Ontoloji Bilimi
Ontoloji kelimesinin sözlük anlamı “Varlık Bilimi”dir. Ontoloji, bilinen soyut veya somut tüm kavramları inceler ve onları sınıflandırır. Ontoloji ile tanımlanan bilgiyi işlemek de ayrı bir araştırma konusudur. Ontoloji ile tanımlanan bilgiyi işlemek için kullanılan araç ise mantıktır.
Ontolojiler semantik (anlamsal) teknolojilerin gerçekleştirilmesinde kullanılacak anahtar teknolojidir. Ontolojiler, karmaşık bilgileri modelleyebilen ve bu bilgiler üzerinde çıkarsama yapılmasına olanak sağlayan bir yapıdır. Ontoloji, bir önalandaki kavramları, bu kavramların niteliklerini ve bu kavramlar arasındaki ilişkileri modeller.
Ontoloji doksanlı yıllarda yapay zekâ alanında popüler bir terim olarak belirli bir alandaki bilgilerin paylaşımını ve yeniden kullanımını sağlayacak “kavramlaştırmaların biçimsel ve açık belirtimi“ olarak tanımlanmış ve kullanılmıştır. Son zamanlarda ontolojilerin kullanımı zeki bilgi entegrasyonu, doğal dil işleme ve bilgi yönetimi konularında yaygınlaşmaktadır.
Ontolojiler belirli bir alandaki bilgilerin paylaşılmasına ve genel bir anlamın oluşmasına imkân verir. Ontolojiler herhangi bir alanda standart olarak kullanılacak ortak ve paylaşılan sözcük kümelerini veya terminolojiyi belirler.
Ontolojinin bilgisayar bilimindeki en çok kabul gören tanımı Gruber’e ait olan şu tanımdır: — “Ontoloji, kavramsallaştırmanın açıkça belirtilmesidir.” Kavramsallaştırma, belli bir önalanda, bu önalana ait soyut model oluşturma anlamına gelir. Bu modelin, o önalanda bilinen tüm bilgileri, hiç bir soru bırakmayacak şekilde, açıkça tanımlaması gerekir.
Ontoloji dili, bir ontolojinin kâğıt üzerinde veya bilgisayarda saklanması için bir araçtır. Kullanım amacı, bilgiyi saklamak ve işlenebilir bir halde tutmak olan ontoloji dilleri, bu iki unsuru da göz önünde bulunduran ve dengeleyen bir yapıda olmalıdır.
Ontoloji, bir önalandaki kavramları, bu kavramların niteliklerini ve bu kavramlar arasındaki ilişkileri modeller. Bu yüzden, bir ontolojinin bilgiyi modelleyebilmesi için öncelikle kavramları belirtebilmesi gerekir; zaten tüm ontoloji dilleri temellerindeki değerler dizisi ne olursa olsun bunu destekler.
Ontoloji dillerinin sahip olması gereken yapılardan bir diğeri de kavramların niteliklerini tanımlayabilmektir. Bu niteliklerin alabileceği değerlerin kısıtlanması da ontoloji dilinin bilgi gösterim gücünü arttırır. Ontoloji dillerinde bulunması gereken diğer bir yapı da ilişkilerdir. Ontoloji dilleri kavramlar arasında değişik türde ilişkiler tanımlamaya imkân sağlar.
Anlamsal teknoloji standartları XML, XML Schema, RDF, RDF Schema ve OWL gibi araçları kapsar. W3C bu elemanların fonksiyonlarını ve bu elemanlar arasındaki ilişkileri açıklar.
DİPNOT
Bu makale, yeni dijital teknolojiler ile Açık Akıllı bir KOBİ Ekosistemi Platformu oluşturmak üzere Sosyal Girişim projesi olan Patikan için farkındalık oluşturmaya yönelik hazırlanmıştır.
Patikan Projesi detayları; | Konsept | İlkeler | Motivasyon | Kavramsal Hedefler | İhtiyaç Analizi
