Tussen Kunst & Paard
Tijdens mijn studie aan de kunstacademie heb ik boek na boek gelezen over diverse kunststromingen en stijlen, jaartallen, tijdvakken en perioden, gebruikte technieken, symboliek, betekenis, etc. Ook de vraag: “Wat wil de kunstenaar hier nu eigenlijk zeggen?” kwam regelmatig voorbij. Maar soms is het niet alleen interessant wat er op een schilderij afgebeeld staat, maar ook wie er achter zit. Wie was die persoon en waarom koos hij dit onderwerp? Soms begrijp je dan het afgebeelde verhaal een stuk beter!
Ik heb geprobeerd meer te weten te komen over de personen achter het schilderij van paard en dame op het strand van Carolus-Duran.
Het kunstwerk
Het olieverf portret “Au Bord de la Mer, Mlle. Croizette en Costume d’Amazone” (Aan de kust, Mademoiselle Croizette in amazone kostuum)
uit 1873 van de Franse schilder Carolus-Duran (Charles Auguste Émile Durand). Het schilderij bevindt zich in het Musee des Beaux-Arts, Tourcoing, Frankrijk.
De kunstenaar
Geboren in Lille (1837), gestorven in Parijs (1917). Duran was een zoon van een hotelier/cafebaas, en leerde tekenen van de beeldhouwer Phidias Cadet Augustin-de Beaupré aan de Academie van Lille. Hij studeerde daarna twee jaar lang aan de Académie des Beaux-Arts in Parijs met François Souchon, zelf een leerling van Jacques Louis David. Charles Auguste Émile Durand nam in 1853 het pseudoniem “Carolus-Duran” aan. Een verkorte, Latijnse versie van zijn eigen naam. Hierna trok hij verder naar Spanje en Italië om daar de schilderijen van Diego Velázquez te bestuderen, een van zijn voornaamste invloeden. Zijn doorbraak was het schilderij L’Assassiné, (de Moordaanslag), uit 1866.
In 1869 trouwde hij met de pastelkunstenares en miniaturiste, Pauline Marie Charlotte Croizette (1839–1912). Pauline poseerde in hetzelfde jaar voor zijn bekendste werk, La Dame au gant (Dame met de handschoen), wat zich nu in het Musée d’Orsay in Parijs bevindt. Het stel kreeg drie kinderen, twee meisjes en een jongen. In 1889 werd Duran onderscheiden met een benoeming door de Franse regering in het Legioen van Eer. De rode lapel pin droeg Duran met trots en is te zien op veel portretten en foto’s van die tijd. In 1890 was hij één van de oprichters van de Société Nationale des Beaux-Arts. In 1905 kreeg hij de leiding over de Franse Academie in Rome in opvolging van Eugène Guillaume. Enkele van zijn leerlingen waren de Amerikaanse schilder John Singer Sargent, Ralph Wormeley Curtis, en Theodore Robinson. Duran stierf in Parijs in 1917, het is onbekend waar hij begraven is.
Het onderwerp
Sophie Alexandrine Croizette is een Franse actrice, geboren in Sint-Petersburg (1847) en overleden in Parijs (1901). Sophie Croizette was de dochter van een Franse ballerina en een Russische edelman. Tevens was ze het zusje van Pauline, de vrouw van de kunstenaar. Ze groeide op in een klooster in Versailles net als de beroemde actrice Sarah Bernhardt, haar belangrijkste rivale tijdens haar carrière. Sophie was een student van Prosper Bressant aan het Nationaal Conservatorium van Parijs. Dit opende voor haar de deuren naar het Comédie-Française, het nationale theater.
Ze speelde in totaal vijfenveertig rollen tijdens haar (maar) elf jaar durende carrière. Het leven van Sophie was allerminst saai te noemen, het ging gepaard met veel drama en toneel, de nodige stukgelopen liefdesaffaires en zelfs een zelfmoordpoging waarbij ze uit een raam sprong en tegelijkertijd zichzelf door het hoofd wilde schieten, maar ze miste. In 1882 verliet ze het toneel en trouwde een jaar later met de rijke bankier Jacques Stern, één van de oprichters van de Bank van Parijs en Nederland en iemand waar ze al een jarenlange affaire mee had. Het stel kreeg een zoon, Michel, en vestigde zich in het kasteel Fitz-James (Oise), wat eigendom was van haar nieuwe echtgenoot. Sophie transformeerde zichzelf zo van actrice naar kasteelvrouw, compleet met landgoed, bedienden, jachthonden en paarden.
Zo is ze ook vereeuwigd op het olieverf schilderij geschilderd door haar zwager, Carolus-Duran. Als high society dame, in amazone zit en prachtig rijkleed. Hoge hoed en sluier. In alle rust te paard op het strand, het roerige leven van Parijs achter zich latend. Daar is op dit schilderij niets meer van te zien. Sophie stierf in 1901 en is begraven op de begraafplaats van Passy, Parijs.
door Joyce Ter Horst
Paard Verzameld
Bronnen: The Oxford Book of American Essays (Matthews, Brander, ed. (1852–1929), Wikipedia, Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.
