Doğru İnsanlar için Doğru Ürünler Yaratma
Ürün Odaklı Kullanıcı Deneyimi Tasarımının Ürün Yönetimi ve Ürün Geliştirmeye Etkisi
Ürün geliştirmenin en önemli anahtarlarından biri olan kullanıcı deneyimi araştırmaları, sadece UX tasarımcılarının değil ürün yöneticilerinin ve tüm ürün insanlarının da radarında olan bir konu. Ofislerimizde masalarımızın başında oturarak, kullanıcıya değmeden ürün geliştirdiğimiz bir sistemde, ortaya çıkan ürünlerin ne kadar derin analizlerle ya da mükemmel işleyen sistemlerle ortaya konduğunun bir önemi kalmıyor. Ürün piyasaya çıktığında, kullanıcılara nasıl dokunduğu, deneyimlerini nasıl iyileştirdiği ve ihtiyaçlarını nasıl karşıladığı konuşuyor.
Kullanıcı deneyimi tasarımında genellikle kullanımı en kolay ve modern olan ürünleri ve ya mümkün olan en iyi arayüz tasarımınlarını ortaya koymaya odaklanarak çalışma eğilimi söz konusu. Buna ek olarak, kullanıcılara istediklerini daha kolay yapmalarını sağlayacak deneyimi yaratan özellikler ortaya konmaya çalışılır, fakat ne kadar önemli görünürse görünsün günün sonunda bu özellikler sadece ürünün küçük birer parçasıdır. Ve aslında bu özelliklerin ortaya çıkmasının ilk sebebi de ortada çözülmesi gereken bir problemin varlığıdır.
Mükemmel bir kullanıcı deneyimi yaratmak konusunda ne tasarım ne de ürünün sahip olduğu özellikler tek başına hayati derecede önem taşır, önemli olan ürünün “sorunu” çözme yeteneğidir. Bir ürünün temel olarak var olma sebebi kullanıcıların bir ihtiyacını karşılamak ya da sahip oldukları bir problemi çözmektir. Bu da ürünün sahip olduğu esas kullanıcı deneyimini oluşturarak, ürünü anlamlı kılar ve kullanıcı gözünde belirli bir değer yaratır.
Ürün Geliştirme Sürecinde Kullanıcı Deneyimi Tasarımı
Ürün insanları olarak, başarılı ürünler tasarlama ve geliştirme hedefiyle yola çıkıyoruz, fakat bu hedefi gerçekleştirecek herkes için geçerli ve çalışır bir rota yok. Tasarım sürecinin çok yönlü ve ustaca planlanması bu işin en kritik noktalarından biri. Bu sebeple de, mümkün olduğu kadar deneyim tasarımı sürecine ürün ve geliştirme pratiklerinin de dahil edilmesi gerekiyor. Bu aynı zamanda işi yapacak olan takıma ne yapılacağını da anlatabilmek için güzel bir yol.
Ürünü kullanıcı deneyimi tasarımına gerekli kaynağı yaratacak şekilde ortaya koymak bu konuda önemli bir konu. Ürün anlaşılır ve sade bir şekilde kullanıcı deneyimi bakış açısıyla tanımlandıktan sonra, deneyim tasarlama süreçlerinde önemli bir karar verici haline geliyor.
“Ürünü kullanıcı deneyimi perspektifinden tanımlamayı unutmayın!”
Bunun için çok basit bir liste hazırlayarak bile ortaya koyabiliriz.
- Bu ürün kimin için: (Ürünün Kitlesi)
- Bu ürün hangi problemi çözecek: (Problem)
- Bu ürünü nasıl yapacağız: (Strateji)
- Bu üründen ne bekliyoruz: (Hedef)
Bu tanımlamaları yaptıktan sonra, üründe olması gereken özellikler, ürünün kullanıcı deneyimi gibi diğer önemli konularda kararlarla devam edip ürünü şekillendirmek karar verme konusunda zorluk yaşanan her zamanda dönüp bakılacak bir “ürün insanları arasında sıklıkla kullanılan bir terim olan -kuzey yıldızını” oluşturmuş oluyoruz.
