Wat we van Ajax kunnen leren, ook als HAN (column)

Woensdag speelde Ajax de terugwedstrijd tegen Tottenham Hotspur. Het werd zweten, want het duurbetaalde Tottenham deed er alles aan om de mindere goden van Ajax uit haar spel te houden. Helaas lukte dat uiteindelijk. Maar wat was Ajax in vorm dit jaar!

Het werd wedstrijd na wedstrijd bewezen: Ajax zat in een flow en dat tilde hen ver boven hun status uit. Prachtig om dat te zien. Spelers stonden op de juiste plek, ballen kwamen aan, het doel van de tegenstander werd gevonden. Dat ‘flow’ dit met een mens of een groep mensen doet is al lang bekend. Iedereen herkent het uit zijn eigen leven, maar er is ook al het nodige onderzoek naar gedaan. Je doet waar je goed in bent, je bent gefocust en kunt bergen verzetten met een lach op je gezicht. Lekker scherp zijn, lekker knallen.

Ook bewezen en herkenbaar: mensen worden van hard werken of presteren gelukkig, mits ze het gevoel hebben dat het een zinvol resultaat oplevert. Ik heb er geen onderzoek naar gedaan, maar het zou zo maar kunnen zijn dat juist deze zingeving flow geeft en dat dit vervolgens als een soort gelukbevorderende drug versterkend werkt. Zingeving als basis voor flow.

Wat ik echter steeds meer om mij heen zie, is precies het tegenovergestelde van flow: stress, overspannenheid, burn-outs, en depressies. Zeker onder de studenten van nu. Zozeer zelfs dat de media er bol van staan. Het zijn de ziektes van onze tijd. En dat terwijl we zo veel weten en zo veel hulpmiddelen hebben. Hoe is het mogelijk?

HAN, investeer in begeleiding, creëer rust en ruimte in je curricula voor verwondering en spel, laat studenten ervaren wat het is om onderdeel te zijn van een groter geheel.

Het antwoord zit volgens mij in een aantal sleutelwoorden in de tekst hierboven: 1: doen waar je goed in bent, 2: focus en 3: zingeving. Ik denk dat we massaal gestrest raken in plaats van gelukkig worden omdat we teveel willen. Daardoor zijn we niet gefocust, waardoor het zicht op wat we precies waarom aan het doen zijn, ontbreekt. De kans op het ervaren van zingeving wordt hierdoor teniet gedaan. En voilà, we zijn ongelukkig. Onze ouders, onze scholen, onze verenigingen, de media, ze willen allemaal van alles van ons. In plaats van te spelen en te leren, werken kinderen van nu zich al vanaf hun kleutertijd door een opgelegde agenda. Belachelijk. Ziekmakend. Dodelijk.

Wij: ouders, scholen, verenigingen, media, ga zo maar door, moeten hier direct mee stoppen en het kind, de student, de mens weer zichzelf laten zijn. Met alle beperkingen. Want dat zijn we als mens: beperkt, heel beperkt. Fragiel onderdeel van een onbegrijpelijk maar o zo mooi geheel. Daarom is zingeving zo gelukzalig belangrijk. Help je studenten hierbij, HAN! Investeer in begeleiding, creëer rust en ruimte in je curricula voor verwondering en spel, laat studenten ervaren wat het is om onderdeel te zijn van een groter geheel. Laat je studenten volwaardig mens zijn. Dat is pas bildung!

Hans Valkenburg schrijft tweewekelijks een column voor SAM over bildung. Lees hier zijn vorige.