Tussen Kunst & Paard
Soms is het niet alleen interessant wat er op een schilderij afgebeeld staat, maar ook wie er achter zit. Wie was die persoon en waarom koos hij dit onderwerp? Ik wilde meer te weten komen over de personen op en achter dit schilderij van Anthonis van Dyck.
Het kunstwerk
Het olieverf schilderij “Charles I with M. de St Antoine” door de Vlaamse barokschilder Anthonis van Dyck, uit 1633. Op het schilderij staan afgebeeld de koning van Engeland Charles I op zijn paard en zijn stalmeester M. de St. Antoine die opkijkt naar zijn meester en zijn helm vasthoud. Charles is afgebeeld als krijger met losse haren, als een ridder in zijn glimmende harnas en lichtblauwe sjerp van de Orde van de Kousenband. De triomfboog, het wapenschild en de kroon versterken de symboliek achter dit schilderij, Charles als machtig heerser van Groot-Brittannië. Over de stalmeester is verder niet zo veel bekend maar het gaat hier natuurlijk om de opdrachtgever zelf, de koning. Het is een van de bekendste portretten van Charles I en het behoord toe aan de koninklijke collectie van Koningin Elizabeth II. Het bevindt zich in Buckingham Palace.
De kunstenaar
Het schilderij is geschilderd door de Vlaamse schilder Anthonis van Dyck ook wel Anthony, Antoon of Anthonius genoemd. Van Dyck werd in 1599 te Antwerpen geboren als zevende van twaalf kinderen van de rijke zijde-koopman Frans van Dyck en zijn vrouw Maria Cuypers. Op 10-jarige leeftijd ging hij in de leer bij Hendrik van Balen, een succesvolle Antwerpse kunstschilder en werd daarna een van de favoriete leerlingen van Peter Paul Rubens. Vanaf 1615 vestigde hij zich als onafhankelijk schilder. In 1620 vertrok hij voor het eerst voor een korte periode naar Engeland, en verbleef daarna zes jaar in Italie waar hij er schilders uit de Renaissance bestudeerde. Vooral Titiaan, voor wie hij een grote bewondering had, gaf hem de basis voor zijn carrière als portretschilder. Toen hij in 1627 terugkeerde als bekend kunstenaar naar Antwerpen had hij al een aantal meesterwerken op zijn naam staan.
Charles I gaf Van Dyck opdracht voor een serie portretten van de Engelse koninklijke familie. In juli 1632 werd hij geridderd tot sir en in 1633 benoemd tot hofschilder van de koning. Hij kreeg daarvoor een pensioen en een eigen huis met atelier in Blackfriars. Hij trouwde met Mary Ruthven de dochter van een Lord. In 1641 werd hij tijdens een verblijf in Parijs ziek en keerde hij terug naar Londen, waar hij korte tijd later overleed. Hij liet een vrouw en dochter van net tien dagen oud achter, Justina. Van Dyck is begraven in de St Paul’s Cathedral in Londen.
Het onderwerp
Charles I (Karel I) uit het Huis Stuart, geboren in 1600 in Dunfirmline, Schotland, was de tweede zoon van James VI (Jacobus I) en was koning van Schotland, Engeland en Ierland van 1625 tot 1649. Charles trouwde in 1625 met de Franse Henrietta Marie en samen kregen ze negen kinderen. De regerings jaren van Charles I zijn op zijn minst roerig te noemen en gingen gepaard met burgeroorlogen en een constant tekort aan geld. Charles geloofde in ‘the divine right of kings’, het goddelijke recht waarmee absolute christelijke vorsten hun gezag legitimeerden. Zij stelden dat God hen had aangesteld en waren van mening dat ze aan geen enkel ander verantwoording hoefden af te leggen. Charles weigerde zich te houden aan de wetten en regels opgelegd door het parlement. Dit zorgde er uiteindelijk voor dat Charles I in 1648 als eerste koning in de Engelse geschiedenis werd afgezet en door zijn tegenstander Oliver Cromwell ter dood werd veroordeeld en onthoofd.
Tijdens zijn jaren als koning verzamelde Charles I ongeveer 1760 meesterwerken van onder andere grootmeesters als Rembrandt, Holbein, Titiaan, Raphael en Caravaggio. En gaf daarnaast talloze opdrachten aan kunstenaars voor schilderingen en beeldhouwwerken voor zijn paleizen. Dit meesterwerk was het eerste in een reeks portretten te paard geschilderd door Van Dyck, en een van zijn favorieten.
Charles I is bijgezet in de St. George kapel in Windsor Castle in Engeland, in de privé crypte van een andere beruchte Engelse koning, namelijk Henry VIII, die vier van zijn zes vrouwen liet onthoofden.
door Joyce Ter Horst
Paard Verzameld
Bron: Brittanica, Wikipedia, the Royal Collection, the History of the Monarchy.
