İnşa edilirken, kullanım halindeyken ve yıkılırken kısacası tüm yaşam döngüsü boyunca doğa ile uyumlu olması hedeflenmiş binalar, yeşil binalar olarak adlandırılmaktadır. Yeşil binaların tüm süreçlerinde kaynakların verimli kullanılması ve çevreye zarar vermemesi gerekmektedir. Sürdürülebilirlik bakış açısıyla tasarlanan yeşil binalar, yalnızca insan faydasını değil aynı zamanda gezegen için avantajlı olanı da gözetmektedir. Bir yapının yeşil bina olabilmesi için yalnızca en baştan çevre dostu uygulamalar ile planlanması, tasarlanması ve inşa edilmesi gerekiyor gibi gözükse de var olan binalarda yapılan iyileştirmeler ile yapıların yeşil bina olabilmesi mümkündür. Peki ya yeşil bina ne demektir? Bir binanın yeşil bina olabilmesi için sağlaması gereken şartları tek bir liste halinde sıralamak mümkün müdür?
Günümüzde toplumumuzdaki hem tüketimde bilinçli hem de çevreye duyarlı bireylerin sayısında artış gözlenmektedir. Daha bilinçli tüketiciler satın aldığı ürünlerin ve o ürünleri üreten şirketlerin doğaya karşı tutumlarına önem vermektedirler. Örneğin tüketiciler, fiyatları aynı olan benzer iki markadan çevreye daha az zarar vererek üretilen ürünü tercih etmektedirler. Diğer taraftan kurumlar da iklim değişikliğinin gezegenimiz üzerindeki olumsuz etkilerini ve tükenen kaynakların farkındalığı ile iklim değişikliği ile mücadele yolunu seçmektedirler. Bir kurumun emisyon değerlerinin düşük olması ve bunu raporlar ile sunabilmesi o kurumun doğaya ve insana olan saygısını göstermesi sebebiyle müşterilerin gözündeki değerini artmaktadır. Kurumsal sürdürülebilirlik raporlarına değer veren şirketlerin yöneticileri, enerji ve diğer kaynakları verimli kullandığını, sağlıklı ve sürdürülebilir bir bina hedefini benimsediğini kanıtlamak isteyebilirler. Bu bağlamda, en çok tercih edilen sertifikalar LEED, BREEAM ve DGNB sertifikalarıdır.
Sertifikalar
LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) Sertifikası, ABD Yeşil Bina Konseyi tarafından belirlenmiş ve tüm bina tipleri için uyumlu kriterler içerir. Binaların 10 ana kategorideki performansları incelenerek puanlanır ve 40 puan üzerindeki tesisler LEED sertifikası almaya hak kazanır. Ancak daha yüksek puana sahip binalar LEED Gümüş, LEED Altın, LEED Platin gibi daha yüksek dereceli sertifikaları almaya hak kazanırlar.
BREEAM (Building Research Establishment’s Environmental Assessment Method) ise Ingiltere’de başlayan ilk yeşil bina değerlendirme sistemidir. BREEAM’de de diğer birçok akreditasyon sisteminde olduğu gibi binanın tüm yaşam süreçlerindeki çevresel performans baz alınarak gerekli koşullar belirlenmiştir. Kriterler puanlandığında minimum eşiği geçen tesisler BREEAM Pass (geçer) sertifikasına sahip olur. LEED’te olduğu gibi daha yüksek puanlara sahip olanlar ise BREEAM Good, BREEAM Very Good, BREEAM Excellent ve BREEAM Outstanding sertifikalarını alabilirler.
DGNB (Deutsche Gesellschaft für Nachhaltiges Bauen) kalite ve sürdürülebilirlik noktalarına vurgu yapan bir Alman serfikasıdır. Bu sertifika kriterlerinde ise çevrebilim, ekonomi, sosyal kültürel ve operasyonel konular, teknik konular, arazi yerleşimi ve süreçler olmak üzere 6 kriter baz alınmıştır. Belirlenen kriterlere uyum oranına göre bronz, gümüş ve altın kategorilerindeki DGNB sertifikaları verilmektedir.
Bu Sertifikalara Sahip Olmak Neden Önemli?
BREEAM, LEED ve DGNB gibi sertifikalar, bir binanın yüksek performanslı ve yüksek verimli olduğunu göstermektedir. Detayları düşünüldüğünde, binanın daha verimli olmasının aslında üç farklı noktada olumlu etkileri olduğu görülebilir.
