Çevik ve Ötesi
İlk Yudum
Yazılım sektörü büyük bir dönüşüm içinde. Bu dönüşüm kullanılan teknolojilerden tutun, organizasyonlara, ofislere kadar yayılmışken proje yönetimi ve iş yapış şekillerinin de bu dönüşüme dahil olması kaçınılmaz. SabancıDx’de çevik dönüşüm hikayesini konu alan bir yazı yazma niyetindeyken öncesinde çevik kelimesinin neyi ifade ettiğinden bahsetmek gerekti. Sahi çevik neydi? Kahveni yudumladıysan başlıyoruz.
Çevik Neydi?
2001 yılında geleneksel proje yönetim pratiklerinden sıkılan bir grup insan temelleri esneklik, şeffaflık, sürekli gelişim ve sürekli üretkenliğe dayanan yeni bir sistem arayışına girdiler ve Agile Manifesto’yu oluşturdular.
Agile Manifesto der ki:
“Bizler uygulayarak ve başkalarının da uygulamasına yardım ederek daha iyi yazılım geliştirme yollarını ortaya çıkartıyoruz. Bu çalışmaların sonucunda:
Süreçler ve araçlardan ziyade bireyler ve etkileşimlere
Kapsamlı dokümantasyondan ziyade çalışan yazılıma
Sözleşme pazarlıklarından ziyade müşteri ile işbirliğine
Bir plana bağlı kalmaktan ziyade değişime karşılık vermeye
değer vermeye kanaat getirdik.Özetle, sol taraftaki maddelerin değerini kabul etmekle birlikte,
sağ taraftaki maddeleri daha değerli bulmaktayız.”
Elbette bu manifestonun çıkış sebebi sadece geleneksel yöntemlerden sıkılmaktan ibaret değildi. Son yapılan araştırmalar gösteriyor ki geleneksel yöntemlerle geliştirilen projeler çevik yöntemlerle geliştirilen projelere kıyasla çok daha fazla başarısızlıkla sonuçlanmış.
Bu çalışmalardan yapacağımız çıkarım çevik yöntemlerin projeleri yüzde yüz başarılı kılması olmayacaktır. Tam da bu noktada çevik metodolojilerle ilgili en sevdiğim aforizmaya değinmekte fayda var;
“Çevik metodoloji projenin başarılı olmasını garanti etmez, proje başarısızlık potansiyeli oluşturuyorsa önceden haber verir ve buna göre önlem alınmasına olanak sağlar.”
Çevik yöntem henüz geliştirme devam ederken piyasayı ve ihtiyaçlarını koklayarak ürünün şekillenmesine imkan tanır. Dolayısıyla doğru ürün çıktısı oluşturur ve rekabeti elden bırakmaz. Gelin bunu bir örnekle ifade edelim.
Daha önce agile dünyasıyla bir şekilde yolunuz kesiştiyse araba metaforuna aşina olabilirsiniz. Bu metaforun anlattığı şey özetle şudur; belli periyotlarla kullanılabilir ürün çıktıları üreterek sonuca sağlam adımlarla ulaşabilirsiniz.
Buradaki anahtar kelime kullanılabilirlik. En yalın haliyle kullanılabilir ürüne MVP(minimum viable product) deniyor.
Bu yaklaşımın hiç vakit kaybetmeden temel gereksinimleri karşılayan bir ürün oluşturmak, sürekli geri bildirim sayesinde ürünü müşteri beklentilerine göre şekillendirebilmek gibi önemli faydaları var. Konuyla ilgili detaylı yazılara buradan ve şuradan ulaşılabilir.
Kendini Organize Edebilen Takımlar
Çevik yöntem takımların kendi kendini organize edebilmesini bekler. Bu beklenti karşılaması kolay bir iş değil çünkü takımı oluşturan her bireyin çevik yöntemi özümsemiş olması ve özverili davranmasını gerektirir.
Geleneksel yöntemlerden farklı olarak bir yöneticinin görev ataması beklenmeden takım kendi görevlerini belirler, performansını izler ve başarıya ulaşmak için nasıl çalışılacağına karar verir.
Kendini organize eden takımlar;
- İşi sahiplenir, projenin her evresinde yer alır
- Talimatlara değil ihtiyaçlara odaklanarak kaliteyi artırır
- Hiyerarşik yönetim süreçlerinden etkilenmez, hızı yüksektir
- Bireyin değil takımın performansını gözetir, takım olma bilincine sahiptir
SabancıDx’de kendini organize etmeye oldukça yatkın bir takımda Scrum Master rolündeyim. Bu durumun projeye etkisini ve Scrum Master’ın üzerindeki yükü hafifletmede ki önemini Scrum konulu bir yazıda ayrıca anlatmak üzere park etmiş olalım…
Lafı geçmişken kısaca bahsetmeden olmaz; Scrum, en popüler çevik yöntemlerden biridir, Scrum Master ise bu yöntemle çalışan takım rollerinden biri.
Mükemmel Planlama Bir Şehir Efsanesi!
Projeler kapasitelerine göre yıllar sürebiliyor. Bu kadar uzun soluklu işlerin baştan sona planlanması ve bu plana sadık kalınarak tamamlanması arzu edilen başarıyı getirmeyebilir. Bu süre içerisinde sektörün ihtiyaçları değişebilir, rakipler farklı bakış açıları yaratabilir ve hatta kullanılan teknoloji demode hale gelmiş olabilir. Günün sonunda planlanmış başarısızlıkla baş başa kalınabilir.
Temel değerlerinden biri de bir plana bağlı kalmaktan ziyade değişime karşılık verebilmek olan çevik yöntem esnekliği sayesinde bu risklerin üstesinden gelebiliyor. Tabi burada kastedilen bir plana bağlı kalmama “sistem mistem yok bam bam bam” olarak anlaşılmasın; bu konunun nasıl kısmını yukarıda park ettiğimiz Scrum konulu yazıda bahsediyor olacağım…
Çevik Görünmek / Çevik Olmak
— Buraya kadar her şey güzel, hoş da hiç mi olumsuz tarafı yok bu çevik yöntemin?
— Var.
Gerçek anlamda çevik bir organizasyondan bahsediyorsak ürünü geliştirirken kapsam, zaman, maliyet, kalite kavramlarından ihtiyaca göre ödün vermek durumundasınız.
Tam kapsamlı bir ürünü kısıtlı zamanda, az maliyetle ve kaliteli olarak ortaya çıkarmak gerçekçi bir yaklaşım olmaz. Bu kavramlardan bir kısmını esnetmek, teraziyi dengede tutmaya yardımcı olacaktır.
Bunun yanı sıra çevik yöntemleri sert şekilde eleştiren birçok yazı mevcut. Ancak bu yorumlar aslında temel bir sebebe dayanıyor; çevik kavramının doğru anlaşılmaması ve uygulanmaması.
Popüler eleştiri başlıklarını maddeler halinde cevaplamış bir sayfaya buradan ulaşılabilir.
Çevik yöntemin doğru uygulanması, göstermelik olmaması gerekli aksi taktirde çevik yöntemin işe yaramadığını anlatan yazılara konu olmak işten bile değil.
Çevik miyiz?
Çevik lafının perde arkasında neler olduğuna az çok aşinayız artık. Konu o kadar derin ve büyük ki, genel bilgiler üzerine bahsederken bile daldan dala atlamış olduk.
Çevik dönüşümün girizgahı olan yazıyı burada noktalıyoruz.
Başka yazılarda görüşmek üzere…
