İyi Bir Gereksinim Nasıl Olmalı ?

Sözlük anlamı eksikliği duyulan şey/ihtiyaç olan ve projelerde analiz yaparken olmazsa olmazımız gereksinimler. Tam da tanımlandığı gibi gereksinimler ihtiyaçlardan doğar. Gereksinimler; Ürün geliştirme süreçlerinde, ürünün ve sürecin karşılamayı amaçladığı belgeleştirilmiş ihtiyaçlardır.

Soyut olarak belirtilen ihtiyaç somut hale geldiği zaman artık o ihtiyaç bir gereksinim haline gelmiş demektir.

Gereksinimler kendi arasında kime ve neye hizmet ettiği konusunda aşağıdaki gibi ayrışır;

1. İş Gereksinimleri:

Yapılan işin kapsamını ve çerçevesini oluşturur. Son kullanıcı bakış açısına ve “NEDEN” sorusunun cevabına sahiptir. İş gereksinimlerinde belirtilmeyen maddeler kullanıcı gereksinimlerini etkilemez.

2. Kullanıcı Gereksinimleri:

“NE” ve “KİM” sorusunun cevabına yani neyin ve kimin etkilendiği sorusuna cevap verir. Maliyet, zaman çizelgesi, planlama adımları için rehber olarak kullanılabilir.

3. Analiz Gereksinimleri:

Fonksiyonel Gereksinimler, fonksiyonel olmayan gereksinimler, iş kuralları, varsayımlar/kısıtlar başlıklarından oluşur.

· Fonksiyonel Gereksinimler: Genellikle sistemin ne yapması gerektiğini belirtir. Fonksiyonel gereksinimler oluşturulurken kapsamlı bir adım listesi belirtilir. Ayrıntılıdır ve iş ihtiyaçlarının, hedeflerinin nasıl sağlanacağı konusunda bilgi sağlar.

· Fonksiyonel Olmayan Gereksinimler: Kalite kapsamı niteliğindedir. Genellikle müşteri ile konuşulmayan ama sistemden yapılması beklenen adımların tanımlandığı, sistemin kullanılabilirliğini arttıran gereksinimlerdir.

· İş Kuralları: Süreçlerin ve sistemlerin hangi kurallara uyması gerektiğini, belirli durumlarda neler yapılır neler yapılmaz belirtilen kurallardır. İş kurallarının iyi belirlenmesi ve var olan kuralların dikkate alınması gerektir.

· Varsayımlar: Doğru olduğuna inanılan ancak doğrulanamayan faktörlerdir. Belli aralıklarla kontrol edilmeli ve belgelendirilmelidir. Varsayımlar potansiyel risk sayılabilir.

· Kısıtlar: Ticari ve teknik kısıtlamalar olabilir. Zaman, proje mimarisi, proje bütçesi gibi aksaklıklar olabilir. Olası çözümler sınırlamalar olarak tanımlanır. Kısıtlamalar varsayımların aksine doğru olarak kabul edilir.

ÖRNEĞİN: “Mail şifresi 9 haneli ve en az bir tane büyük harf içermelidir” ifadesi iş kuralıdır.

“Kullanıcılar belirtilen sayfa üzerinden şifre değişikliği yapabilmelidir.” ifadesi fonksiyonel gereksinimdir.

“Kullanıcılar onay-red işlemini sistem üzerinden max. 10 sn içerisinde yapabilir olmalıdır” ifadesi fonksiyonel olmayan gereksinimdir.

“Kişisel bilgilerin x sistem tarafından doğrulanacağı” ifadesi varsayımdır.

“Bilgilendirme maili EdiTT tarafından gönderilmeyecektir” ifadesi kısıtlamadır.

Fonksiyonel gereksinimleri tanımladıktan sonra iş akışları ile kullanıcının izleyeceği adımlar belirtilir.

· İş Akışı: Kullanıcının hiçbir sorun yaşamadan izleyeceği adımlardır.

· Alternatif Akış: Kullanıcının alternatif olarak yapabileceklerinin anlatıldığı adımlardır.

· İstisna Akış: Kullanıcının yaşaması durumunda akışı sonlandırma ihtimali olan akışlardır.

Örnek İş Akışı;

Kullanıcı giriş sayfasına girer

Kullanıcı giriş bilgilerini girer

Sistem giriş bilgilerini kontrol eder

Doğrulanan giriş bilgileri sonrası kullanıcı giriş ekranına yönlendirilir…

Örnek Alternatif Akış;

Kullanıcı hesap oluşturma ekranına girer.

Kullanıcı zorunlu alanları doldurarak kullanıcı hesabını oluşturur.

Sistem kullanıcı hesabını onaylar.

Kullanıcı oluşturulan hesap ile giriş sayfasına girer…

Örnek İstisnai Akış;

Kullanıcı giriş bilgilerini üst üste 3 kez yanlış girer.

Sistem tarafından kullanıcı hesabı kilitlenir.

4. Geçiş Gereksinimleri:

Yapılan analiz ve gereksinimler sonrası yapılması beklenen;

· Sunum faaliyetleri,

· Veri dönüşümleri ve

· Eğitim ihtiyaçlarını karşılar.