“Energietransitie, juist nu!”
HAN-zwaartepunt SEE: kans om duurzaam uit het dal te klimmen
Corona staat constant in de schijnwerpers. Verslapt onze aandacht zo niet voor die andere mondiale ramp: de klimaatverandering? Of kunnen we straks in de ‘wederopbouwjaren’ een dubbelslag slaan? Als het aan Christien Lokman, programmamanager Sustainable Energy & Environment, ligt wel.
Tekst: Hans Wanningen
De voorbereidingen op de grote VN-klimaattop die eind van dit jaar zou plaatsvinden, zijn door Covid-19 ruw verstoord. De top schuift, zo is al beslist, door naar 2021. Het congrescentrum in het Schotse Glasgow waar de wereldleiders elkaar zouden treffen, is in allerijl ingericht als noodhospitaal voor coronapatiënten. Hoe symbolisch wil je het hebben?
Toch heeft de wereld volgens programmamanager Sustainable Energy & Environment (SEE) Christien Lokman juist nu de kans om consequent te kiezen voor een duurzame toekomst.
“Wend de mega-investeringen, noodzakelijk voor de economie, meteen ook aan voor een versnelde energietransitie”
Roer drastisch en duurzaam om
Door de coronacrisis lijkt een diepe recessie op wereldschaal onafwendbaar. Lokman hoopt dat de regeringen, ook die in Den Haag, snappen dat het roer drastisch én duurzaam om moet: “Wijsheid is om de mega-investeringen, noodzakelijk om de economie uit het dal te halen, overal waar mogelijk aan te wenden voor een versnelde energietransitie. Zo besteden we de enorme bedragen, die we nu sowieso zullen moeten uitgeven, optimaal. Pak, nationaal en internationaal, met het economische probleem meteen ook het ecologische probleem aan. Doen we namelijk niets, dan hollen we straks weer achter de volgende crisis aan, met alle gevolgen van dien.”
Duurzaam bouwen
De programmanager geeft voorbeelden: “Denk aan de bouwsector die straks enorm om werk verlegen zal zitten: aan de slag met duurzame doelen, zou ik zeggen. Investeer bijvoorbeeld erin om alle woningen en bedrijven in Nederland in verhoogd tempo energieneutraal te maken.”
Minder mobiliteit
En mooi, die doorbraak in online werken en leren, vaak vanaf huis, zegt Lokman: “Bedenk eens wat dat toekomstig kan schelen aan drukte op de weg of op het spoor. Of nog veel belangrijker: aan uitstoot van auto’s, vrachtwagens en vliegtuigen wat betreft stikstof, CO2 en andere schadelijke emissies.” We hoeven ons volgens haar niet rijk te rekenen met de tijdelijke teruggang in emissies door corona en de daaropvolgende recessie. “Als we hier niet van leren, leren om mens- en planeetwaardiger met alles om te gaan, dan gaat die vluchtige milieuwinst straks weer gauw in rook op.”
Bedrijven aan boord
Tal van bedrijven hebben het water momenteel aan de lippen staan. Uiteraard zullen zij ondersteuning uit een grootschalig investeringsprogramma blij omarmen. Ook als daar duurzame doelen aan zijn gekoppeld, verwacht Lokman: “Veel ondernemers en organisaties waren daar al vol goede moed mee bezig. Die breed waarneembare trend zou met extra middelen en extra urgentiebesef eerder nog aan kracht wínnen.”
“Ooit kijken we misschien op het dodelijke coronavirus terug als gamechanger, op weg naar een nieuwe manier van leven”
Betaalbare groene keuzes
Bij individuele burgers zal dit niet anders zijn, denkt ze. “Groene keuzes zaten al vóór het virus sterk in de lift. Met die vele miljarden die nu plotseling op tafel komen, zullen er misschien ruimere subsidieregelingen volgen voor huiseigenaren om hun woning van zonnepanelen of een warmtepomp te voorzien, of om over te stappen op elektrisch rijden. De consument wacht nu veelal nog af, omdat hij de kosten te hoog vindt. Wie weet trekt de overheid hem in de komende jaren, veel vaker dan voor mogelijk werd gehouden, over de streep, hoopt Lokman. “Paradoxaal genoeg zullen we misschien ooit nog eens op het dodelijke coronavirus terugkijken als gamechanger, op weg naar een nieuwe manier van leven. Je ziet zoiets ook al bij het online onderwijs, daar met een nieuwe manier van leren; waarom dan niet ook op ecologisch vlak een machtige sprong vooruit gemaakt?”
“Uit veel opinies en analyses spreekt een groot verlangen naar een zorgvuldigere, zorgzamere manier van leven”
Oog op de bal
Welke kant de duurzaamheidspendule in de komende jaren gaat uitslaan, dat blijft natuurlijk koffiedikkijken. Lokman: “Wel hoop ik dat de media er volop aan blijven bijdragen dat de hele maatschappij het oog op de bal houdt. Of op de aardbol, beter gezegd. Je ziet dat er de laatste weken veel aandacht is voor de pijnlijk duidelijke verwevenheid van mondiale crises. Oplossingen dienen dus ook samenhangend te zijn. Bovendien spreekt er uit veel opinies en analyses een groot verlangen naar een zorgvuldigere, zorgzamere manier van leven, meer in balans met onze medemensen en onze omgeving. Al is het maar uit verlicht eigenbelang. Hopelijk beklijft dat. Dan zou deze crisis, bij alle ellende, toch nog iets prachtigs hebben voortgebracht.”
In het onderzoek en onderwijs van de HAN leggen de zwaartepunten Health, Smart Region en Sustainable Energy & Environment (SEE) groot gewicht in de schaal. Hoe kijken ze tegen de coronacrisis en de gevolgen daarvan aan? Dit is het tweede deel van een drieluik op SAM, waarin het woord is aan Christien Lokman, programmamanager Sustainable Energy & Environment (SEE).
Lees ook het eerste artikel in dit drieluik, waarin Miranda Laurant (samen met Lisbeth Verharen programmamanager Health), vertelt over de impact van corona op de kwetsbaarste groepen in de samenleving; juist de mensen waar het zwaartepunt Health zich sterk voor maakt.
