DİJİTAL HASTANE ve TÜRKİYE

Hastanelerde Bilgisayarlaşma ve Dijital Dönüşüm

Hastaneler, yüzyıllardır manuel yöntemlerle çalışırken, bilgisayarların iş alanına girmesiyle birlikte önemli değişimler yaşamışlardır. Bilgisayarların hastane uygulamalarına dahil olmasıyla doktorlar, hemşireler ve sağlık profesyonellerinin görevleri değişmiştir; artık bu profesyonellerin bilgisayar kullanması gerekmektedir.

Dijital Hastanelerin Gelişimi ve Önemi

Bilgisayarlaşma, muhasebe, hasta kayıt, hasta takip ve faturalandırma gibi alanlarda hızlı ilerlemeler kaydetmiş ve çeşitli bilgi yönetim sistemleriyle entegre bir “Hastane Bilgi Yönetim Sistemi” (HBYS) oluşturulmuştur. E-sağlık olgusu, sağlık hizmetlerinin sunumunda bilgi ve teknolojilerin yoğun kullanımını ifade eder. Dijital hastaneler, e-sağlık olgusunun önemli bir parçasıdır ve bu anlayışın amacı, kişinin yaşamını basitleştirmek ve sağlık hizmetlerini daha etkili ve kaliteli hale getirmektir.

Türkiye’deki Dijital Hastaneler

Türkiye’deki 1.555 hastanenin farklı düzeylerde HBYS’ye sahip olduğu belirtilmiştir. Ancak, bu sistemlerin etkin kullanımı için dayanıklılık, eğitimli çalışanlar ve bilgisayar dostu personel gerekmektedir. Türkiye’de dijital hastane olgusu üzerine çalışmalar yapılmış ve pilot uygulamalar başlatılmıştır. Bu çalışma, Türkiye’deki dijital hastane dönüşümünü, dijital hastane kavramını, amaçlarını, bileşenlerini ve yararlarını ele alarak, bu alanda çalışacaklara yol gösterici olmayı amaçlamaktadır.

https://images.app.goo.gl/14Fk1zSce8VJpx2N8

Dijital Hastane Kavramı ve Tarihçesi

Dijital hastaneler, sağlık işletmelerinin etkinliğini artırmak ve sürdürülebilir rekabet avantajı elde etmek için gereksinim duyduğu şartlar doğrultusunda mükemmel olarak adlandırılan durumu temsil eder. Kavramın temelleri 1960’lı yıllarda ABD’deki hastanelerde HBYS’nin kullanılmaya başlanmasıyla atılmıştır. Günümüzde ise dijital hastaneler, teknoloji kullanımının hasta ve sağlık profesyonellerinin menfaatine öncelik verildiği, tüm süreçlerin entegre edildiği, tele-tıp ve mobil tıp uygulamalarının kullanıldığı sistemler olarak tanımlanmaktadır.

Dijital Hastane Tanımı ve İşleyişi

Dijital hastaneler, sağlık kurumları ve hastaneler içerisindeki bütün bilgi sistemlerinin, tedavi edici ve tedavi edici olmayan her çeşit teknolojilerle entegre olduğu sistemlerdir. Bu sistemlerde güvenli veri giriş çıkış ölçütleri belirlenmiştir ve doktorlar, hemşireler ve sağlık profesyonelleri, fazla vakit ve enerji kaybetmeden hasta bilgi ve verilerine mobil olarak erişim sağlar. El teması olmaksızın, kağıtsız ve filmsiz olarak işleyen bu hastaneler, doğru ilaç ve medikal tedavi süreçlerinin denetlendiği, tüm işlemlerin tamamen otomasyon sistemleriyle yürütüldüğü, kontrol edildiği ve idare edildiği bir düzeni temsil eder. Dijital hastaneler, sağlık personellerine, hastalara ve yakınlarına verimli, etkin, hesaplı, ulaşılabilir ve kaliteli bir sağlık hizmeti sunmayı amaçlar ve e-sağlık ve e-devlet ile tam olarak entegredir.

Türkiye ve Dünyada Dijital Hastaneler

Dijital hastaneler, tahlil, tetkik ve tedavi hizmetlerinin elektronik yani kağıtsız alanda yürütülmesine olanak sağlar. Türkiye’de dijital hastaneler bir ütopya değildir; ABD, İngiltere, Singapur, Almanya, Hollanda ve Tayvan gibi ülkelerde uzun zamandır uygulanan bu sistemler, Türkiye’de yeni bir hedef olarak belirlenmiştir.

https://images.app.goo.gl/gFefqwBYVb3PsunH6

Dijital Hastanenin Unsurları

Entegre bir dijital hastanenin hakim olduğu pek çok tip teknolojik sistemler ve bilgi sistemleri yer almaktadır. Dijital hastaneler oldukça fazla sayıda klinik ve iş durumlarını barındıran alt süreçlerden meydana gelmektedir. Bütün bu durumların entegrasyonu hastane kapsamında hastaların, personellerin, varlıkların, bilgilerin bir araya getirilmesinde son derece önemlidir. Genel anlamda entegre bir dijital hastanede, entegre HBYS, LBYS, RBS, Picture Archiving Communication System (PACS), her mekandan tablet ile kablosuz erişim olanağı sağlayan mobilite sistemler ve her yerde vazife gören teknolojik alt yapı sistemleri sms, internet, wap, çağrı merkezi, ilerlemiş randevu sistemleri, radio frequency identification (RFID) ve yüz algılama sistemleri gibi kişiyi algılayan tanıyan sistemler, hasta karşılama yönlendirme ve bilgilendirme, led ekranlar anlık takip etme sistemleri, ses algılama ve tanıma sistemleri, belge yönetim sistemleri, sayısal tıbbi arşivleme, barcod ve RFID teknolojilerinden faydalanıldığı ilaç ve malzeme takip sistemleri, hasta başı monitörleri, yapı otomasyonu, enerji sistemleri, aydınlatma sistemleri, multi -medya sistemleri yer almaktadır.