Kullanıcı Deneyiminde Ürün Odaklı Düşünme
Geliştirdiğiniz ürünün kullanıcıların “bir meselesini çözmesi”, bu ürünü değerli kılan esas sebeptir. Bu ana değeri ortadan kaldırdığımızda, ürünün kendisi, ürünün tasarımı ve ürünün kullanışlılık sağlayan özelliklerinin hepsi değersizleşir.
Ürün-özellik ve ürün-tasarım ilişkileri çok yönlü konular olduğu için, UX tasarımı söz konusu olduğunda “ürün odaklı düşünme” çok önemli bir noktada yer alıyor. Ürün odaklı düşünüldüğünde, kullanıcı deneyimi araştırmaları ve tasarımlar da ilgili şekilde kullanıcının ihtiyacını karşılama ve/veya problemini çözme odaklı şekilleniyor. Bu da ürün yöneticileri ile UX/UI tasarımcılarının tamamıyla aynı odakta kalarak ürün geliştirme sürecini çok daha etkin bir şekilde yönetmelerini sağlıyor.
Ürün Odaklı Düşünme Süreci
Ürün odaklı düşünceden yola çıkarak ürün geliştirken bazı temel sorular üzeride odaklanmak ve UX tasarım sürecinde de bunları dikkate almak gerekiyor.
1. Sorun nedir?
Öncelikle sorunun ne olduğu çok önemli bir noktadır. Ortada bir problemin ya da bir ihtiyacın varlığı söz konusu değilse ya da net bir şekilde tanımlanmamışsa, ürün geliştirme süreçleri boyunca bu ilk maddeye geri dönülür. Çünkü ürünün tasarım ve geliştirme süreçleri boyunca bir karar vermenin gerektiği tüm durumlarda, problem tekrar masaya yatırılır ve hangi seçenek ile doğru ürüne katkıda bulunulduğu tartışılır.
Eğer seçilen problem gerçekte söz konusu değilse, ya da ortaya konan çözüm problemi çözmüyorsa, geliştirilen ürün kullanıcılara herhangi bir değer sunmayacaktır. Ve kullanıcısı olmayan bir ürün ise önünde sonunda bir köşeye atılmaya mahkumdur. Yanlış çözüm sunmak fark edildiğinde düzeltilebilecek bir konuyken; ürün geliştirmeye başladıktan sonra ortada böyle bir problem olmadığı ortaya çıktığında yapacak çok da bir şey yok.
Doğru problemleri bulmak bazen çok zor olabiliyor, ama problemin varlığı konusunda emin olmadan önce araştırma yapmak böyle bir sorun olmadığını ortaya koyma konusunda yardımcı olabilir.
2. Kimin problemini çözüyoruz? (Hedef kitle kim?)
Problemi ortaya koyduktan sonra, problemi yaşayan kitlenin kim olduğunu da belirlemek gerekiyor. Hedef kitleyi doğru tanımlamak, çözümün tasarımı konusunda önemli ipuçlarından biri. Aynı zamanda, ortada bir problem olduğunu doğruladığımız kitle de yine bu potansiyel kullanıcılar.
Burada araştırma yapmak, problemin sahibi olan hedef kitleye ulaşmak ve onlarla iletişim kurmak güzel bir başlangıç. Fakat bu noktada unutulmaması gereken konu, kullanıcıların problemlerini açık bir şekilde dile getirme konusunda her zaman çok da başarılı olamadıkları.
“Ne istediklerini bilmek müşterilerin işi değildir.”— Steve Jobs
Bu sebeple de, biraz daha derine inmek ve gerçek hayattan gözlemler yapmak , özellikle de müşterilerin problemlerini tanımlama konusunda zorluk yaşadığı durumlarda, kullanıcılarla konuşmak kadar gerekli olabilir.
3. Neden? (Biz şirket olarak bunu neden yapıyoruz? Şirketin vizyonu ne?)
Ortada pek çok sorun ve sorun yaşayan kitle var. Peki, biz neden şirket olarak bu probleme çözüm sağlayacak bir ürün geliştirmeye karar verdik? Burada devreye şirketin vizyonu ve bu ürünün vizyona olan katkısı giriyor. Biz bu ürünü neden yapıyoruz, ne gibi bir beklentimiz var? sorularının cevaplarını yanıtlayabilmek gerekiyor.
