COVID-19’UN SAĞLIK ÇALIŞANLARI VE ÇALIŞMA HAYATINA ETKİSİ
İnsan yaşamının önemli bir kısmını oluşturan çalışma hayatı bireyleri etkileyen en temel faktörlerden biridir. Kadın erkek ayrımı yapmaksızın bireylerin hayatını devam ettirebilmeleri için; gerek gelir elde etmeleri, geçim sağlamaları gerekse sosyal yaşamda var olmaları, psikolojileri üzerinde olumlu olumsuz önemli etkiye sahiptir.
İlk kez 2019 yılında Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkileyen korona virüsü, sağlık sektöründe çalışanların mevcut hayatta varolan çalışma hayatı sorunlarına ilaveten sorunları daha da artırmıştır. Sağlık çalışanları covid19 salgınına karşı müdahalede en ön saflarda yer almaktadırlar. Sağlık çalışanlarının ciddi bir şekilde çalıştıkları ve pandemi sürecinde çalışma sistemlerinde değişiklikler olduğu görülmektedir. Bu dönemde alıştıkları çalışma sisteminin dışında bir sistem ve yeni yöntemlerle çalışmak durumunda kalmışlardır.
Enfeksiyon riski ile karşı karşıya kalmalarının daha yüksek ihtimalde olması sağlık çalışanlarının pandemiye müdahalede ve kendi sağlıklarının yanında çevresindeki yakınlarının sağlığının korunmasında da zorluklar yaşamalarına sebebiyet vermiştir. Bu nedenle çok sayıda sağlık çalışanına hastalık bulaşmış ve bir kısmı da hayatını kaybetmiştir. Bu durumda sağlık çalışanlarının yoğun stres seviyeleri altında çalışmak zorunda kalmaları işi daha da zorlaştırmaktadır.
Sağlık çalışanlarının hem iş hayatı hem özel hayatları ciddi derecede olumsuz etkilenmiştir. Tüm bunlar sağlık çalışanlarının işteki performanslarının azalmasına, iş kazalarının artmasına neden olmakta ve hem çalışanların hem de hastaların güvenliğini olumsuz etkilemektedir. İnsan kaynakları yönetimi de bu konuda iyi bir planlama yapmalıdır. Bununla birlikte iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının, sağlık çalışanlarının karşı karşıya kaldığı bu riskli duruma ilişkin politikalar geliştirmeleri ve güncel sağlık bilgilerine erişimi zamanında gerçekleştirmeleri gerekmektedir.
SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ÖNEMİ
Sağlık hizmetlerinin sağlanması için pek çok meslek grubu ve uzmanlık dalları bir arada hareket etmektedir. Sağlık çalışanları bu alanda ciddi emek ve yoğun çaba göstermektedirler. Sağlık çalışanının sağlığı aynı zamanda toplumun sağlığını da etkileyen bir faktördür. Sağlık çalışanlarının kapasitesini ve performansta mükemmelliğini destekleyen bir çalışma ortamına sahip olması gerekmektedir. Bu nedenle sağlık çalışanlarının tıbbi, psikolojik ve diğer danışmanlık hizmetlerini 24 saat alabileceği özel alanlar sağlanmalıdır. Hastanelerde çalışan güvenliği oluşmasına yönelik sağlık taramaları, kişisel koruyucu önlemler, enfeksiyonların korunması, bağışıklığın sağlanması ve en önemlisi sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin önlenmesine ilişkin ciddi çalışmalar ve düzenlemeler ivedilikle sağlanmalıdır.
SAĞLIK ÇALIŞANLARININ HAKLARI
Sağlık çalışanlarının karşılaştığı tüm zorluklara karşı, sağlık çalışanlarının hakları, sağlık kurumlarındaki iş verenler ve yöneticiler tarafından koruma altına alınmalıdır. Bu hususa sağlık çalışanlarının haklarına kısaca değinmek gerekir.
- Sağlık yöneticileri tarafından iş sağlığı ve güvenliği risklerini en aza indirmek amacıyla koruyucu önlemler alınmalıdır. Kişisel koruyucu ekipmanların neler olduğu, nasıl kullanıldığı ve enfeksiyonların önlenmesine ilişkin eğitimler verilmelidir.
