Navigasyon bir uygulamanın yol haritasıdır. Webteki site haritası gibi, navigasyon üzerinden uygulamanın temel tüm içeriklerine erişebilmeliyiz. Ayrıca bunu yaparken kullanıcı deneyimini de en üst seviyede tutmalıyız.
Aslında kullanıcı deneyimini en üstte tutmak için navigasyon farkedilmemelidir. Ne demek istiyorum? Navigasyon işini yapmalı ve ortadan kaybolmalı, tıpkı tüm iyi tasarımlar gibi.
iOS için bahsedecek olursam; Apple’ın en çok dikkat ettiği şeylerden biri kendi tasarladıkları uygulamalara yakın bir kullanıcı deneyimi tasarlamamız. Tabii ki özelleştirilmiş tasarımlar, dikkatle tasarlandığı zaman büyük fark yaratacaktır. Ama ne yaptığınızı tam olarak bilmiyorsanız, varsayılan tasarımları kullanmak en akıllıcasıdır.
Bazı özelleştirilmiş tasarımlar gerçekten çok güzel görünebiliyor, kabul ediyorum. Fakat süslü tasarımlar genelde işe yaramıyor ve sadece güzel görünmekten öteye gidemiyor. Güzel görünen fakat kullanışsız örnekler, gerçek uygulamalar için tercih edilmez.
Madem iOS arayüzünden gidiyoruz, o zaman Human Interface Guidelines (HIG)’a göz atalım. HIG iOS’te navigasyonları 3 bölüme ayırıyor: Hiyerarşik, Flat (Sabit), İçeriğe Dayalı veya Deneyime Dayalı Navigasyon. Her birini örnekleriyle birlikte anlatayım:
1- Hiyerarşik Navigasyon
Basit bir navigasyon. Fakat kullanıcının kaybolmaması gereken yoğunlukta bir içerik varsa kullanmanız faydalıdır. Genellikle Ayarlar gibi çoklu seçenekler bulunduran uygulamalarda kullanılır.
Şöyle çalışır: Navigasyon elemanlarından bir seçim yaparsınız ve karşınıza yeni seçim yapacağınız bir sayfa daha çıkar. Seçenekler bitene ya da aradığınız içeriğe ulaşana kadar bu şekilde devam eder. Eski sayfaya ya da bir önceki seçeneklere dönmek için geri gitmeniz gerekir. İçerikler arasında geçiş yapamazsınız. Bu nedenle en önemli unsurlardan biri geri butonudur (Ya da gesture kullanabilirsiniz, bunun için şu makaleme göz atabilirsiniz).
Hiyerarşik navigasyonu nerede kullabiliriz? Bu navigasyon stiline örnek olarak Apple, Ayarlar ve Mail uygulamalarını gösteriyor.
2- Flat Navigasyon(Sabit)
Kısaca bu navigasyonu, kategoriler arası geçiş yapılabilen navigasyon olarak tanımlayabilirim. A kategorisi içindeki içerikleri görüntülediğimizde geri gitmemiz gerekmez. Kategoriler arasında geçiş yapıp, B kategorisindeki içerikleri görüntüleyebiliriz.
Hatta anasayfa diye bir sayfanın olmadığını söylesem yanlış olmaz (mobil uygulamalarda zaten anasayfa tanımını doğru bulmuyorum). Sayfalar kategorilerden oluşur. Bu sebeple bu navigasyon stilinde en önemli unsurun Tab Bar olduğunu tahmin edebilirsiniz. Yani direkt olarak içeriğin kendisini görüntülemediğiniz sürece, kategoriler arasında geçiş yapabilirsiniz. Apple’ın örneğine göre Müzik ve App Store bu navigasyon stilini kullanır.
3- İçeriğe Dayalı veya Deneyime Dayalı Navigasyon
Son gezinme stili daha serbesttir. Burada içerikler daha dağınık yerleşmiştir ve tek noktadan her içeriğe erişmek mümkün değildir. Zaten uygulamanın istediği de her içeriğe tek noktadan erişmek değildir. Kullanıcının, uygulamada gezinirken bulduğu ve alakadar olduğu içeriği seçmesi beklenir.
Serbest bir gezinme sunduğundan; içerikler arası, kategoriler arası, sayfalar arasında ve hatta bu alt kırılımların kendileri aralarında gezinmek dahi mümkündür.
Eğer böyle bir navigasyon kullanacaksınız aklınızda bulunması gereken önemli faktörlerden biri akış şemasıdır. Uygulama tasarlamanın başında, akış şemanızı belirlemeniz işleri kısaltacaktır. Çünkü bahsettiğim gibi bu navigasyon biraz daha serbest ve dağılmaya (hata yapmaya) çok müsait.
Apple’ın örneklerine göre sürükleyici uygulamalar bu navigasyon stilini kullanır. Ve yine Apple’a göre oyunlar ve kitaplar sürükleyici uygulamalar olarak tanımlanıyor.
Peki tüm bu navigasyonları göz önünde bulundurduğumuzda, sadece tek birini mi kullanmamız gerekiyor? Hayır. Uygulamaların bazıları navigasyon stillerini kombine ederek kullanır. Aslında bu örneklere de sıkça rastlarız ve bu kombine kullanımın kullanıcı deneyimini iyileştirdiğini düşünüyorum. Çünkü uygulama içinde farklı dinamikler, farklı navigasyon stillerini gerektirebilir. Tek bir navigasyona sadık kalmak isterken kullanıcı deneyimini negatif etkileyebiliriz.
Sık kullanılan kombinleme yöntemlerinden biri flat navigasyon ile hiyerarşik navigasyon kullanımıdır. Ana navigasyonu flat navigasyon olan bir uygulama, kategorilerinde hiyerarşik navigasyon uygulayabilir.
Okuduğunuz için teşekkür ederim.
İlgili Yazılar:
