Karantinada Beyin Bulantısı : Depresyon
Depresyon nedir, etken faktörleri neler, genetik bir rahatsızlık mı, belirtileri ve tedavi yöntemleri neler? Günümüzde herkesin dilinde olan bu rahatsızlık özellikle gençler arasında sık sık karşımıza çıkıyor. Ruhsal rahatsızlıklar hastaları etkilediği kadar çevrelerinde bulunan insanları da ciddi seviyede etkiliyor. Bu durum bilinçli tedavi ve yaklaşımların önemini gösteriyor.
Depresyon nedir?
Depresyon, davranış ve ruh halini olumsuz yönde etkileyen günümüzde oldukça yaygın ve tıbbi tedavisi olan ruhsal bir rahatsızlıktır. Depresyon aynı zamanda ruh halini tanımlayan bir sözcüktür. Sürekli üzgün, hiçbir şeyden zevk alamama durumudur. Depresyonun birçok farklı çeşidi bulunuyor. Tüm çeşitlerin ortak özelliği insanı mutsuz eden bir ruh haline sokması. Depresyondaki kişiler normalde severek yaptıkları aktivitelerden zevk alamadıklarını, giyinmek, yemek yemek gibi günlük ve zorunlu ihtiyaçlarını gidermek için bile kendilerinde güç bulamadıklarını ifade ederler. Çoğunlukla aile ve yakınlar da kişideki bu değişimi fark ederler ama nasıl yardım edeceklerini bilemezler.
Kaç kişi depresyonda?
2017' de Türkiye’ de depresyonda olan insan sayısı 3,3 milyon iken bu sayı günümüzde 4,4 milyonu aşkın. Ayrıca son 5 yılda antidepresan kullanımı %25.6 arttı.
Gençler depresyonda mı?
Depresyon belirtileri neler?
Günlük hayatımızda moralimizi bozan durumlarla karşılaştığımızda sıkça “depresyondayım’’ diyoruz. Bu kadar sık kullandığımız depresyondayım tabirinin gerçek belirtilerini biliyor muyuz? Depresyon belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterse de en yaygın belirtileri şunlar:
Ümitsizlik, değersizlik ve çaresizlik hisleri
- Duyguları kontrol edememe
- Günlük aktivitelere duyulan ilginin azalması
- Kiloda belirgin artış/azalış
- Uyku düzeninde belirgin değişimler
- Belirgin öfke ve huzursuzluk
- Kendinden nefret etme, şiddetli suçluluk duygusu
- Dikkatsiz davranışlarda artış
Depresyon teşhisi için bu belirtilerin hepsini taşıyor olmanıza gerek yok. Eğer yaşadığınız belirti yaşantınızı kısıtlıyorsa, size ya da çevrenize zarar vermeye başlamışsa depresyonda olabilirsiniz.
Depresyonu tetikleyen faktörler
Depresyonu etkileyen, tetikleyen faktörlerin sayısı oldukça fazla. Bu faktörler, kişiden kişiye biyolojik, sosyal ve kişisel etkenlerin birleşimi sonucu farklılık gösteriyor. Bu faktörlerden en sık karşılaştıklarımız:
Ekonomik ve maddi kaygılar, eş/sevgiliden ayrılma, aile problemleri, yoğun çalışma ve iş temposu, yalnızlık, düzensiz yaşam ve daha birçoğu.
Depresyonda olan kişilere nasıl davranılmalı?
Öncelikle depresyonda olan bir bireye yapılabilecek en iyi yardım doğru tedavi ve yardımı almasını sağlamaktır. Gerekli olan tedaviyi aldığı süreçte yanında olup destek vermesi çok önemli bir faktör. Depresyona giren kişiler kötü alışkanlıklara başlamaya eğilim gösterir. Bu süreçte yakınların ilgili davranmaları, hassas, alttan alıcı ve destek olmaları hastayı ciddi şekilde olumlu etkiler. Depresyondaki insanın bir anda iyileşmesi beklenmemeli, rahatsızlığının farkında olup tedavi için bir sürece girmesi gerektiğini bilmeli.
Birkaç yıldır depresyon ile mücadele eden Zeynep D. ile konuştum.
3–4 yıldır bu rahatsızlıkla mücadele ediyorsun, bu süreç senin için nasıl geçti?
Zeynep: Başlarda hayatımın akışını ciddi şekilde etkiliyordu. Dışarı çıkmıyordum, okula zaten gitmiyordum, ailemle ve arkadaşlarımla aram açılmıştı. Yardımcı olmaya çalışan herkese kapalıydım.