Dijital Hastanenin Amaçları

• Doktor, hemşire, sağlık profesyonelleri ve çalışanların, hastaların direkt faydalanabileceği, en üst seviye bilgi ve iletişim teknolojileri yaratmak.  En üst sağlık hizmetinin sunulmasını sağlamak ve bunun için gereken proaktif klinik süreçlerini ilerletmek.
• İstek — talep otomasyon sistemleri, görsel arşivleme ve iletişim sistemleri, tıbbi hasta kayıtlarını kapsayan tıbbi dataların dijitalleşmesiyle birlikte maliyetleri minimize etmek.
• Hastane personeli, hasta ve yakınlarının can güvenliğini sağlamak.
• Sağlık hizmeti sunum şeklinin kalitesini geliştirmek ve yükseltmek.
• Hastaların sağlık hizmetine erişimini kolay hale getirmek.
• Verilere güvenli bir şekilde ulaşılmasını sağlamak ve zarar görmesini

engellemek.

• Verilerin incelenmesini gerçekleştirmek.
• İlaç güvenliğini dijital ortamda gerçekleştirmek.
• Hastanın sağlık kuruluşuna girişinin olduğundan itibaren gerçekleştireceği bütün sağlık hizmetlerinde, kağıt kullanımını ortadan kaldırmaktır.

Dijital Hastanenin Bileşenleri

Türkiye’de sağlık hizmetlerinde “Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP)” ile meydana getirilen “Ulusal Sağlık Bilgi Sistemleri ile sağlık.net” çatısı altında; Aile Hekimliği Bilgi Sistemi (AHBS), Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi (ÇKYS), Hastane Bilgi Yönetim Sistemleri (HBYS) gibi alt uygulamalar yer almaktadır. Ayrıca COVID-19 pandemi zamanında “Filyasyon ve İzolasyon Takip Sistemi” oluşturulmuştur (Çağatay ve Tüzemen, 2022). Sağlık Bakanlığı bünyesinde yer alan SDP ile beraber pek çok alanda yenilik ve iyileştirmeler gerçekleştirilmiştir. Mobil teknolojilerin sağlık alanına dahil edilmesiyle beraber, e-sağlık e-nabız, tele-tıp, dijital hastane uygulamalarına dahil edilmiştir (T.C. Sağlık Bakanlığı, 2018).Sağlık Bakanlığının dijital hastane tanımına göre “Tanı koyma aşamasından tedavi belirleme aşamasına kadar hastaya ait sağlık verileri ile aslında hekimin mesleki bilgilerini içeren uyarıların hekime bilgi sistemi üzerinden yapılması, hekim tarafından düzenlenen ilaç̧ tedavisinin gözden geçirilmesi aşamasında eczacılara ilaçlara ilişkin bilgi sunması tedavi aşamasında yine hemşirelik bilgilerini içerecek şekilde doğru ilacın veya tedavinin doğru hastaya, doğru dozda, doğru zamanda ve doğru yöntemle uygulanması konusunda bilgi sistemi üzerinden hemşirenin uyarılmasıdır” bakanlığın bu açıklamasında dijital hastanelerin pek çok ögeyi bir arada içerdiği söylenebilmektedir.

https://images.app.goo.gl/J5d1TQxmSBXBnu5G8

SONUÇ

Dijitalleşme, küreselleşen kapitalizm ve neoliberal finans yaklaşımları ile hastanelerin entegre bir yapıya dönüşmesine neden olmuştur. Bu değişimle birlikte dijital teknolojiler, hastanelerde bireysel tedavi ve bakımın önemini artırmış, hastane mekanlarına dair yeni düzenlemeler getirmiştir. Dijital hastaneler, hastaların işlemlerini kesintisiz takip ederken, hataları minimize eden entegre sistemler sayesinde tedavi süreçlerini daha güvenli hale getirir. Mobil erişim imkanı sunarak doktor ve sağlık personelinin işlerini kolaylaştırır ve hata riskini azaltır.

Türkiye, Sağlık Bakanlığının stratejik planları doğrultusunda dijital hastane projelerine hız vermiştir. HIMMS-EMRAM modelini benimseyen Türkiye, 7. seviyede 7 ve 6. seviyede 66 hastane ile dijitalleşmede önemli adımlar atmıştır. Dijitalleşme sürecinin ülke genelinde yaygınlaştırılması için ileri seviyelere ulaşmış hastanelerin deneyimlerinden faydalanılması ve akademik çalışmalara önem verilmesi gerekmektedir.

Kaynakça : https://dergipark.org.tr/en/pub/chm/issue/81476/1410011

#saygel #saygel121 #dijitalhastane