Gratis heeft een hoge prijs

Whatsapp overname door Facebook roept veel privacy vragen op

28 februari 2014

Het belangrijkste nieuws deze week was dat Facebook voor 14 miljard euro Whatsapp heeft overgenomen. Whatsapp heeft een enorme groei doorgemaakt. Het is het gratis alternatief op de dure SMS’jes en daardoor ook de oorzaak van de financieel slecht presterende telecom operators. Hun belangrijkste cashcow is in no time gesmolten.

Operators hebben hun eigen graf gegraven door jarenlang de consument uit te melken, door exorbitante vergoedingen te vragen voor het versturen van korte tekstberichten. Een gratis alternatief was snel geboren en inmiddels maken er ruim 500 miljoen mensen gebruik van Whatsapp.

Tipping point

Gratis is een belangrijke reden waarom Whatsapp zo enorm poulair is geworden. Maar Whatsapp had ook een hele slimme functie waardoor de App explosief kon groeien. Iedereen die zich aanmeldde moest akkoord te gaan met de gebruikersvoorwaarden. Een vinkje dat consumenten zonder echt goed over na te denken zo hebben gezet.

In het aanmeldproces gebeurd dan iets wat, als je er goed over nadenkt, eigenlijk een enorme inbreuk op de privacy is. Whatsapp download al je contacten inclusief hun telefoonnummers, emailadres etc. Dit onder het mom om te kunnen checken of deze mensen ook al van Whatsapp gebruik maken. Iedereen die dat nog niet doet ontvangt een uitnodiging om dat wel te doen. Whatsapp gebruikt iedereen dus gebruik jij het ook. Het virus was geboren met als resultaat 3 jaar na de oprichting een waarde van 14 miljard euro.

Waarom gratis je privacy kost

Het ontwikkelen en onderhouden van een platform als Facebook of Whatsapp kost miljoenen. Binnen de zakelijk markt is het gebruikelijk dat je betaalt voor het gebruik van functionaliteiten. De laatste jaren hebben gratis applicaties binnen de consumentenmarkt snel aan populariteit gewonnen. De manier voor makers om er toch aan te verdienen is via advertentieverkoop. Hyves heeft lang geleden ooit een poging gedaan dat je voor een bescheiden vergoeding advertentievrij gebruik ervan kon maken. Maar echt poplulair is dat nooit geworden. Gratis is het magische toverwoord waarmee je de massa in beweging kunt krijgen. Maar is gratis ook echt gratis?

Data koppelen (1+1=3)

Door de overname kan Facebook-data gekoppeld worden aan Whatsap-data, deze databronnen worden zo versmolten tot een enorm potentieel aan meta informatie. Zo worden er nieuwe verbanden gelegd, terwijl gebruikers daar op voorhand niet voor gekozen hebben. Met elke nieuwe acquisitie, tussen partijen als bijvoorbeeld Facebook en Whatsapp, ontstaan er nieuwe verbanden en nieuwe inzichten. Dit klinkt goed maar is het niet altijd. Er zou een regel moeten zijn dat je ervoor kunt kiezen dat jouw data per definitie nooit aan een andere dienst gekoppeld kan worden zonder dat jij er expliciet toestemming voor hebt gegeven. Nu gebeurt dit wel door een overname waar je als gebruiker geen controle op hebt. Persoonlijk vind ik deze ontwikkeling echt scary stuff !

Gebruikers van Facebook zouden zich moeten afvragen op welke manier hun data gebruikt wordt. Ook wil je weten wat Facebook met bijvoorbeeld je locatie-data doet. Voor een advertentie in je timeline hoef je eigenlijk niet zo bang te zijn. Maar om onduidelijke redenen afgewezen te worden of meer premie te betalen voor een verzekering dan je buurman waarschijnlijk wel. Bedrijven gaan informatie in bulk inkopen en samenvoegen tot nieuwe data. Uitkomsten zijn niet meer terug te beredeneren, er is daardoor een geheel nieuwe realiteit in aantocht.

Het is nu wel duidelijk dat Whatsapp succesvol is geworden omdat het gratis is. Echter gratis is een zeer relatief begrip, de prijs is uiteindelijk ontzettend hoog nu mijn gegevens ook bij Facebook liggen.

Bedrijven die geld verdienen aan consumentengedrag strooien rond met mooi gratis snoepgoed. Maar het gaat deze bedrijven dus eigenlijk helemaal niet om de zogenaamde Apps gaat maar om data. Het zijn hele geslepen trucs om consumenten data afhandig te maken. En we tuinen er allemaal in.

Gestolen data

Whatsapp is een voorbeeld waar dit op een verschrikkelijke manier mis gegaan is. Facebook betaald 14 miljard voor data waar bijvoorbeeld ook mijn naam, emailadres en telefoonnummer in zit, terwijl ik zelf nooit van Whatsapp gebruik heb gemaakt!. Het zijn mijn ‘cheap’ vrienden geweest die Whatsapp toestemming hebben gegeven om mijn gegevens prijs te geven.

Wie o wie van mijn vrienden heeft mijn data aan Whatsapp gegeven?

Ik hoop dat er snel een oplossing komt. Als ik nu iets moet betalen om er voor te zorgen dat partijen als Facebook niet aan mijn data kunnen komen dan doe ik dat heel graag.

Waar ik me boos om maak is dat Facebook data heeft gekocht en dat ik er niets aan kan doen om mijn data daar verwijderd te krijgen. Ik had 2 jaar geleden mijn Facebook account gedelete dacht ik. Vorige maand met hetzelfde email + wachtwoord kon ik mijn profiel zo weer opstarten. Facebook liegt ons allemaal gewoon keihard voor.

Data Reuzen

Uiteindelijk blijven er maar een aantal grote reuzen over die alle data van de kleintjes hebben opgegeten met maar 1 doel. Een totaalprofiel van ieder mens op aarde maken, en kom daar maar weer eens uit. Bij wie moet ik aankloppen als informatie straks over mij niet blijkt te kloppen? Welke data-sets van welke bronnen zijn gebruikt om mij te categoriseren als een risico bij het afsluiten van een verzekering? Waarom betaalt mijn buurman voor exact hetzelfde vliegticket meer (of minder) ? Vragen waar ik nooit antwoord op zal krijgen. Immers de meeste van deze bedrijven zitten niet op Nederlands grondgebied, je hebt geen poot om op te staan.

Onze onschuld kwijt

De Whatsapp deal heeft veel duidelijk gemaakt. Door altijd maar als kudde dieren achter gratis aan te lopen hebben we onze privacy definitief verloren, in ruil voor wat snoepgoed als bijvoorbeeld Whatsapp. En de overheid heeft weer eens heel erg diep liggen slapen, de ontwikkelingen gaan voor de politiek blijkbaar te snel of zijn te complex.

De handel in meta-data is begonnen, ik ben benieuwd tegen welke prijs.

Remember: ‘If you are not paying for it, you are the product’.

Door: Aldo Wink