Mavi Haber Uygulaması Tasarımı— UX Case Study
Öncelikle doğru tasarım yanlış tasarım diye kavramlar kullanmayacağım. Bana göre ‘iyi tasarımlar’ ‘daha iyi hale’ gelmesi için sürekli gelişir. Bu noktada gündemi takip etmek için sıkça kullandığımız haber uygulamalarına örnek bir tasarım yapacağım. Özellikle bu case study bir ‘re-design’ olmadığı için genelde karşılaştırmalar üzerinden ilerleyeceğim. Haber uygulamasını tasarımın üzerinden konuşacağız.
Problem
Her şeyden önce, tasarımcı olarak değil kullanıcı olarak yapmam gerekenler vardı. App Store’dan çokça haber uygulaması indirdim. Yaklaşık 1 hafta kadar sık sık uygulamalara girdim. Farklı olasılıklar denedim; bazılarında kullanıcı oluşturdum, bazılarında oluşturmadım. Bazılarında ilgimi çeken haberleri seçtim, bazılarında seçmedim. Böylece bir kullanıcı olarak beni rahatsız edebilecek şeyler belirledim.
- Bildirimler:
Haber uygulamalarına genelde insanlar anlık bildirimlerden geliyor. Bu uygulamaları daha iyi yapmak, kullanıcının uygulamaya giriş yaptığı andan itibaren uygulamayı ne kadar rahat kullanabildiğiyle alakalı. Çünkü onlar sadece haber okumak, bilgilenmek istiyorlar. En çok rahatsızlık duyduğum şey: bildirimler. Bana özel bir şeyler yoktu. Sanki haberler rastgele seçilip bildirilmiş gibiydi. Bir noktadan sonra bazı bildirimleri spam gibi görmeye başladım. Ardından bildirimleri kapattım. Bildirimleri kapatırken ikinci sorun belirdi.
- Bildirim Ayarları
Bildirimlerimi nereden yönetebilirim? Denediğim uygulamaların hepsini kötü eleştirmek istemem. Eğer tahmin edilebilirse bir kaç fazla tıktan sorun olmaz. Ama bazı uygulamalar vardı ki; Haberler > Sizin için > Profil > Ayarlar > Bildirimler > …belki biraz daha ekstra sayfa yönlendirmesi…> Bildirimleri yönet… Sonunda…(her uygulama böyle değildi, çoğunu denediğimden gördüğüm en kötü örnek buydu)
- Karmaşa
Haber uygulamasına girdiğimde gerçek dünyadaki bir pazar yerine girmiş gibi olmak istemem. Ne aradığımı karmaşa içinden ben bulmamalıyım, uygulama bana yol göstermeli. Bu aslında zaman isteyen bir süreç. Çünkü öncelikle kullanıcı ne aradığını bilmeli ve ilgili olduğu haberleri seçerek uygulamaya yardımcı olmalı.
Ayrıca gördüğüm kadarıyla haber uygulamaları kendilerini bir sosyal medya gibi kullandırtmak istiyor, uygulamada daha fazla zaman geçirmelerini istiyor. Bu fikrin hatalı olduğunu düşünüyorum, uygulamaların kullandığı yöntem insanların zamanını çalıyor, yani işlevsel değil. Yapmamız gereken en kısa ve hızlı şekilde gündemi takip etmelerini sağlamak. Ardından arzu ettikleri kadar yeni ve önerilen haberleri sunmak. Böylece uygulamada geçirdikleri süreyi kullanıcı belirleyebilir. Böylesi daha adil.
Senaryo
Uygulamaya giren kullanıcıları 4'e ayırdım;
1 - Yeni gelen ya da yeni kaydolmuş kullanıcı:
Ne istediğini bilmez, uygulamada gezinmek için gelir ve ilk etkileşime girdiği sayfa haber sayfasıdır (giriş yaptığını varsayarsak). Bu noktada ona aradığı şeyin ne olduğunu öğretmeliyiz. Hem gündeme bakmalı, hem de uygulamayı keşfetmeli. Mesela daha ilk sayfada kategorilerle uygulamayı daha kişisel hale getirebileceğini öğrenmeli. Çünkü kalabalık ve gereksiz içerik sunmak istemiyoruz.
2 - Ne aradığını bilen kullanıcı:
Bir süredir uygulamayı kullanan ya da yeni kaydolmuş; fark etmez. Bu kullanıcının amacı hızlıca aradığına ulaşmaktır. Bu kullanıcıların bir çoğu arama çubuğu ararlar. Evet, arama çubuğu işte burada. İlk sayfadan aradıkları şeye yöneldiler. Aynı zamanda eğer gündemde olan haberleri aramak istiyorsa ‘Top Searches’ gibi öneriler onları bir kaç tıktan daha kurtaracaktır.
3 - Bildirimden gelen:
İstediğimiz yöntem. Kullanıcı profilini oluşturmuştur. İlgi duyduğu alanları belirlemiştir ve artık ilgi çekici yazıların ona bildirilmesini beklemektedir. Bildirime tıklayıp habere bakması da son adımdır ve bir ‘sadık kullanıcı’ sağlamış oluruz.
