Studenten hebben de coronablues
Bijbaan kwijt. Studievertraging. Extra geld lenen. Terug naar ouders. Geen stageplek. Psychische problemen. De coronacrisis heeft voor sommige studenten flinke consequenties. Als compensatie krijg je verlengd reisrecht, soms meer tijd om af te studeren en mag je extra lenen bij DUO. Maar dat is niet genoeg, volgens studentenvakbonden.
Tekst: Claudia Fitsch
De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) trekt al sinds het begin van de coronacrisis aan de bel. Hogescholen moesten omschakelen van fysiek naar online onderwijs. Stages, practica en tentamens vervielen, waardoor sommige studenten studievertraging oplopen. Vanwege het nieuwe leenstelsel hebben veel studenten een bijbaan. Die raken ze door de crisis massaal kwijt.
Gevolg: studievertraging en verlies van werkinkomsten, waardoor ze nu extra geld lenen bij DUO. LSVb-voorzitter Alex Tess Rutten rekent voor: drie maanden studievertraging kost je zo’n 3500 euro aan extra studieschuld. Een gemiddelde studentenbaan levert 530 euro per maand op. Rutten: “Meer lenen betekent een flink bedrag bovenop de studieschuld die je al hebt, van 30.000 tot 40.000 euro. Terwijl het perspectief op een baan na je studie afneemt door de crisis. Wij willen dat de overheid studenten financieel compenseert voor verlies van inkomen, net als dat gebeurt bij zzp’ers en medewerkers van bedrijven.”
Dagklussen opgedroogd
Uitzendbureau ASA, dat studenten in Arnhem en Nijmegen aan een baan helpt, beaamt dat studenten zonder werk komen in de horeca en winkels. Ook het aanbod van dagklussen is opgedroogd. Wel is er een verschuiving van banen: bijvoorbeeld van de horeca naar logistiek. Nu mensen thuis zitten, stijgen de online bestellingen en thuisbezorgingen. “Studenten switchen soms van bijbaan. Bovendien hebben wij, daar waar mogelijk, voor medewerkers die door corona zonder werk kwamen de NOW-regeling aangevraagd. Daardoor worden zij gedeeltelijk gecompenseerd”, vertelt een medewerkster. Dan zijn er ook nog mensen die langer hebben gewerkt en in aanmerking komen voor (deeltijd)ww.
Op langere termijn is er minder zicht op bijbanen. Een kwart van de Gelderse ondernemers denkt binnen twaalf maanden failliet te gaan, blijkt uit een recente peiling.
Naar huis
Enkele studenten gaan weer thuis wonen. Vincent Buitenhuis van SSH&, de grootste huisvester van studenten in Arnhem en Nijmegen, zag in het begin van de coronacrisis een flinke piek in de ‘gewone’ huuropzeggingen. “Buitenlandse studenten niet meegerekend, waren er 50% meer opzeggingen vergeleken met maart-april vorig jaar. Dat geeft een indicatie dat er iets aan de hand was. Corona is niet de enige reden; als studenten de huur opzeggen, komen er kamers vrij en stromen andere huurders door. Zo verhuisden Nijmeegse studenten naar een vernieuwd complex en lieten elders woonruimte achter. Dus we moeten voorzichtig zijn met conclusies trekken. Inmiddels is het aantal opzeggingen iets hoger dan normaal.”
Ook gingen buitenlandse uitwisselingsstudenten terug naar huis. In Arnhem en Nijmegen vertrokken 90 uitwisselingsstudenten van de HAN voortijdig uit hun woonruimte van SSH&.
Goedkoop en gezellig
Een rondje langs diverse studentenhuizen leert dat sommige bewoners hun kamer aanhouden en tijdelijk bij ouders gaan logeren. “Goedkoop en gezellig. Onderwijs is online, daarvoor hoef je niet per se op je kamer te blijven”, aldus Rens Pierik, derdejaars Lerarenopleiding Aardrijkskunde. Hij heeft een bijbaan in een Nijmeegs café. “De horeca ligt stil, maar mijn baas betaalt ons, die heeft NOW-subsidie aangevraagd. Alleen: die wordt berekend aan de hand van je uren in de eerste drie maanden van dit jaar. Ik vertrok begin februari naar het buitenland voor mijn minor. Nu krijg ik 30 uur loon, in plaats van de 60 uur die ik gemiddeld maak per maand.”
Druppel
Studentendecaan Dorothee Dahl krijgt meer vragen over studiefinanciering en -leningen dan normaliter. “Dat verschilt per opleiding.” Verder willen studenten weten hoe het zit met studievertraging en -verlenging en verlenging van de diplomatermijn. “Vaak is corona hierbij de druppel die de emmer doet overlopen en niet de enige reden.”
Verder signaleert ze stageproblemen omdat bedrijven wegens corona geen stagiairs aannemen of de deuren moest sluiten. ”Maar ik zie dat de HAN er alles aan doet om deze studenten hiervoor alternatief onderwijs te bieden.”
Moeite met plannen
Voor de groep studenten met een ‘ondersteuningsbehoefte’ is het online onderwijs soms lastig. Bijvoorbeeld voor iemand met AD(H)D of autisme, die moeite heeft met plannen en organiseren. “Deze studenten kunnen zich ook minder goed concentreren bij online lessen. Voor slechthorende studenten is online onderwijs helemaal een ramp. In de gewone les kunnen ze liplezen, maar nu moeten zij bijvoorbeeld een tolk inschakelen”, vertelt de decaan.
Stil sociaal leven
Het sociale en sportieve leven ligt stil. Eenzaamheid ligt op de loer. Studenten met psychische problemen raken hierdoor extra in het nauw. “Ik maak mee dat ze instorten, omdat ze weinig strategieën hebben om met deze situatie om te kunnen gaan. Door dergelijke problemen lopen studenten in veel gevallen studievertraging op.”
Wat krijgen studenten wél?
Volgens Dorothee Dahl doet de HAN er alles aan om studenten zo goed mogelijk te laten studeren met online lessen. “Studieloopbaanbegeleiders en senior studieloopbaanbegeleiders tonen enorme inzet en betrokkenheid bij de student en nemen ook regelmatig contact op met het decanaat. Samen kijken we naar de situatie van de student en onderzoeken we de opties om hem of haar te helpen.”
Drie maanden langer reizen
Voor hbo- en universiteitsstudenten is er inmiddels al een en ander geregeld. Zo mag je drie maanden langer reizen met het openbaar vervoer (verlengd reisrecht) en krijg je soms meer tijd om af te studeren (diplomaverlenging). Studeer je af tussen september 2020 en eind januari 2021, krijg je drie maanden collegegeld terug. Dat geldt voor iedereen, ook al is de vertraging niet te wijten aan coronaproblemen. Zit je in een lager jaar, krijg je nog de kans de studievertraging in te lopen, is de gedachte.
Verder mag je extra lenen bij DUO. Studenten met een basisbeurs en aanvullende beurs krijgen een tegemoetkoming als ze hun beurs verliezen in de komende maanden juli, augustus en september.
Algemene maatregelen en informatie
DUO geeft aan naar oplossingen op maat te kijken als de student door corona in financiële problemen dreigt te komen en als de algemene maatregelen onvoldoende soelaas bieden.
Ook de LSVb geeft informatie over corona.
