Sünger Bob, Neden Daha Sıkı Çalışmıyorsun?

Bu kez “platform”, “karşılıklı” ve “dağıtık” gibi anahtar sözcüklerle tanımlanan cesur bir yeni dünyaya daha girerken, şarjlı matkap ve özgürleşme arasındaki temel farkı hatırlamak yerinde olacaktır. Şarjlı matkaplar dünyaya uzay yolculuğunun yan ürünü olarak gelmiş ve dünyadaki evlere ve şantiyelere yayılmıştır. Özgürleşme, özellikle de emeğin özgürleşmesi ise böyle değildir. Teknolojik gelişmenin yan ürünü olarak ortaya çıkmaz ve algoritmik kapitalizm çağında da bu durum geçerliliğini korur. Evet, üretim sürecinde iş gücünün konumunu yeniden tanımlamak için harika olanaklar vardır. Evet, yeni üretim araçlarıyla güç daha kuvvetlidir. Ancak karanlık taraf da daha kuvvetlidir.

Yeni bir platform kooperatifi açmaktan çekinmeniz gerekir mi? Hayır, kesinlikle gerekmez. Yine de, kendi platformunuzu programlayacak kadar akıllı olduğunuz için sömürücü, hiyerarşik, dar kafalı kapitalizmin yere düşüp ölmesini beklemeyin. Daha az yabancılaşmış, daha az sömürülen, daha az aşağılık insanla dolu bir iş hayatını ortaya çıkarma potansiyelini serbest bırakacak yeni bir üretim biçimi sadece ekonomik yönden üstün göründüğü için hüküm sürmeyecektir. Sadece değişimi kucaklamak yeterince iyi değildir. Sadece daha iyi olarak kazanamazsınız. Kuralları değiştirmeniz gerekir ve bu da örgütlenmeyi gerektirir.

DAHA SIKI ÇALIŞMAK

Sünger Bob: Bay Yengeç, bana bir şey soracaktınız.

Bay Yengeç: Evet, Sünger Bob. Neden daha sıkı çalışmıyorsun?

Sünger Bob: Bilmiyorum, Bay Yengeç Bilmiyorum!

Konuyu kısa ve basit tutmak için kısa ve basit tutmanın ustasını dinleyin: Sünger Bob Karepantolon’u. “Taklit Yengeçler” adlı ünlü bölümde Bay Yengeç en büyük kaygısını dile getirerek kapitalist-işçi ilişkisinin belki de mümkün olan en kısa açıklamasını yapıyordu: “Sünger Bob, neden daha sıkı çalışmıyorsun?”

Kapitalizmin ilgilendiği tek şey budur: kapitalist (Bay Yengeç), işçinin (Sünger Bob’un) iş gücünü satın alır ve bunun parasını öder, ancak ürünün tamamının sahibidir. İşçi ne kadar çok çalışırsa, ücret ve fazla değer arasındaki fark ve dolayısıyla kâr o kadar çoktur. Elde edilen fazlanın büyük bölümü kapitalistin cebine girerek onun toplumsal gücünü artırır. Çok basit, değil mi?

Kapitalistlerin yaratılan değeri artırmak için yaygın olarak kullandığı bir yöntem, işçiye bir araç (Sponge Bob’un durumunda bir spatula ve gizli tarif) vermek ve işçinin daha üretken olmasını sağlamaktır. İşçi, kapitalistin sahip olduğu üretim içimine bağımlıdır çünkü ancak onlarla üretken olabilir. Evet, günümüzde bir dizüstü bilgisayarınız ve cep telefonunuz vardır, ancak bir üretim biçimini analiz ederken sorulması gereken temel soru herhangi bir üretim biçimine kimin sahip olduğu değil, baskın üretim biçimine kimin sahip olduğudur. Bunlar, daha önceleri fabrika ve makinelerdi. Artık büyük algoritmalar ve sürekli ayarlanıp geliştirilen sanal makineler olmaya başladı. Bunlara sahip olduğunuzda, kapitalist sizsinizdir. Yatırımcılara ihtiyacınız olduğu için şirketinizin çoğunluk hissesi başkasının elindeyse veya başkalarının mülkiyetindeki platform ve algoritmalara bağımlıysanız, kapitalist siz değilsinizdir. (Nathan Schneider’ın deyişiyle, “para sizin elinizde, ipler onların elindedir”.)

…

Yazının devamı: http://www.platformkoop.org/sunger-bob-neden-daha-siki-calismiyorsun/

Yazan: Christoph Spehr Çeviri: İbrahim Hoca Kaynak: Sunger Bob, Why Don’t You Work Harder?, Ours To Hack and Own, Or Books, New York, 2016, sf: 54–58