4. Bunu nasıl başaracağız? (Yaklaşımımız / stratejimiz ne?)
Bu soruların cevabını verdikten sonra, ortaya konan bu sorunun hangi yaklaşımla ve nasıl çözüleceği üzerine de düşünmek gerekiyor. Ürünü tasarlarken ve geliştirirken hangi strateji ile ilerleneceğini belirlemek pek çok gelecek karara ışık tutan bir konu haline geliyor.
Bunlar dışında cevaplanması gereken başka sorular da var tabiki, ama temel sorulara cevap vererek süreci başarılı bir şekilde başlattıktan sonra, ürüne eklenecek belli özellikler söz konusu olduğunda diğer tüm sorular hakkında düşünmeye başlanabilir.
Ürün Odaklı Düşünmenin ve Kullanıcı Deneyimi Tasarımı
Ürün odaklı düşünme, kullanıcı deneyimi tasarımcılarına doğru özellikleri doğru hedef kitleler için geliştirmeyi sağlayacak yaklaşımı getirir. Sadece tasarım elementlerine ya da kullanıcının ürün ile olan etkileşimine değil, tüm kullanıcı deneyimine odaklanmayı sağlar. Gerçek kitlelerin yaşadığı gerçek problemleri çözerken, kimsenin ihtiyacı olmayan ya da öncelikli bir soruna odaklanmayan ürünler yaratma ihtimali azalıyor.
Ürün odaklı düşünme ürünün esas kullanıcı deneyimine odaklanmayı sağlıyor. Ürün özellikleri, güzel bir arayüz ve kullanım kolaylığı esas kullanıcı deneyimini geliştiren önemli unsurlar; fakat tek başına hiçbiri bir ürün geliştirmek için yeterli değil.
Doğru sorulara odaklanarak, anlamlı bir deneyim tasarlayarak hem kullanılabilir hem de pek çok güzel özelliği içinde barındıran ürünler yaratılabilir. Bu şekilde tasarlanan ve geliştirilen ürünler piyasada satın alınmak istenen ürünler olma konusunda kullanıcının dilinden anladığı ve sorununu çözdüğü için çok daha başarılı sonuçlar sağlar.
Ürün odaklı düşünme tasarımcılara doğru özellikleri doğru insanlar için yaratabilme avantajı yaratırken, tüm ürünün müşteri deneyimini bir bütün olarak anlamayı sağlıyor. Tasarımcılar gerçek kullanıcıların problemlerini ele aldıklar için kimsenin isteyemeyeceği bir ürün / özellik yaratma riskini en aza inmiş oluyor. Bu da, ürüne özellik geliştirmek söz konusu olduğunda doğru kararları verme gücünü beraberinde getiriyor.
“Özellik geliştirmek kolay, zor olan doğru insanlar için doğru özellikleri geliştirmek”
Ürüne odaklanmak kullanıcı deneyimi tasarlayan tasarımcılara doğru soruları sorarak, doğru özellikler geliştirerek paydaşlarla daha etkin bir şekilde iletişim kurmalarını sağlıyor. Yeni bir özellik talep edildiğinde ya da ürün ile ilgili yeni bir fikir olduğunda, tasarımcılar kendi çalışmalarına başlamadan önce “ürün ile uyumlu mu?, gerçek bir probleme hizmet ediyor mu?, insanlar bunu ister mi ya da kullanır mı?” gibi doğru soruları sorarak yeni talep edilen özellik konusunda hayır deme, ürünü sade ve etkili tutma konusunda güçlü bir konumda yer alıyor.
Kullanıcı deneyimi tasarımı süreçleri boyunca geliştirilecek olan ürüne odaklanmak, tasarımcıların doğru insanlar için doğru ürünler ve özellikler için bir deneyim yarattıklarına emin olmalarını sağlar. Ürün odaklı düşünme, Ürün Yönetimi ve Kullanıcı Deneyimi Tasarımı arasında her iki tarafı da besleyecek verimli bir ilişki kurar. Kullanıcı Deneyimi Tasarımında, ürün ile olan bu güçlü ve faydalı bağ, daha iyi ürünler ortaya çıkmasına yardımcı olur. Çünkü Kullanıcı Deneyimi Tasarımı ve Ürün Yönetimi iyi bir ürün geliştirmek için yola çıkılan bir süreçte birbirinden ayrı düşünülemeyecek kadar ilişkili iki uzmanlık alanıdır.
Yararlanılan ve Önerilen Yazılar:
