Python-da modullar, tipləri və nümunələri
Bir çox digər proqramlaşdırma dilləri kimi, Python da modul sistemini dəstəkləyir. Yəni, böyük kodu daha kiçik və daha çox idarə edilə bilən parçalara ayırmaq olar. Sezarın “ parçala və hökm et ” siyasətinin proqramlaşdırma üzərindən tətbiqi də deyə bilərik. Modul sisteminin köməkliyi ilə Python da kodun təkrar istifadəsini yerinə yetirə bilərik. Python modullarını proqramlarınıza daxil edə və içindəki kodu istədiyiniz qədər təkrar istifadə edə bilərsiniz.
Python modulları nələrdir?
Modullar bizə təkrar istifadə edilən funksiyaları bölüşmək üçün bir yol təqdim edir. Bir modul sadəcə birdən çox Python proqramında istifadə edə biləcəyimiz kodu əhatə edən “Python faylı” dır. Modulda funksiyalar, siniflər, siyahılar və s ola bilər.
Python-da modullar 2 cür olur:
· Built-in Modules (daxili modullar)
· User-Defined Modules (İstifadəçi tərəfindən müəyyən edilmiş modullar.)
1. Python-da Built-in Modules
Python-u super güc edənlərdən biri də onun “zəngin kitabxanaya”malik olmasıdır. Bu zəngin kitabxana çox sayda daxili modulları əhatə edir. Beləliklə, Python bizə bir çox yenidən istifadə edilə bilən kodlar təqdim edir.
Misal olaraq bir neçəsini göstərsəm: Python-da “os”, “sys”, “datetime”, “random” kimi modulları istifadə olunur. Proqramınızda istədiyiniz zaman daxili modullardan hər hansı birini yükləyə və istifadə edə bilərsiniz.
2. Python-da User-Defined Modules
Python-un başqa bir super gücü, idarəni öz əllərinizə almanıza imkan verməsidir. Öz funksiyalarınızı və siniflərinizi yarada, modulların içinə daxil edə bilərsiniz. İndi sadəcə sadə bir idxal bəyanatı(import statement)yazaraq istənilən proqrama yüzlərlə kod sətrinə əlavə edə bilərsiniz.
Bir modul yaratmaq üçün kodu bir .py file-nin içinə qoyun. Gəlin birlikdə yaradaq.
Bu kodu bir file-da yazın və mymodule.py adı ilə saxlayın. İndi öz modulumuzu yaratdıq. Demək olar ki, bizim işimizin yarısı bitdi. Gəlin indi isə bu modulu başqa bir file-ın üzərinə necə yükləyə biləcəyimizə baxaq.
Python-da modulların yüklənməsi (importing Modules)
Python-a həm daxili (Built-in modules), həm də istifadəçi tərəfindən müəyyən edilmiş modulları (User-defined Modules) idxal etmək(importing) üçün idxal (import) açar sözündən istifadə edirik.
İstifadəçi tərəfindən müəyyən edilmiş modulumuzu (User-defined Modules) əvvəlki hissədən Python file-mıza idxal (import) edək:
Output:
Eynilə, hər hansı bir Python faylına mymodule idxal edə və yuxarıda göstərdiyimiz kimi salamlama funksiyasından dəfələrlə istifadə edə bilərik.
İndi Python file-mıza daxili modulu idxal edək:
Output:
Random modulun random funksiyası burada (20 ilə 100 arasında) müəyyən bir aralıq arasında təsadüfi bir rəqəm seçib bizə qaytarır.
Biz modulları müxtəlif yollarla idxal (import) edə bilərik.
(Modulun adını dəyişdirmək)
Bu, proqramınızda istifadə edərkən bir modula daha qısa ad verməyə imkan verir.
Output:
(from … import statement)
Bütün modulu idxal etmək (import) əvəzinə bir moduldan müəyyən bir funksiyanı, sinfi və ya atributu idxal(import) edə bilərsiniz. Aşağıdakı sintaksisə əməl etməklə təbiiki.
Bir moduldan birdən çox atribut və funksiyanı da idxal (import) edə bilərsiniz:
Qeyd edək ki, bu şəkildə bir moduldan idxal edərkən funksiyanı çağırarkən və ya atributdan istifadə edərkən nöqtədən istifadə etməyimizə ehtiyac yoxdur.
Python modulundan hər şeyi idxal(import) etmək
Hər şeyi bir moduldan gətirməlisinizsə və nöqtədən istifadə etmək istəmirsinizsə, bunu edin:
Python dir() funksiyası
dir () funksiyası moduldakı bütün xüsusiyyətlərin (property) və metodların adlarını qaytaracaqdır.
Python-da Modulların Yenidən Yüklənməsi (Reloading Modules)
Bir modulu əvvəldən idxal etmisinizsə (import), lakin yenidən yükləməlisinizsə, yenidən yükləmə () metodundan( reload() method ) istifadə edin. Bu, bir modulun mənbə file-nı redaktə etdiyiniz və Python-dan ayrılmadan test etməyiniz lazım olan hallarda istifadə üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Python 3.0 və yuxarıda, bu funksiyadan istifadə etmək üçün “ imp ” standart kitabxana modulunu idxal (import) etməlisiniz.
Yekun
Bu da son, bizi modullar haqqında yazımızın sonuna gətirir. Modullar, proqramlaşdırma dillərində çox böyük əhəmiyyət kəsb edir, çünki bizə kodları daha çox idarəolunan bir şəkildə yenidən istifadə etmək imkanı verir. Python-dan istifadə oyuncaq mağazasından oyuncaq maşın almağa bənzəyir. Batareyaları üstündə hədiyyə verilmiş bir oyuncaq maşın kimi düşünün. Modullar işə başlamaq üçün lazım olan hər şeydir. Etməli olduğumuz tək şey kod yazmaqdır.