- Şüpheli covid-19 hastalarına bakım yapan sağlık personeline yeterli miktarda enfeksiyon önleme ve koruma tedbirleri ve kişisel koruyucu ekipman malzemesini (maske eldiven, önlük, gözlük, dezenfektan vb.) harcama yapmayacakları şekilde karşılamak gerekir.
- Personelin covid-19 ile ilgili bilgisini güncel tutacak şekilde teknik konularda bilgilendirmek, gerekli ekipmanları sağlamak, enfeksiyon önleme ve kontrol bilgilerini toplum ve hastalar ile paylaşmak.
- Personele uygun çalışma saatleri ve molalar sağlamak.
- Yönetim ile çalışanlar arasındaki iletişimi, iş birliğini güçlü tutmak.
- Mental sağlık ve danışmanlık hizmetlerine erişimleri sağlamak.
- Çalışma hayatında covid-19'a maruz kalan sağlık çalışanına covid-19 bulaşması halinde gerekli iyileştirme hizmetleri ve tazminat hakkını sağlamak.
- Sağlık çalışanının yaşamı ve sağlığı ciddi bir tehlike altına girdiği durumda kendilerini uzak tutmaları ve istenmeyen sonuçlardan kendilerini korumaları hakkını kullanmalarını sağlamak gereklidir.
- Sağlık çalışanının solunum sisteminden kan veya vücut sıvılarına maruz kalma veya şiddet vakaları vb. durumlarda rapor edebilmeleri için suçlayıcı olmayacak şekilde ortamı oluşturmak ve mağdur olan kişilere destek olmanın yanında yakın takip için önlemler almak.
- Kişisel güvenlikleri için önlemler sağlamak.
- Sağlık çalışanlarının meslek hastalıkları söz konusu olduğu durumda, gerekli mercilere bildirim sağlamak.
- Çalışanlara hasta olmaları, semptom belirtileri ve öz değerlendirme gibi durumlar için evde kalmaları konusunda tavsiyelerde bulunmak.
- Sağlık çalışanlarına mesleklerine ilişkin iş sağlığı güvenliği konularında danışmanlık vermek.
- Sağlık çalışanını, hayatı ve sağlığı için ciddi tehlikeler olan çalışma ortamına (iş veren gerekli düzeltme ve önlemi alana kadar) geri dönmek zorunda bırakmamak.
SAĞLIK ÇALIŞANININ SORUMLULUKLARI
Sağlık sektöründe, sağlık çalışanlarının hakları, iş verenler ve yöneticilerinin sorumlulukları olduğu gibi; sağlık çalışanlarının da bazı görev ve sorumlulukları vardır. Bunlara kısaca değinelim.
- İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine eksiksiz katılmak, belirlenen prosedürlere uymak, bireyleri iş sağlığı güvenliği risklerine maruz bırakacak durumlardan kaçınmak.
- Hastaları tedavi ederken önerilen protokollere uymak.
- Hastaları değerlendirmek, tıbbi müdahalede öncelikleri belirlemek gerektiği durumda protokollerin dışına çıkmamak.
- Hastalara hiç bir ayrım yapmaksızın ,eşit, saygılı ve merhametli davranmak.
- Hasta gizliliği kurallarını ihlal etmemek.
- Şüpheli ve doğruluğu sağlanmış vakalar söz konusu ise halk sağlığı raporlama prosedürlerini hızlı bir şekilde takip etmek.
- Belirtileri ve riski olmayan kişiler de dahil, enfeksiyon önleme ve kontrol ve halk sağlığı bilgilerini doğru bir şekilde saklamak.
- kişisel koruyucu ekipmanları kullanımına uygun bir şekilde tüketmek.
- Hastalık belirtileri olan sağlık çalışanı kendini izole etmelidir ve durumu yöneticiler ile paylaşma yükümlülüğüne sahiptir.
- Destek müdahaleleri alması gereken sağlık çalışanı ,yoğun stres veya zihinsel sağlık sorunları yaşıyor ise yönetime tavsiyede bulunabilir.
- Sağlık çalışanı, yaşamı ve sağlığı için ciddi tehlike oluşturduğuna inandığı her durumu yöneticisine bildirmelidir.
Pandemi, en başından bu ana kadar, muhakkak hepimiz için çok zorlu bir süreçti. Bu süreçte canla başla çalışan, sağlık çalışanlarına minnettar olmamak elde değil. Umarım bu zorlu salgın dönemini daha fazla maddi manevi zarar almadan en kısa zamanda atlatırız.
