Twee projecten van het HAN Lectoraat Duurzame Energie maken kans op de RAAK-award 2020. Een ervan: vanuit project Console ontwikkelt de HAN met partners super-zonwering die in de toekomst (studenten)kamers lekker koel kan houden.
Tekst: Walter Baardemans
Foto’s: Marcel Krijgsman
Wat heeft het kweken van trostomaten te maken met een koele studentenkamer? Het komt samen in het project Console, CONcentrated SOLar Energy. De innovaties van Console voor geconcentreerde zonne-energiesystemen voor commerciële toepassingen zijn nu genomineerd voor de RAAK-award 2020, een prijs voor innovatief praktijkgericht onderzoek aan hogescholen.
Koel binnenklimaat
Projectleider Leon Bunthof ontwikkelde binnen Console samen met onderzoekers, studenten, docenten en het bedrijfsleven slimme systemen die zonlicht achter of in glas efficiënt opvangen voor elektriciteit en warmte, en tegelijk het felste zonlicht buiten houden, zodat het binnenklimaat koel blijft. “Een soort super-zonwering”, zegt Bunthof, “waarbij duurzame energie wordt opgewekt en alleen zacht daglicht naar binnen kan, waardoor minder energieverslindende airco’s nodig zijn. Die multifunctionaliteit maakt onze systemen uniek.”
Zonne-concentrator
Het project ging in 2017 op zoek naar oplossingen voor vragen van partners vanuit de glastuinbouw en bebouwde omgeving. De glaskwekers moeten van de overheid 20 procent energie besparen, maar grote velden zonnepanelen naast de kassen is geen optie.
Console ontwikkelde daarom de zonne-concentrator: een grote lens die zonlicht focust op een heel klein zonnepaneeltje erachter. De lens hangt onder het dak van de kas en laat op mooie zomerse dagen voldoende diffuus licht door om de trostomaatjes of andijvie te laten groeien. Met de innovatie won HAN-afstudeerder Lucas de Groot vorig jaar de Cleantech Battle 2019.
Geen grote velden met zonnepanelen
De prijs onderstreepte het belang van dit project voor de praktijk en maatschappij, stelt Bunthof. Multifunctionele fotovoltaïsche (PV)-systemen kunnen volgens hem in de toekomst een belangrijke rol gaan spelen in de integrale energiehuishouding van de glastuinbouw en bebouwde omgeving, in plaats van slechts één aspect daarvan aan te pakken. “Niemand wordt echt blij van grote velden zonnepanelen. En warmtepompen hebben echt nog problemen; die kun je niet zomaar overal installeren. Deze innovaties kunnen bijdragen aan duurzame stroom en warmte, maar ook aan gewenste koelte binnen.”
Super-zonwering
De nadruk vanuit het project Console verschuift inmiddels van de glastuinbouw naar toepassingen voor de bebouwde omgeving: glas in bijvoorbeeld winkelcentra, kantoorpanden, scholen en ook woningen. Want op bewolkte dagen groeien de tomaatjes toch niet hard genoeg. Daar moet een oplossing voor bedacht worden die buiten de scope van Console ligt.
Twee vliegen in een klap
Na de afronding van het project, in februari van dit jaar, hebben andere partijen interessante toepassingen voor de bebouwde omgeving opgepakt. Zo werken partnerbedrijven aan de doorontwikkeling van ‘Solar Energy Blinds’, een lamellensysteem als super-zonwering, dat aan de buitenkant voor een raam gehangen kan worden. De lamellen slaan twee vliegen in een klap: ze leveren duurzame energie en houden het binnen koel. ‘Solar Power Blinds’ kunnen binnen achter een raam energie opwekken en de warmte buiten houden. Een door HAN-studenten binnen Console bedacht LCPV-dak (low-concentrating photovoltaic) wordt nu door een consortium uitgevoerd en op haalbaarheid getest onder een glazen dak van een middelbare school.
Lectoraat Duurzame Energie
Binnen Console werkten 34 studenten in 15 projecten aan semesterprojecten, stages en afstudeerprojecten. Oud-student Nikola Pozderovic (26) hield zich vooral bezig met modelleren, vertelt hij: “Mijn afstudeerproject richtte zich op het simuleren van een zonnecollector; wat is het effect van de temperatuur op het systeem.” Inmiddels is de oud-student onderzoeker bij het Lectoraat Duurzame Energie en is hij trots op de nominatie voor de RAAK-award: ‘Console heeft inhoudelijk hoogstaande innovaties. De nominatie maakt duidelijk dat dit gezien wordt.’
Nieuwe markt voor energieopwekking
Volgens Leon Bunthof is de kracht van het project dat alle aspecten van praktijkgericht onderzoek stevig zijn neergezet: “We zijn echt bezig met een nieuwe markt voor energie-opwekking. Het project is nadrukkelijk vanuit de vraag van partners opgezet. Toen de innovatievraag verschoof, is het project meebewogen naar de inpasbaarheid in de bebouwde omgeving. Bovendien zijn de kennis en resultaten heel sterk teruggevloeid naar modules en workshops in het onderwijs. Zo kunnen wij voor de toekomst nog betere engineers opleiden. Daarvan profiteert het werkveld.”
HYDROVA ook genomineerd
De RAAK-award 2020, een prijs van Regieorgaan SIA, wordt 19 november uitgereikt. Er zijn zes onderzoeksprojecten genomineerd. De prijs voor de winnaar bedraagt 10.000 euro. Ook is er een publieksprijs.
Naast Console is ook het project HYDROVA van het HAN Lectoraat Duurzame Energie genomineerd. Bunthof: “Het is heel mooi dat vanuit ons lectoraat twee projecten zijn genomineerd. Al hoop ik natuurlijk dat Console de winnaar wordt.”
Lees het artikel van enkele dagen geleden over project HYDROVA hier.
