Het onderwijs flexibel maken, hoe ver is de HAN hier eigenlijk mee? Bij het deeltijdonderwijs hebben ze dit al behoorlijk voor elkaar. Academiedirecteur Raoul van Etten over een “tussenstand om trots op te zijn”. Tussenstand, met nadruk. Want bij de HAN blijft flexibilisering de komende jaren een belangrijk thema.
Tekst: Hans Wanningen
Academiedirecteur Business en Communicatie Raoul van Etten maakt zich al jaren sterk voor onderwijsflexibilisering. Hij was lid van het programmateam Flexibilisering dat vanaf 2016 hard aan de weg timmerde om de deeltijdopleidingen van de HAN te flexibiliseren (in 2017 omgedoopt tot Managementteam Deeltijd, met Van Etten als voorzitter). Ook zit hij de HAN-brede beleidsvoorbereidende werkgroep Leven Lang Ontwikkelen voor, die mede als opdracht heeft het Experiment Leeruitkomsten tot een goed eind te brengen. Een experiment waarbij alles flexibilisering ademt. Die afronding was afgelopen week een -feestelijk- feit. Aanleiding voor SAM om eens te polsen hoe flexibel de HAN, net 25 geworden, inmiddels is.
Slap aftreksel van voltijd
Van Etten: “Zes, zeven jaar geleden lekte het dak van de deeltijd op meerdere plekken: teruglopende studentenaantallen, studenten die klaagden over te schools onderwijs, onvoldoende oog voor hun werkbagage en leerbehoeftes. Velen zagen destijds in de deeltijd een slap aftreksel van de voltijd.”
De doelgroep beter bedienen
Iedereen snapte: het roer moest om. Van Etten: “We moesten de doelgroep van werkend lerenden over de hele linie beter gaan bedienen.” Dat besef stond aan de wieg van een grootschalig programma dat in 2016 officieel van start ging. Doel daarvan was om onder de vlag ‘Experiment Leeruitkomsten’ alle HAN-deeltijdopleidingen in zorg, sport, welzijn, educatie, techniek, economie, management en recht samen met het werkveld te herontwerpen én een impuls te geven. Van Etten: “Dat traject, met flexibilisering als rode draad, is begin juni afgerond. Het dak is nu weer in orde, waarbij we oog blijven houden voor onderhoud en doorontwikkeling.”
Hoge studenttevredenheid
Dat lijkt de doelgroep net zo te zien, af te lezen aan de relatief hoge scores bij studenttevredenheidsonderzoeken (68 procent is tevreden, hoger dan het landelijke gemiddelde). Van Etten: “Daarnaast is de instroom boven verwachting gegroeid. Er zijn nieuwe Associate Degrees voor werkenden ontwikkeld die aanspreken en voorzien in een behoefte. De NVAO (Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie; red.) heeft alle deeltijd- en duale opleidingen onder de loep genomen: overal bleek het goed te zitten met de kwaliteit. En we leiden nu over de volle breedte van deeltijd en duaal flexibel op.”
“De student krijgt meer regie over wat hij waar, wanneer en in welk tempo wil leren. De leerroute munt uit in maatwerk”
Individuele leerroute
Mooi nieuws. Maar wat kenmerkt eigenlijk goed flexibel onderwijs? Van Etten: “Niet de opleidingsroute staat centraal maar de leerroute van de individuele student. De student krijgt meer regie over wat hij waar, wanneer en in welk tempo wil leren. Leren doe je via blended onderwijsvormen: overal en altijd: op je werkplek, op de opleiding en online. De modulaire opbouw van de deeltijdopleidingen geeft studenten daarbij meer keuzevrijheid. Losse modules volgen kan ook. De leerroute munt uit in maatwerk.”
Pasklaar en praktijkgericht
Maar daarmee is voor de deeltijd de kous nog niet af. Van Etten: “Juist onze deeltijdstudenten zijn professionals met al de nodige kennis en ervaring in huis. Daarmee heb je dus rekening te houden bij het ontwikkelen en aanbieden van je onderwijs. Verkorte routes zijn mogelijk vanwege eerder verworven kwalificaties en competenties. Die laatste kunnen bijvoorbeeld via een portfolio getoetst worden.”
Ook is er veel ruimte voor de eigen opleidingsvraag en voor concrete praktijkvraagstukken die studenten willen inbrengen. Van Etten: “Dit alles maakt de opleiding alleen maar rijker en relevanter.”
Fast Switch
Vooruitblikkend verwacht de academiedirecteur dat bij de deeltijd het nieuwe onderwijsconcept Fast Switch een prominente rol gaat spelen: “Van werk tot werk, is daarbij het devies. Dat wil zeggen: professionals via korte omscholingstrajecten snel en hoogwaardig aan een andere baan helpen. De HAN beoogt hiermee echt een doorbraak te bereiken op het gebied van een Leven Lang Ontwikkelen.”
Ook flexibilisering in de voltijd
Volgens van Etten staan we aan de vooravond van veel meer flexibilisering, ook in de voltijd: “De successen en inzichten bij de deeltijd kunnen als inspiratiebron dienen. Als aanjager ook.”
Het klinkt aanlokkelijk. Tegelijkertijd wijst hij erop dat we onderweg nog forse hobbels zullen tegenkomen: “De hele HAN verder flexibiliseren is een grootscheepse bedrijfslogistieke operatie, die veel tijd en energie zal opslurpen. Alles moet mee, van roosteren en plannen tot ict-processen en -systemen. Daar zijn misschien wel tien jaar mee gemoeid bij de schaalgrootte van de HAN. In de cultuur zijn er evengoed stappen te zetten: docenten die blended onderwijs in de vingers moeten krijgen, studenten die actiever hun studieloopbaan ter hand moeten nemen. Noem maar op. Natuurlijk zal dat af en toe uitdagend zijn.”
Tien jaar na nu
Toch blijft Van Etten er onverminderd van overtuigd dat over tien jaar hoogwaardig flexibel onderwijs de norm zal zijn bij de HAN, waar iedereen, de student voorop, de vruchten van zal plukken. Van Etten: “Dat baseer ik ook op wat we bij deeltijd dankzij de inzet van vele collega’s en samen met het werkveld én de studenten voor elkaar hebben gekregen. Een prachtig staaltje van co-creatie. Daar mogen we allemaal trots op zijn!”