Fikrini değiştirip yardım almaya nasıl ikna oldun?
Ailemi ne kadar üzdüğümü anladığım bir an oldu, o gün dedim ki ben sadece kendimi değil çevremdekileri de etkiliyorum buna hakkım yok.
Tedavi sürecin nası geçti?
Önce terapiye gitmeye başladım fakat tek başına yeterli olmadı. Üçüncü seansımda ilaç tedavisine başladık. İlaçlar beni mutlu ya da mutsuz etmiyordu ama o depresif ruh halime nazaran daha iyi oluyordum. İlaç almak beni rahatsız etse de zamanla fayda ettiğini anladım aksatmadan kullandım.
Tedavinde çevre faktörünün rolü neydi?
En büyük rol çevremde ve ailemde diyebilirim. Onlar olmasa şu anda bulunduğum konumda olmam imkansızdı. Başlarda arkadaşlarım beni hasta olarak görmüyordu, ‘’yardıma ihtiyacı var‘’ olarak görüyordu. Bu durum beni de etkilemişti çünkü hastalığınızı tedavi ettirebilmek için önce hasta olduğunuzu kabul etmeniz gerekir. Arkadaş çevremin ciddi uğraşları ve bakış açılarının değişimi sonucu iyileşmek istedim. Ailem zaten her zaman yanımdaydı.
Seni üzen şeylerden nasıl uzak tutttun kendini?
Aslında tutamadım. Bazen neden üzgün olduğumu bilmediğim halde üzülürdüm. Bu seviyede uzak tutmak değil de gözardı etmek ya da etmeye çalışmak daha doğru olur sanırım. Kendimi kitap okumaya ve kedilere vermiştim. Komik gelebilir ama gerçekten kediler beni çok etkiledi.
Depresyonla mücadele edenlere ya da mücadele edenlerin yakınlarına hangi tavsiyelerde bulunmak istersin?
Öncelikle lütfen kimse hastalara ‘’ilacını içtin mi bugün?’’ sorusunu yöneltmesin. Benim en sinir olduğum şeydi. Depresyonun bence en büyük ilacı sevgi. Sevdiğiniz ne varsa yapın. Hiçbir şey sevmiyorsanız bir şeyleri sevmeye çalışın. Sizi yenebilecek bir rahatsızlık değil ama sizi yorabilir. Yorulmak problem değil dinlenirsiniz ama molayı çok uzatmayın hayatı kaçırabilirsiniz. Yakınlarına verebileceğim tavsiye daha bilinçli davranmaları. Kafalarından tedavi yöntemleri uydurmasınlar (gülüyor burada).
Depresyonun tedavi yöntemleri
Depresyon tedavisi kişiye özeldir. Çünkü depresyon kişileri aynı şekilde etkilenmez. Bir kişi için işe yarayan tedavi başkası için işe yaramayabilir. Depresyonu tedavi etmek için en iyi yol tedavi seçenekleri hakkında bilgi sahibi olmak ve bunları ihtiyacı karşılayacak şekilde uyarlamak olacaktır.
Tedavide psikoterapiler ve ilaçlar kullanılır. Kişiden kişiye değişen ilaç dozları ve tedavi yöntemleri hastaların %85 oranında daha iyiye gittiğini gösteriyor.
- Psikoterapi yöntemi çok sık tercih edilen bir tedavi yöntemidir. Hepimizin bildiği bu yöntemde hasta oturur ya da uzanır ve uzmanla problemlerin derinlerine indikleri çözüm odaklı sohbetler edilir.
- İlaç tedavisi orta ve şiddetli hastalarda daha sık tercih ediliyor. Bu ilaçlar serotonin takviyesi ve antidepresanlardan oluşuyor. Düzenli ve doktorun söylediği şekilde kullandığı takdirde ciddi ilerlemeler sağlıyor.
TANIDIK SİMALAR KÖŞESİ
Tanıdığımız, severek takip ettiğimiz, birçok insana örnek olan belki de hayran olduğumuz ünlüler de psikolojik rahatsızlıklarla mücadele edebiliyor. Bugün altın küre ödülü kazanmış ünlü komedyen ve sinema oyuncusu Jim Carrey’e bir bakalım. Kendisi uzun yıllar depresyonla mücadele etmiş ve bu konuda birçok röportaj yapmış biri. Kendisi gibi depresyon ile mücadele eden, etmekte olan insanlara moral olabilmek için bir video yayınladı. Videoda tüm dürüstlüğü ile karşımızda olan Carrey hayranlarından destek gördü. Günümüzde depresyonu yendiğini artık hasta hissetmediğini söylüyor.
