Al ruim 20 jaar weet HAN-docent en wetenschappelijk onderzoeker Henry Dijkman dat siliconen borstimplantaten verwoestend kunnen zijn voor de gezondheid. Gelukkig komt er steeds meer bewijs én aandacht voor, zoals recentelijk in de 3doc-documentaire Moordtieten. “Eindelijk dringt de urgentie door”, aldus Dijkman.
Tekst: Olga Helmigh
Soms is er een populaire influencer voor nodig om écht veel oren en ogen open te krijgen: social media-ster Dionne Slagter (beter bekend als Onnedi) heeft sinds 2016 borstimplantaten en is hier behoorlijk open over tegen haar tienduizenden, veelal jonge volgers. De reden dat ze die borsten ‘kocht’? Dionne werd vroeger gepest met haar A-cup, ontwikkelde een laag zelfbeeld en kreeg bovendien anorexia. Toen ze uit de eetstoorniskliniek kwam, beloonde ze zichzelf met “een mooi paar tieten” en deelde vol trots haar verhaal en nieuwe uiterlijk.
“Ik schrik me kapot”
Dolgelukkig is Dionne met haar borsten, die haar zelfvertrouwen geven. Ze staan symbool voor vrouwelijkheid en ze vindt dat haar lichaam nu ‘klopt’. Weg zijn de gevoelens van vroeger. “Maar gaandeweg las en hoorde ik steeds meer over de gevaren ervan”, aldus Dionne, in de 3Doc-documentaire Moordtieten. “Dat wil ik tot de bodem uitzoeken.” In de docu neemt ze de kijkers mee op haar ontdekkingstocht, langs wetenschappers en vrouwen die ziek zijn geworden door siliconen borstimplantaten. “Ik schrik me kapot”, aldus een bezorgde Dionne, die na een haartest eveneens verhoogde waardes aan platina blijkt te hebben. “Dat betekent dat mijn implantaten ook lekken en er siliconenmoleculen door mijn lijf zwerven.”
Bezorgd
Eén van de wetenschappers waar Dionne bij langs gaat is HAN-docent en wetenschappelijk onderzoeker Henry Dijkman, die nu ruim 20 jaar onderzoek doet naar de gevaren van siliconen borstimplantaten. SAM interviewde hem al in 2019, nadat Dijkman te gast was bij het televisieprogramma RADAR en verscheen in dagblad Trouw om zijn zorgen kenbaar te maken en aandacht te vragen. Er is wereldwijd een grote groep bezorgde onderzoekers en artsen die al jaren aan de bel trekt, Dijkman is er één van.
Gifstoffen
Wat is nu precies het gevaar? Dijkman legt in Moordtieten aan Dionne uit wat hij door eigen onderzoek en vele onderzoeken van andere wetenschappers weet: siliconen implantaten zweten, waardoor er ‘gel bleed’ ontstaat. Als gevolg gaan er siliconenmoleculen zwerven (migreren) door het lichaam. Deze moleculen zijn gifstoffen en zorgen vroeg of laat voor (ernstige) verstoringen in het auto-immuunsysteem of een veertigtal andere klachten. Bij iedereen is het ‘point of no return’, het moment waarop de lichaamsprocessen zodanig zijn verstoord dat de schade onomkeerbaar is, zélfs na verwijdering van de implantaten, anders. Dijkman: “Sommige patiënten ontwikkelen zeer snel ernstige klachten na het zweten van siliconen, anderen pas na tientallen jaren.”
Lastige klachten
De klachten door opgehoopte siliconen lopen uiteen, van vermoeidheid, pijn en verlammingsverschijnselen tot geheugenverlies, haaruitval, epilepsie en huidaandoeningen. Het kan zelfs in de lymfklieren ophopen, met in sommige gevallen lymfklierkanker tot gevolg. Inmiddels wordt het scala aan klachten Breast Implant Illness genoemd (ook wel siliconen toxiciteit). Dionne ervaart nog geen grote klachten, vertelt ze in de docu, al is ze vaak vermoeid en merkt ze concentratieverlies. “Al heb ik ook een concentratiestoornis, dus daar kan het ook aan liggen.” Dijkman: “Zo zie je dat je veel klachten ook kunt wijten aan andere oorzaken of ze er juist probeert aan te linken als excuus. Dat maakt het zo lastig en daarom blijft het vaak onopgemerkt door artsen en patiënten zelf, totdat het te laat is.”
