Hoe kunst het leven écht mooier kan maken
Bij het Associate Lectoraat Capabilities in Zorg en Welzijn broeden ze op snode plannen om de levenskwaliteit van mensen een ferme boost te geven. Een verrassend grote rol is daarbij weggelegd voor kunstwerken: “Kunst is van levensbelang.”
Kunst maakt het leven mooier. De een wordt gelukkig van een Picasso, de ander krijgt weke knieën van een Warhol. Sommigen neuriën alles mee van klassiek componist Bach, anderen van volkszanger Bauer. Ieder zijn ding en mooi allemaal. Maar kunst heeft veel méér in zijn mars.
Bij het Associate Lectoraat Capabilities in Zorg en Welzijn, onderdeel van het Lectoraat Versterken van Sociale Kwaliteit, zetten ze hun tanden in de vraag: hoe kunnen materiële zaken als kunst, technologie en architectuur bijdragen aan het welzijn van mensen door de vergroting van hun “capabilities”? Die Engelse term is niet lukraak gekozen. Associate lector Erik Jansen en zijn collega’s baseren zich in hun onderzoek namelijk op de Capability Approach (CA), het geesteskind van denkers als Amartya Sen en Martha Nussbaum. Deze theorie voorziet in handvatten voor een nieuwe benadering van zorg en welzijn.
Gunstige invloed in de praktijk
Maar niet een-twee-drie. Want die CA is behoorlijk abstracte kost. Daarom sleutelen Jansen cum suis aan een doorvertaling naar de dagelijkse praktijk van zorg- en welzijnsprofessionals: “We gaan na hoe kunst een gunstige invloed kan hebben op de mogelijkheden van mensen om het leven te leiden dat ze redelijkerwijs graag willen leiden. Verder onderzoeken we hoe de CA in de praktijk kan worden ingezet binnen domeinen als kunst, sport, gemeenschappen en werk.”
“Via het kunstwerk ervaren we wat onze hoop, dromen, wensen en mogelijkheden zijn voor het leiden van een waardig en goed leven”
Zichtbare, bruikbare kunst
Vandaar ook dat Jansen onlangs de samenwerking heeft gezocht met HAN-kunstcollectiebeheerder Karen van Dooren; “Juist de kunsten kunnen zonder woorden maar met zeer veel zeggingskracht verbeelden wat het betekent om mens te zijn onder de mensen”, beweert hij. “En daarmee kunnen we via het kunstwerk ervaren wat onze hoop, dromen, wensen en mogelijkheden zijn voor het leiden van een waardig en goed leven. Kunst is, zo gezegd, van levensbelang.”
Gezamenlijk gaat het tweetal daarom na hoe ze kunst(objecten) beter zicht- en bruikbaar kunnen maken binnen en buiten de poorten van de HAN. Ze bedenken ook hoe kunst beter uit de verf kan komen binnen de driehoek Onderwijs-Onderzoek-Werkveld als een noodzakelijk onderdeel van een sterke beroepspraktijk.
Minisymposium
Op donderdagmiddag 7 november organiseert Kenniscentrum HAN SOCIAAL vanuit het associate lectoraat een minisymposium: Mogelijkheden zien: het operationaliseren van de Capability Approach in zorg en welzijn. Die middag op de Nijmeegse HAN-campus staat vooral in het teken van een gezamenlijke verkenning van de toepassingsmogelijkheden van de CA in de praktijk van sociaal beleid. Een van de deelvragen die de onderzoekers bezighoudt, is: hoe moeten sociaal werkers zich verhouden tot kunst en technologie, en hoe kunnen zij de sterke punten daarvan benutten in de verhoging van het welzijn van hun cliënten? Onderzoeksvragen waarvan, zo is de hoop, de bevindingen vruchtbaar zullen doorwerken in het curriculum van de sociale opleidingen aan de HAN.
Erik Jansen: “Die 7e november vertellen we meer over de benadering en werkwijze van het associate lectoraat. Kunst is er natuurlijk ook, in de vorm van een “Capabilities verbeeld”-expositie uit de HAN-collectie [bovenaan in dit artikel is een lino afgebeeld die deel zal uitmaken van deze expositie; red.].”
Bovendien krijgen de deelnemers een viertal workshops voorgeschoteld. Daarin laten onderzoekers zien hoe verschillende elementen uit de CA het menselijk welzijn een ferme zet in de rug kunnen geven.
Meer informatie over het symposium? Stuur een mail naar: sanne.vandenheuvel@han.nl of helmie.kayser@han.nl
