Verilənlər bazası və onunla işləmə əmrləri .
Məlumat nədir?
Ən sadə dillə desək, məlumat dediyimiz anlayış, hər hansı bir obyektə aid olan bu obyekti meydana gətirən bir-biri ilə əlaqəli məlumatlardır . Məsələn, məlumatlarınız, adınız, yaşınız, boyunuz, çəkiniz və s. Bu məlumatlar sizin haqqınızda sizi tanıdan məlumatlardır.
Verilənlər bazası nədir?
Verilənlər bazası məlumatları təyin edərkən danışdığımız təsviri məlumatların sistematik bir toplusudur. Verilənlər bazaları məlumatların saxlanması və istifadəsinə imkan verir və məlumatların idarə edilməsini asanlaşdırır. Bir neçə nümunə ilə davam edək :
Telefon kitabçası götürsək istifadə etdiyimiz kitabçadan tanıdığımız şəxslərin telefon nömrələri və digər əlaqə məlumatları var. Saxlamaq üçün verilənlər bazasından istifadə edir. Bir əlaqə telefon kitabçanızda saxladığınızı xatırlayın. Burada şəxsin telefon nömrəsini, adını, soyadını, elektron poçt ünvanını və s. yaza bilərsiniz. Məlumat əlavə edə bilərik və bu şəxsə daha sonra çatmaq istədikdə şəxsin adını axtarırıq və bu şəxslə əlaqəli əvvəllər əlavə etdiyimiz məlumatları görə bilərik.
Verilənlər bazasını idarə edən sistem növlərindən biri SQL-dir. SQL nədir?
“S-Q-L” (Structured Query language) və ya bəzən “ES-KÜ-EL” kimi səslənən Yapılandırılmış Sorgu Dili (SQL), əslində, əlaqəli verilənlər bazaları ilə işləmək üçün istifadə olunan standart bir dildir. SQL proqramlaşdırma verilənlər bazasına məlumat əlavə etmək, məlumat axtarmaq, yeniləmək, verilənlər bazası qeydlərini silmək üçün istifadə olunur. Verilənlər bazalarının optimallaşdırılması və saxlanılması da daxil olmaqla bu nümunələr daxil olmaqla bunlarla məhdudlaşmır, həqiqətən çox şey edə bilər. MySQL Database, Oracle, Ms SQL server, Sybase və s. Beləliklə, əlaqəli verilənlər bazaları SQL istifadə edir.
SQL əmrləri 4 kateqoriyaya bölünür :
Data Definition Language (DDL) — verilənlər bazasını təyin etmək üçün istifadə olunan əmrlərdən ibarətdir.
Data Manipulation Language (DML) — verilənlər bazasında mövcud olan məlumatları idarə etmək üçün istifadə olunan əmrlərdən ibarətdir.
Data Control Language (DCL) — verilənlər bazası sisteminin istifadəçi icazələri və nəzarətləri ilə məşğul olan əmrlərdən ibarətdir.
Əməliyyat Nəzarəti Dili (TCL) — verilənlər bazası əməliyyatı ilə əlaqəli əmrlərdən ibarətdir.
SQL ilə işləmək üçün bəzi əmrləri gözdən keçirək :
CREATE .
İlk hissədə sütunumuzun adını ikinci hissədə isə ona verəcəyimiz məlumatın tipini yəni rəqəmdirsə integer hərfdirsə varchar() qeyd edirsiz.
CREATE TABLE table_name (
column_1 datatype,
column_2 datatype,
column_3 datatype
);SELECT və FROM .
Sorğunun seçilməsi məlumatların hansı sütunlarını göstərəcəyini təyin edir. Cədvəl sütunu olmayan məlumatları göstərmək üçün müraciət edə biləcəyiniz seçimlər də var.
Aşağıdakı nümunə “tələbə” cədvəlindən seçilmiş üç sütunu və bir hesablanmış sütunu göstərir. Verilənlər bazası tələbə kimliyini, ad və soyadını saxlayır. Ad və Soyad sütunlarını birləşdirərək FullName hesablanmış sütun yarada bilərik.
SELECT studentID, FirstName, LastName, FirstName + ' ' + LastName AS FullName
FROM student;+-----------+-------------------+------------+------------------------+
| studentID | FirstName | LastName | FullName |
+-----------+-------------------+------------+------------------------+
| 1 | Monique | Davis | Monique Davis |
| 2 | Teri | Gutierrez | Teri Gutierrez |
| 3 | Spencer | Pautier | Spencer Pautier |
| 4 | Louis | Ramsey | Louis Ramsey |
| 5 | Alvin | Greene | Alvin Greene |
| 6 | Sophie | Freeman | Sophie Freeman |
| 7 | Edgar Frank "Ted" | Codd | Edgar Frank "Ted" Codd |
| 8 | Donald D. | Chamberlin | Donald D. Chamberlin |
| 9 | Raymond F. | Boyce | Raymond F. Boyce |
+-----------+-------------------+------------+------------------------+
Verilənlər bazası olaraq da bilinən verilənlər bazası, adından göründüyü kimi müəyyən bir ərazidə məlumatların saxlanılması deməkdir. Xüsusilə bu gün dövlət qurumları daxilində bir çox məlumat verilənlər bazası sistemi ilə bu şəkildə saxlanılır. Müəyyən bir sifariş tələb edən bu sistem bir sıra özəl təşkilatlar tərəfindən də istifadə olunur. Bu sifariş sayəsində milyonlarla insan çox qısa müddətdə məlumatlarına çatır. Məktəb qeydləri, vətəndaş qeydiyyatı şöbələri, banklar və ya bir çox başqa özəl qurum, fərqli insanlara göstərdikləri xidmətləri daha sürətli etmək üçün hər zaman verilənlər bazası sistemindən istifadə edir.
Məqaləmizdə (verilənlər bazası)database haqqında qısa məlumatdan və database yığılması üçün əmrlərdən bir hissəsinə baxdıq sonraki məqaləmizdə əmrlər sistemindən daha çoxuna toxunacağıq.
MƏNBƏLƏR