4 - Sadık kullanıcı:
Üzerinde çok durmaya gerek yok. Uygulamayı kullanılması gerektiği gibi kullananlardır. Sadık kullanıcıların artması kullanıcı deneyimimizde yaptığımız değişimlerin işi yaradığını gösteriyor.
Sayfalar ve Alt Başlıklar ile Çözüm
Şimdi keşfettiğimiz eksikleri arayüzdeki tasarımla düzeltme zamanı.
Not:Başlıklarda bulunan parantez içi yazılar, tasarımdaki sayfa karşılıklarını belirtiyor.
Size Özel (For You)
Haber uygulamalarının bazıları Size özel/Önerilen sayfaları ‘Ayarlar’ sayfası gibi tasarlamış. Kullanıcı Size Özel sayfasına girdiğinde beklediği gibi ona özel bir şeyler görmüyordu. Ben de ayarlar kısmını diğer uygulamalarda da kullanıcı alışkanlığı olduğu üzere Profil sayfasına taşıdım ve Size Özel sayfasının kullanıcıya özel kalmasını istedim.
Bu sayfada aslında kullanıcıyı hiç bir şey bilmiyormuş gibi davranmamak gerekiyor. Fazla bilgiden kaçınmalıyız. Mesela kullanıcı bir yazıyı kaydetmişse artık o yazının hangi kategoriden olduğu önemli değildir (bizim için önemli) Sadece yazı önem kazanır. Dikkat ettiğim diğer nokta da şu; ya kullanıcı çokça yazı kaydediyorsa ve artık karmaşa oluşmuşsa? Burada onlara nasıl yardımcı olabiliriz? Çözüm olarak yakın zamanlı ve eski diye ayırmayı düşündüm.
/Kaydedilenler (Saved)
Son olarak kullanıcı yazıyı okumak için ‘Saved’ sayfasına geldiğinde ‘o anda okunmaya müsait mi’ diye dakika koymak mantıklıydı. Yazıyı okuduktan sonra silmek isteyebilir. Bookmark ikonu sayesinde bu mümkün. Ve bu kadar, ne karmaşa var ne de bir eksiklik.
/Önerilenler (Recommended)
Size özel sayfasının alt sayfalarından biri olan önerilenler ise kullanıcıya daha fazlasını vermek için tasarlandı. Eğer kullanıcının zamanı varsa ve biraz daha içerik okumak istiyorsa önerilenlere yönelebilir.
Bildirimler (Notifications)
Bir diğer konu bildirimler. Kullanıcıların geneli uygulamaları varsayılan ayarlarda kullanıyor. Bu da bazen spam sayılabilecek bildirimler almamıza sebep oluyor. Bildirim ayarlarını değiştirmek istediğinizde uygulamanın derinlerine inmeniz ve sayfaları kurcalamanız gerekiyor. Konu haber uygulaması olunca dünyanın dört bir yanında binlerce haber olduğu düşünüldüğünde ilgilenmediğimiz bildirimleri alma oranımız artıyor. Bunları engellemek için malesef tek çözüm bildirim ayarlarında. Ama bildirim ayarlarını bu kadar uzağa koymak zorunda değiliz. Direkt bildirimler sayfasından bildirim ayarlarına bağlanabilirsiniz. Ayrıca kullanıcı alışkanlıklarına sadık kalmak için kullanıcı, profil sayfasının altında da bildirimleri yönetebilir.
Arama (Search)
Bahsettiğim gibi burası ne aradığını bilen kullanıcıların yeri. Bu nedenle ‘Search’ ayrı bir sayfa değil. Normalde kullanıcı bir kelime girer ve karşısına ilgili yazılar çıkar. Fakat ya girilen kelime aynı zamanda kullanıcının ilgi alanlarından biriyse?
Amacımızın sistemi olabildiğince otomatize etmek ve sadece ilgili bildirim göndermek olduğundan söz etmiştik. Arama yaparken girilen kelimeyle eşleşen kategorileri de sunmak, ilerleyen süreçlerde haber okuma alışkanlığını otomatize edebilir. Bu nedenle Search bölümü bu şekilde görünüyor;
Peki Kategoriler?
Eğer kullanıcı uygulamayı sevdiyse zamanla daha detaylı kategoriler bakabilir. Alt kategorileri en başta ve en göz önüne koymak ‘karmaşa yok’ kuralımızı çiğniyor. Sadık kullanıcı elde ettikten sonra alt kategorileri göz önünde olmayan ama çok da gizli bir olmayan bir yere koymalıyız. Bunun için de Profil sayfasını seçtim.
Alt kategori seçimlerinden sonra bildirimler en alakalı düzeye gelecektir. Artık uygulamamız sıradan bir haber uygulaması değil, sadık kullanıcılar için olmazsa olmaz uygulamaya dönüşecektir.
Sonuç
İyi bir kullanıcı deneyimi ve modern arayüz ile çözüme ulaştık. Gündemi takip edebilmeyi karmaşık olmaktan uzaklaştırıp eğlenceli ve otomatize hale getirdik.
İyi ve işlevsel tasarım kendini kullanıcıya belli etmez, işini yapar ve ortadan kaybolur.
İletişim için Twitter ya da iletisim@alicorak.com adreslerini kullanabilirsiniz.
