ADAMS’IN EŞİTLİK KURAMI VE İŞ DOYUMU İLİŞKİSİ
Adams’ın eşitlik kuramında çalışanların iş doyumu girdi olarak tanımlanan çalışanların işi için ortaya koyduğu emek, enerji ve fedakârlık ile çıktı olarak tanımlanan elde ettiği değerler arasındaki dengedir. Bu dengede, eşitlik olması halinde iş doyumu gerçekleşmekte, eşitliğin iki yanındaki bir dengesizlik halinde ise iş doyumsuzluğu oluşmaktadır.
Adams’ın eşitlik kuramına göre bir organizasyonda çalışanın ortaya koyduğu girdiler ve çıktılar arasındaki denge öznel olarak belirlenmektedir. Çalışanın algısına uygun olarak işinde ortaya koyduğu girdilere karşılık elde ettiği kazanımları adil değilse iş doyumu azalacaktır. Buna bağlı olarak performansında da azalma olacak ve eşitlik tekrar denge durumuna ulaşacaktır. Çalışanın ortaya koyduğu girdiden daha fazla bir çıktıya sahip olması durumunda ise huzursuzluk hissedecektir.
Birinci koşulda kişi, kendi konumuna benzer kişi ya da kişilerden daha az ödüllendirildiğini düşünebilir. İkincisinde ise kendisinin karşılaştırdığı kişilere göre daha fazla ödüllendirildiği kanaatine varabilir. Her iki durumda da iş tatminsizliği doğacaktır.
Kişi üç bileşeni irdelemeye başlar:
Diğerleri: Aynı örgütte benzer işleri olan diğer kişileri ve arkadaşları komşuları yada meslektaşları içerir. Bireyler ağızdan, gazete ve dergilerden yönetici maaşları ya da yeni sendika sözleşmeleri gibi konularda bilgi edinirler ve kendi ücretlerini diğerlerininkilerle karşılaştırırlar.
Sistem: Örgütsel ücret politikalarını ve yönetmeliklerini, bu sistemin yönetimini göz önüne alır. Örgüt düzeyindeki açık ya da gizli ücret politikalarını içerir.
Kendisi: Kişinin kendi girdi-çıktı oranlarını ifade eder. Bu kategori kişinin önceki işleri ya da aile bağlantıları gibi kriterlerden etkilenir.
Eşitlik Kuramı, iş doyumunu etkileyen faktörleri de kapsamaktadır. İş yaşamının kalitesinin artırılması, çalışma koşullarının ve çalışma çevresinin düzenlenmesi, çalışanların ruhsal, ekonomik ve toplumsal gereksinmelerinin karşılanması ve iş yaşamında ortaya çıkacak sorunların en aza indirilmesiyle, iş doyumunun sağlanmasıyla olasıdır. Stres, organizmanın bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanması ile ortaya çıkan, çeşitli fiziksel ruhsal belirtiler gösteren bir durumdur. İş stresi ise, iş ve örgütsel istekler, kısıtlamalar ve fırsatlara bireysel özelliklerin aracılık ettiği bir durumdur. İş stresi tepkisi nesnel, bireysel bir görüngüdür. İş ortamındaki stresli olayların sıklığı, iş koşulları ve bireysel özelliklerden; stres düzeyi ise, sadece bireysel özelliklerden etkilenir. Sağlık çalışanlarının yüksek iş doyumu; yüksek moral, kurumsal ve mesleki bağlılık ve meslekte kalma kararı ile yakından ilgilidir. Yapılan araştırmalar, sağlık çalışanlarının iş doyumunun işten ayrılma ve işten ayrılma niyetinin belirleyicisi olduğunu göstermektedir. Sağlık çalışanlarının yüksek iş doyumu; yüksek moral, kurumsal ve mesleki bağlılık ve meslekte kalma kararı ile yakından ilgilidir. Yapılan araştırmalar, sağlık çalışanlarının iş doyumunun işten ayrılma ve işten ayrılma niyetinin belirleyicisi olduğunu göstermektedir. Öte yandan iyi hasta bakımı verebilmek sağlık çalışanının iş doyumunu belirleyen önemli bir unsurdur. Bakım kalitesinin yüksek olduğu çalışma ortamlarında sağlık çalışanlarının iş doyumunun da daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Kaynaklar
https://sbdergi.ahievran.edu.tr/makaleler/cih8gf_tammetin.pdf
https://alpha-psychiatry.com/Content/files/sayilar/71/115-121.pdf
https://tezgahcilar.com/adamsin-esitlik-teorisi-ve-motivasyon-iliskisi/
