Vraag een willekeurige vriend of kennis hoe het ermee gaat, en het standaardantwoord is: ‘Druk, druk, druk!’. Dat blijkt niet zo maar een holle frase: anno 2019 kampen we steeds meer met de negatieve effecten van stress. Hoe gaan we daarmee om? En: hoe kéren we het om?
Tekst: Hans van Lissum
Foto’s: Ralph Schmitz
In de aula van de HAN-campus zitten alumni en vierdejaarsstudenten van Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Pedagogiek, Sociaal Pedagogische Hulpverlening en Culturele Maatschappelijke Vorming klaar. Alumniverenigingen van deze vier opleidingen hebben dit symposium georganiseerd. En allemaal zijn ze benieuwd naar antwoorden op de twee hierboven gestelde vragen. Want de sociale professional staat tegenwoordig helemáál onder druk, zo onderstreept Kees Boele, voorzitter College van Bestuur van de HAN, in zijn openingspraatje. “De sociale sector heeft mijn hart. Ik heb twee kinderen die werken in die sector. Van één van mijn dochters kampen drie collega’s met een burn-out door stress. En niet alleen zij: duizenden jonge mensen hebben het moeilijk. Dat grijpt me aan. Vroeger betekende ‘school’ hetzelfde als ‘vrijplaats’. Nu werken we elkaar dood. Laten we eens wat vaker ‘nee’ zeggen waar iedereen standaard ‘ja’ zegt.”
Fokking Druk
Dat lijkt één van de mogelijke oplossingen om een burn-out te voorkomen, zo blijkt uit de presentatie van hoofdspreker Thijs Launspach, psycholoog en auteur van het boek ‘Fokking Druk’. Met een paar simpele vragen aan het publiek weet hij al te constateren dat grofweg 93% van de aanwezigen in de zaal last heeft van stress. Hoe? Door iedereen op te laten staan en weer te laten zitten wanneer bevestigend geantwoord moet worden op vragen als ‘Ik zou gelukkiger zijn zonder stress’. Na vier vragen is er nog maar één man die staat. De verbazing bij Launspach daarover wordt snel getemperd als blijkt waarom: desbetreffende heer blijkt al jaren gepensioneerd.
“Door altijd stand-by te staan, vervaagt de grens tussen werk en privé: je staat nooit ‘uit’”
Millennials
Leuk voor hem, maar de rest van de zaal heeft het blijkbaar drukker dan ooit. Vooral de millennials blijken er last van te hebben. Een deel van hen vindt dat zelfs wel prettig, want druk zijn levert erkenning op, en geeft een gevoel van belangrijk zijn. Maar het slaat steeds sneller door, aldus Launspach. “We zijn bijvoorbeeld steeds meer met mailen bezig. Door altijd stand-by te staan, vervaagt de grens tussen werk en privé: je staat nooit ‘uit’.”
Fear Of Missing Out
Daarnaast komt ook het inmiddels wat versleten begrip FOMO weer bovendrijven: fear of missing out. Want we kunnen er blijkbaar maar niet mee ophouden, met dat Facebooken en Instagrammen en ons daardoor gestresst voelen omdat we ons spiegelen aan andermans kunstmatig gefabriceerde online-leventje. “Het gevoel dat het leven maakbaar is, overheerst nog steeds. Presteren we voor ons gevoel niet op ons best? Dan is er iets mis.”
Extra stressfactoren in de zorg
Vooral in het onderwijs en de zorg blijken mensen zichzelf voorbij te rennen. Ook zij hebben te maken met de huidige ‘info-overload’, een mogelijk overschot aan ambitie en de angst om foute keuzes te maken. Maar in de zorg blijken daar nog eens flink wat extra stressfactoren bovenop te komen: er werken veel mensen die zichzelf van nature al wegcijferen, de druk op de werkvloer is enorm toegenomen én er moet geworsteld worden met zaken als targets en regeldruk. Tel daar het grote verantwoordelijkheidsgevoel van mensen in de zorg bij op, en het is geen wonder dat een groot deel uiteindelijk scheel van futloosheid thuis komt te zitten.
“Wie zich fysiek beter voelt, kan mentaal ook meer aan”
Voorspelbare antwoorden
En bén je dan eenmaal thuis, dan zijn er nog die andere stressfactoren: familie, opvoeding, sociaal leven, relatie, gezondheid en apparaten die allemaal steeds meer iets van ons willen. Diepe zucht. De grote vraag is: hoe hou je je staande tussen al dat stressgeweld? Het antwoord daarop blijkt even voorspelbaar als simpel: door heel goed voor jezelf te zorgen. Launspach: “Wie zich fysiek beter voelt, kan mentaal ook veel meer aan. Zorg dat je voldoende slaapt, regelmatig sport en werk en privé gescheiden houdt. Check niet meer dan drie keer per dag je mail, wees kritischer op de notificaties die je telefoon doorgeeft. Hou anderen een beetje in de gaten op werkgebied, en vraag hen dat andersom ook bij jou te doen.”
Niet Netflixen?
Tot slot komt de saaie dooddoener ‘gezond eten’ ook wat betreft een ontspannen leven onvermijdelijk om de hoek kijken. Launspach: “Als we stress hebben, grijpen we als eerste naar de snelle suikers en vetten. Dat zijn juist de dingen die je dan níet moet eten”. Maar lodderig met een zak bolognesechips op de bank Netflixen, dat is toch juist de ultieme ontspanning? Nee dus. Want Netflix moet juist vermeden worden als de plaag. “Door al die harde geluiden en beelden krijgen we het idéé dat we interessante dingen aan het doen zijn. Maar dat is niet zo.”
Maar toch. De gedachte om je Netflix-abonnement op te moeten zeggen terwijl je nét middenin het laatste seizoen van Homeland zit? Je zou er haast stress van krijgen.