“Waar geld en macht grote rollen spelen, zie je dat het niet makkelijk is om door te breken”
Onomstotelijk bewijs
Helaas is er ook een grote groep artsen die de onderzoeksresultaten betwisten en onomstotelijk bewijs eisen. Ze vinden de klachten die veel patiënten ervaren ‘vaag’ en missen een overduidelijk causaal verband tussen de implantaten en de klachten. Vaak zijn dit plastisch chirurgen die hun business bedreigd zien. Dijkman: “Waar geld en macht grote rollen spelen, zie je dat het niet makkelijk is om door te breken.” Om het bewijs steeds meer onomstotelijk te maken, werkt Dijkman samen met zijn team nu aan onderzoek bij wormen. “C. elegans is een rondworm die qua lichaamssamenstelling en cellulaire processen in hoge mate op de mens lijkt. Opvallend is dat C. elegans veel weefsels heeft die vergelijkbaar zijn met die van zoogdieren, waaronder de darm, huid en neuronen. Bij de wormen is overduidelijk effect te zien als er siliconendeeltjes door hun systeem zwerven: ze worden bijvoorbeeld trager, planten zich minder voort, ook op genetisch niveau verandert er veel, en ga zo maar door.”
Betere voorlichting
Dijkman is blij dat Moordtieten zo goed bekeken is en de tongen over siliconen implantaten weer meer loskomen. “Hoe meer deze kwestie onder de aandacht komt, hoe beter.” Wat volgens hem cruciaal is, is betere voorlichting door artsen. “Artsen proberen de patiënt doorgaans te overtuigen van de zogenaamde veiligheid, door het implantaat door te snijden, eraan te trekken en daarmee te laten zien dat er weinig kan gebeuren. Maar het is anders als de implantaten in je lichaam zitten: dan wordt er aan de implantaten ‘geknabbeld’ door je immuunsysteem en komen de moleculen los. Het lichaam wil er vanaf en probeert het af te breken: biodegradatie. Daar hoor je de artsen niet over. Omdat ze het niet weten, of er niet in geloven.”
Alternatieven
Wat is de oplossing voor het probleem? Liefst zie ik siliconen implantaten volledig verdwijnen, omdat ze altijd zullen lekken en gifstoffen afgeven”, aldus Dijkman. “Er zijn alternatieven voor siliconenimplantaten, zoals een prothese gevuld met fysiologische zoutwateroplossing, lipofilling indien je voldoende eigen vet hebt of een borstreconstructie met lichaamseigen weefsel (DIEP methode. Maar dit soort reconstructies zijn ingewikkelder, vandaar dat het niet de standaard methoden zijn.”
“Je uitstraling is het belangrijkste: als je ogen stralen, als je oprecht lacht, als je lekker in je vel zit, dan overstijgt dat alle ‘imperfecties’ die je volgens jezelf of de samenleving hebt”
Jezelf accepteren
Nog beter is het volgens Dijkman als we onszelf en het heersende ideaalbeeld onder de loep nemen. “Laat voorop staan dat ik géén vooroordelen of veroordelingen heb als iemand graag iets aan zichzelf wil veranderen. Je weet niet wat voor pijn of wens daar achter zit, vooral na bijvoorbeeld een amputatie. Ik heb daar begrip voor. Maar het baart me wel zorgen dat we als maatschappij zo geobsedeerd zijn door schoonheidsidealen. Het is misschien niet altijd eerlijk verdeeld, maar probeer jezelf te accepteren zoals je bent. Je uitstraling is het belangrijkste: als je ogen stralen, als je oprecht lacht, als je lekker in je vel zit, dan overstijgt dat alle ‘imperfecties’ die je volgens jezelf of de samenleving hebt.”
Afscheid
Wat betreft Dionne: zij besluit uiteindelijk haar implantaten te laten verwijderen, al kost dit haar zichtbaar moeite. Het idee dat ze afscheid moet nemen van iets wat haar zoveel zelfvertrouwen en vreugde heeft geschonken, raakt diep. “Zelfs nu ik weet dat ik gevaar loop.” Vandaar dat ze, omdat ze absoluut niet terug wil naar haar eigen A-cup, besluit om voor de fysiologische zoutoplossing te gaan. “Ik weet dat het beter is om er niks voor in de plaats te nemen, maar daar ben ik nog niet klaar voor. Wie weet dat ik op een dag kan accepteren om met mijn eigen borsten door het leven te gaan. Ik ga daar aan werken.”
Benieuwd naar Moordtieten? Klik hier om het terug te kijken.