İlk avantajın etki alanının doğa olduğunu tahmin etmek zor değildir. İklim krizinin en büyük etkenlerinden biri olan karbon salınımının %40’lık parçası binalar ve yerleşim yerleridir. Bu kadar kritik bir paya sahip olan binaların karbon salınımlarının azaltılması konusunda atılan adımlar da iklim değişimine uyum sürecinde gözle görülür fayda sağlamaktadır. İklim değişikliği ile mücadele kapsamında, yeşil binalarda kullanılacak enerjinin temiz enerji olması, sıfır atık stratejisinin benimsenmesi, yağmur sularının toplanıp ekolojik dengeye katkı sağlayacak bir biçimde kullanılması gibi uygulamalar sürdürülebilir bir gelecek için umut vermektedirler.
Yeşil binaların bir diğer olumlu etki alanı da insanlardır. Bir önceki madde olan yeşil bir çevre ve yeşil bir geleceğin insanlara da fayda sağlayacağı açıktır. Ancak yeşil binaların insanlar için önemi yalnızca uzak gelecek ile sınırlandırılamaz. Çünkü günümüzde sağlıklı okullar, sağlıklı hastaneler gibi sosyal ortamlara daha adil bir erişimi sağlamak yeşil binalar ile çok daha mümkün kılınmaktadır.
Son ve en şaşırtıcı avantaj ise ekonomik boyuttur. Yeşil binaların altyapı kurulum süreçlerinin ve materyallerinin oldukça pahalı olduğu düşünülmektedir. Ancak sanılanın aksine yeşil binalar, tüm kaynakları verimli kullanan tesisler olarak tasarruf imkanı sunarak tüketim maliyetlerini azaltmaktadır. Yeşil binalar yalnızca bireysel olarak değil, bir ülke çapında ele alındığında gelişen bir döngüsel ekonomi sağlar. Türkiye için düşünüldüğünde ülkedeki konutların yeşil binalara dönüştürülmesi ile 1 trilyon dolara kadar ekonomi yaratılabilir. (Erten, Çevreci ve Yeşil Bina NEDİR?)
Bu Sertifikalara Nasıl Sahip Olunur?
Yeşil binalar, bahsedildiği üzere enerjiyi verimli kullanmasıyla ön plana çıkmaktadırlar. Enerji verimliliği sağlamak ve enerjiyi yönetebilmek için ise tüketimleri ölçmek gerekmektedir. Akıllı sayaçlar gibi ekipmanlardan yararlanarak kurulan sistemler ve sayaçların topladığı verilerin anlık izlenebildiği, kontrol edilebildiği bir platform enerjiyi yönetebilmek için etkili bir yardımcı ve yönlendiricidir. Anormal tüketim tespitleri ile tasarruf edebilecek alanları belirlemek kolaylaşacaktır. Bir diğer yandan atık yönetimi ve karbon emisyonlarının takibini yapabilmek çevresel sürdürülebilirlik tarafında oldukça faydalı olacaktır. Reengen’in sahip olduğu Energy ve Carbon Intelligence Platformları tüm bu özellikleri kullanıcılara sunarak, sertifika kriterlerine uyum süreçlerinde en büyük desteği sağlamaktadır.
Kaynaklar:
Altohami, A. B., Haron, N. A., Ales@Alias, A. H., & Law, T. H. (2021). Investigating approaches of Integrating BIM, IoT, and facility management for renovating Existing Buildings: A review. Sustainability, 13(7), 3930. https://doi.org/10.3390/su13073930
Duygu, E. (2020, December 1). Çevreci ve Yeşil BINA NEDİR? TURKECO. Retrieved September 21, 2021, from https://turkeco.com/cevreci-ve-yesil-bina-nedir/.
EPA, (2016, February 20). Green Building. EPA. Retrieved September 21, 2021, from https://archive.epa.gov/greenbuilding/web/html/about.html.
Karahasan, Z. (2021, September 13). YEŞİL BİNALAR HAKKINDA HER ŞEY 1: Yeşil Bina Nedir?, Bina Standartları, YEŞIL Yönetmelikler. YesilOdak. Retrieved September 21, 2021, from https://www.yesilodak.com/yesil-binalar-hakkinda-her-sey-1--yesil-bina-nedir-,-bina-standartlari,-yesil-yonetmelikler.
Why LEED. U.S. Green Building Council. (2021). Retrieved September 21, 2021, from https://www.usgbc.org/leed/why-leed.
ÇEDBİK, (2021). DGNB. cedbik.org. Retrieved September 21, 2021, from https://cedbik.org/tr/yesil-bina-7-pg/dgbn-11-pg.
