Makkelijker doorstromen van mbo naar hbo
Wat werkt?
Doorstroom van mbo naar hbo, voor veel studenten een moeilijk te nemen horde. Onderwijsinstellingen doen er alles aan om de mbo’ers hierbij te helpen. Maar pakken programma’s om de overstap makkelijker te maken, wel zo goed uit?
Mbo’ers die doorstromen naar het hbo vallen geregeld uit. Vanwege onvoldoende basiskennis, bijvoorbeeld. Of omdat hun studiehouding of leervaardigheid te wensen over laat. Volgens onderzoeker Derk-Jan Nijman van het Kenniscentrum Kwaliteit van Leren kunnen mbo’ers zo hun ambities niet waarmaken: ‘De arbeidsmarkt loopt hbo-professionals mis die hard nodig zijn.’
‘Versneld een mbo-opleiding volgen én een hbo-propedeuse halen’
Damiens route
Damien stroomde via een speciale route versneld door van het mbo naar het hbo. En daarna naar de universiteit: hij studeert nu informatica aan de Universiteit van Amsterdam. Hij volgde een van de speciale routes die Derk-Jan Nijman heeft onderzocht. Na een roerige jeugd had hij niet de papieren om aan het hbo te studeren. Maar het niveau op het mbo werkte zo demotiverend dat het hem niet lukte om daar een studie af te ronden. Damien: ‘En daar sta je dan: 20 jaar oud, barstend van studie-ambitie, maar je kunt geen kant op. Mijn vriendin en ik ontdekten toen het gezamenlijke programma van mbo Rijn-IJssel en de HAN. Ik kon daar in drie jaar versneld een mbo-opleiding volgen én een hbo-propedeuse halen.’
Veel afhakers
Van de 24 studenten die aan het programma begonnen, zijn er slechts twee in geslaagd om beide doelen te halen. Circa twaalf haalden na drie jaar wél hun mbo-diploma, maar niet hun propedeuse. Geen scores om meteen te gaan juichen. Hebben zulke programma’s wel zin? Nijman wijst erop dat niettemin meer dan de helft van hen er verder mee is gekomen. ‘Bovendien: als je tijdens deelname ontdekt dat het hbo misschien toch niet bij je past, is dat ook een heel zinvolle uitkomst.’
Hulp bij doorstroom
Sowieso zijn er geen kant-en-klare oplossingen, aldus Derk-Jan: ‘Zoveel studenten, zoveel struikelblokken die de weg van mbo naar hbo kunnen versperren. Zie daar als school of docent maar eens allemaal op in te spelen.’ Programma’s zoals Damien volgde, kunnen dan nuttig zijn. Wat ook kan werken: extra begeleiding bieden en mbo’ers helpen weloverwogen een vervolgstudie te kiezen.
Dit alles blijkt ook uit de video over het onderzoek.
‘Allesbehalve appeltje-eitje’
Hele kluif
Veel studenten hebben een behoorlijke kluif aan de programma’s. Een deel valt onderweg af. Ook voor Damien was het allesbehalve appeltje-eitje. Desondanks had de lat wat hem betreft nog wat hoger mogen liggen: ‘Het doel moet niet zijn om zoveel mogelijk mbo’ers door te laten stromen, maar om degenen die het echt in zich hebben de juiste steun in de rug te geven. Met een tandje erbij scheid je echt het kaf van het koren. Zo bereid je doorstudeerders nog beter voor op de overstap, die toch nog groot is.’
Geen harde cijfers
Leveren de programma’s nu echt een betere doorstroom op naar het hbo? Het blijkt erg lastig om dit in cijfers hard te maken. Allereerst vanwege de enorme diversiteit in aanpakken. Daar komt nog het kleine aantal deelnemers per programma bij. Deelnemers die je bovendien niet of nauwelijks kunt volgen in de tijd. Nijman: ‘Damien, bijvoorbeeld, vind je niet terug in de hbo-statistieken. Bij hem is de overstap zo goed gelukt, dat hij meteen is doorgestoomd naar de universiteit.’
Goede ervaringen
Bij gebrek aan harde cijfers baseren de onderzoekers hun conclusies vooral op kwalitatieve onderzoeksresultaten. Het beeld is dan overwegend positief. ‘De ondervraagde leraren en studenten vinden de speciale routes van het mbo naar het hbo zeker effectief, al zijn ze soms te zwaar’, weet Nijman. ‘De programma’s helpen mbo-studenten om gerichter te kiezen voor een vervolgstudie, laten hen ontdekken of het hbo bij hen past, zorgen voor persoonlijke groei en garanderen een zachtere landing na de overstap.’
Partners
Het onderzoek krijgt financiering vanuit het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek. De uitvoering ligt in handen van Ecbo, TIER en de HAN in samenwerking met 15 mbo- en hbo-instellingen.
In oktober 2018 verschijnt het eindrapport. Lees hier alvast meer over de onderzoeksresultaten.
Bewerking van een artikel op HAN.nl van Ingeborg Hakstege
