Αντικομφορμισμός, του Ανδρέα Χριστόπουλου.

Τι θα άλλαζε στη ζωή μας αν μπορούσαμε να αποδείξουμε ότι έχουμε ελευθερία της βούλησης;

Καθημερινά συμμορφωνόμαστε στους κανόνες και εν μέρει τις αντιλήψεις που επικρατούν στην κοινωνία προκειμένου να συμβιώνουμε αρμονικά με τους συμπολίτες μας και η ζωή μας να ρέει ομαλά. Η υπακοή στους νόμους που διέπουν την κοινωνία και την ζωή αλλά και κυριότερα η λήψη των αποφάσεών μας με βάση αυτούς γέννησε την φιλοσοφική αντίληψη του ντετερμινισμού που όπως υποστηρίζει κάθε επιλογή μας καθορίζεται από δυνάμεις που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Και πράγματι η συγκεκριμένη θεωρία αποτυπώνει μια πραγματικότητα καθώς ο άνθρωπος δεν προβαίνει σε αποφάσεις και πράξεις αδέσμευτος (έστω και αν μερικές φορές πιστεύει αυτό) αλλά επηρεασμένος από το περιβάλλον που ζει, τις κοινωνικές συνήθειες και πεποιθήσεις της κοινωνίας που είναι μέρος, τις θρησκευτικές ή τις πολιτικές αντιλήψεις που ενστερνίζεται ακολουθώντας σε κάθε περίπτωση την πεπατημένη, προκαθορισμένες και ήδη υπάρχουσες επιλογές.

Τι θα γινόταν όμως εάν μια μέρα καταφέρναμε να αποδείξουμε ότι έχουμε ελευθερία βούλησης; Αρχικά η συγκεκριμένη κατάσταση αναμφίβολα θα γεννούσε ένα κύμα δημιουργικότητας και πνευματικής δραστηριοποίησης. Η αβίαστη σκέψη μας θα διατύπωνε πρωτότυπες φιλοσοφικές αντιλήψεις και θα ερμηνεύαμε τον κόσμο από την δική μας οπτική γωνία ανακαλύπτοντας τις επιδιώξεις και τις κλίσεις μας. Έτσι σε αντίθεση με το σήμερα θα προβαίναμε σε επαγγελματικές επιλογές και διαπροσωπικές σχέσεις με μοναδικό κριτήριο την σωματική και ψυχική μας πληρότητα. Ακόμα θα παρακολουθούσαμε τα ενδιαφέροντα και θα συμμετείχαμε στις δραστηριότητες με απώτερο στόχο την προσωπική μας ικανοποίηση. Η εκπαίδευση αλλά και πιθανόν ο τρόπος ζωής που θα επιλέγαμε (δεδομένου ότι συχνά η εκπαίδευση που επιλέγει να λαμβάνει ένας άνθρωπος όπως και η ζωή που ακολουθεί υπακούν στους κοινωνικούς θεσπισμένους και άγραφους κανόνες της κοινωνίας που δυστυχώς συχνά πλέον θεοποιούν τα υλικά αγαθά και παραγκωνίζουν την πνευματικότητα οδηγώντας σε καταπιεστικούς ρυθμούς ζωής) θα αποσκοπούσαν στην ανύψωσή μας ως οντότητες και στην εύρεση του σκοπού της ύπαρξής μας στον κόσμο.

Κρίνεται όμως αναγκαίο να εξετάσουμε και την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Η ελευθερία βούλησης πολύ πιθανόν να μας οδηγούσε στην κατάχρησή της προβαίνοντας σε μη επιθυμητές πράξεις όπως την καταπάτηση των ελευθεριών των συνανθρώπων μας, την πρόκληση κοινωνικών αναταραχών και χάους και σε κάθε είδους αυθαιρεσία έναντι στους θεσμούς μιας οργανωμένης κοινωνίας. Αδιαμφισβήτητα η ελευθερία βούλησης προϋποθέτει συνεχή πνευματική νηφαλιότητα, αυτοσυγκράτηση, και απρόσκοπτη αψεγάδιαστη κρίση ( ιδιαίτερα δύσκολα χαρακτηρίστηκα για να απαντηθούν σε αρμονία και συνέχεια στο ανθρώπινο είδος που από την φύση του δεν είναι αλάνθαστο. Αλλά και επίσης λαμβάνοντας υπόψιν πως αν δοθεί ελευθερία βούλησης που αποτελεί μια μορφή εξουσίας, στον καθένα τότε πολύ πιθανόν να καταπατήσει αυτά τα όρια).

Μπορεί το να αποκτήσουμε πλήρη ελευθερία βούλησης να είναι αδύνατον όμως πρέπει ο καθένας μας να αναλογιστεί τι επιζητά από την ζωή του και ανάλογα να εξετάσουμε πόσο ελεύθερα μπορεί να πράξουμε και κατά πόσο καταπιέζονται οι ελευθερίες μας.

« Κοίτα να δεις, του λέω, εγώ κρατάω τη ζωή μου και τη μοίρα μου στα χέρια μου, οι επιλογές είναι δικές μου, όποτε θέλω, περνάω στη δική σου θέση. Εσύ μπορείς να περάσεις στη δική μου θέση; Να τα παρατήσεις όλα, λεφτά, καριέρα, οικογένεια, σπίτια, να δεθείς μ΄ ένα όνειρο και να το κυνηγήσεις, ν΄ αγαπήσεις με πάθος τους ανθρώπους και την ελευθερία τους, να μπεις στην καρδιά της εποχής σου, και από απλός θεατής να γίνεις δημιουργός της ιστορίας;»

• Χρόνης Μίσσιος.

Ο Ανδρεάς Χριστόπουλος είναι μαθητής της β Λυκείου και μέλος της Πρωτοβουλίας Νέων.