoon achter het scherm perfect kunnen inschatten. Die zoektocht naar alle sociale cues in online gesprekken is een zwaard dat aan twee kanten snijdt, we haten het gecontroleerd te worden door anderen, maar we willen zelf ook de controle over het gesprek behouden.
Het komt niet in mijn hoofd op om te denken dat de ontvanger van mijn bericht bezig is, in de auto zit, geniet van een film of gewoon met gsm in de hand in slaap gevallen is. Op het moment dat je bericht op ‘gelezen’ blijft staan, is het veel logischer om te denken aan hoe de andere persoon weigert om het bericht te beantwoorden. Het is een logica die beide richtingen uitgaat. Want wanneer we zelf een bericht openen, begint de tijd te tikken om een bericht terug te sturen en zo te voldoen aan de verwachtingen van de zender. Stresserend? Ik dacht het wel.
De angst om op ‘gelezen’ te blijven staan is vooral een probleem dat meekwam met applicaties zoals whatsapp waar twee blauwe vinkjes aanduiden dat iemand je bericht gelezen heeft. Het lijkt vast maar iets miniem, maar toch hang ik overdag meermaals ongeduldig voor mijn scherm om te zien of ik al een reactie op mijn bericht heb gekregen. Het taboe er rond is zelfs zo erg dat we er alles aan proberen doen om te vermijden dat de ontvanger toch te weten zou komen dat we hem even selectief aan het negeren zijn. De oplossing voor ons probleem is louter een kwestie van een beetje geduld. Je krijgt je antwoord, straks.
Sorry
Ik laat je voortaan misschien wel eens langer op ‘gelezen’ staan. Ik heb het druk. Ik weet nog geen antwoord op je vraag. Mijn hoofd staat er even niet naar. Ik praat even met iemand anders. Ik wil van mijn avond genieten zonder dat de meldingen rond mijn hoofd dansen.
Maar het is echt, écht niets persoonlijk. Ik heb gewoon een beetje technostress. En jij vast ook.
En beste studente, ik hoop echt uit de grond van mijn hart dat ik met deze column je kans op eerstezit niet naar de vaantjes heb geholpen. Ik heb wel degelijk technostress, maar dat kon je misschien al raden uit ons gesprek.
