NİÇİN UYURUZ?
Ömrümüzün 1/3'ü uyumakla geçiyor. Hayatımızda bu kadar büyük bir zaman dilimini kaplayan uykuya neden ihtiyacımız var peki? Uyku, doğanın en eksiksiz genel tedavi yöntemidir ve tüm sağlığımızda önemli rol oynar. Daha iyi hissetmemizi ve genel olarak daha sağlıklı olmamızı sağlar.
Uykunun Faydaları
- Kasların Dinlenmesi: Vücudunuzun kimyasal ve fizyolojik yenileme süreçlerinin çoğu uyku sırasında gerçekleşir.
- Daha Sağlıklı Bir Kalp: İyi uyuduğunuzda kalp atışlarınız azalır ve tansiyonunuz düşer. Bu, kalbinizin ve damarlarınızın daha az yıpranması anlamına gelir. Yeterince uyumuyorsanız veya uykunuzun kalitesi düşükse, genellikle kalp atış hızınız normalden daha yüksek, kan basıncınız da gündüzleri normalden fazla olur.
- Hormon Üretimi: Endokrin sisteminiz, yani vücudunuzdaki hormon fabrikası, neye ne zaman ve ne kadar ihtiyacınız olduğuna bağlı olarak hormonları dolaşım sisteminize bırakır. Yüksek kaliteli uyku sırasında hormonlarınız en üst düzeyde ve en verimli şekilde çalışarak ertesi günkü işlerinizi gerçekleştirebilmeniz için tüm vücudunuza iletilir ve yenilenir. (1)
Tamam uykunun faydalarını da anladık fakat ömrümüzün 1/3'ünü alan uykuyu azaltamaz mıyız? Bunun üstünde çok düşündüm ve araştırdım. Gerçekten 1/3 hafif bir oran değil. Bunun üzerine Matthew Walker’ın yazmış olduğu “Niçin Uyuruz” isimli kitabı okudum. Aslında çok bir beklentiyle başlamadığım ama hayran kalarak okuduğum bu kitabın arasından bazı notlar aldım; “Ne kadar az uyursanız, hayatınız o kadar kısalır.” evet evet aynen böyle diyor. Hatta ekleyerek;
“Gelişmiş ülkelerde kalp hastalıkları, obezite, demans, diyabet ve kanser gibi sağlık sistemlerini felç eden hastalıkların ve ölümün başta gelen nedenlerinin hepsi uykusuzlukla bir bağ taşımaktadır. 14 yılı aşkın süredir 6- saat uyuyanların 1+ kalp krizi geçirme riski, 6+ saat uyuyanlara göre %400–500 oranında yüksekti. (4000 işçi üzerinde yapılan araştırma).” Yani aslında 1/3 oranı ne kadar yüksek olsa da gerekli olduğu için yapabileceğimiz bir şey yok.
REM(Rapid Eye Movement)
Hızlı göz devinimleri olan evreye denir. Hafif uykudur. Canlı düşlerin görüldüğü evredir. Psikolojiyi rahatlatır. Rem uykusu gece boyunca 4–6 kez tekrarlanır, her evresi 10–20 dakika sürer.
NREM(Non-Rapid Eye Movement)
Hızlı göz devinimleri olmayan evre. Derin uykunun gerçekleştiği evredir. Vücut fiziksel yönden tamir edilir. Büyüme hormonu salınması artar. Uyku, Non-Rem uykusu ile başlar. Non-Rem ve Rem uykuları yaklaşık 90–120 dakikada bir yenilenir. Bu yüzden yaklaşık her 90 dakikada bir uyanman daha kolay olur. Çünkü uykuya derin uykuyla başlar ve 90 dakika sonra hafif uykuya geçtiğin an uyanırsın. Bu uyanma olayı dalgıçlardaki vurgun örneği gibi düşünülebilir.
Uyumamızın Temel Sebebi Nedir?
İki sebep yüzünden uykuya ihtiyaç duyarız: Psikolojik tamir ve fiziksel tamir. Psikolojik tamirde; yaşadığımız üzüntüler, karşılaştığımız zorluklar ve daha nice sorun yüzünden yorgun düşeriz. Bir bıkkınlık hissederiz ve uyumak isteriz. Uyandığımızda bir psikoloğa gitmiş gibiyizdir. Çünkü beynimiz bize bazı rüyalar(genelde mutlu olduğumuz rüyalar)gösterir ve bizi bununla oyalarken arka tarafta duygularımızı tamir eder. Fiziksel tamirde ise vücudun işi daha zordur. Çünkü vücudu derin uykuya alır ve tüm enerjisiyle kasları gevşetmek, kaslardaki laktik asidi(yorgunluğa sebep olur) azaltmak gibi birçok sorunu çözerek vücudu hazırlar.
Sonuç : İnsanlar 1 asır gibi kısa bir süre içinde biyolojik olarak dayatılan ve evrimin yaşam destek işlevleri açısından kusursuzlaştırmak için tam 3 milyon 400 bin yıl harcadığı yeterli uyku ihtiyaçlarını terk ettiler. Ne kadar az uyursanız ömrünüz o kadar kısalır ve sağlığınız bozulur.
KAYNAKÇA
1-https://www.polar.com/tr/fitness-zone/why-we-need-sleep
2-https://www.milliyet.com.tr/pembenar/uyumazsak-ne-olur-1343932
3– “Niçin Uyuruz” Matthew WALKER
