REÇETELER NEYE GÖRE YAZILIYOR?
Hiç doktor odasından elinde kataloglarla çıkan kişilerle karşılaştınız mı? Ve içeri girdiğinizde doktorun o kataloglardan size ürün önerdiği oldu mu? Çoğumuz günlük yaşantımızda bu tür rastlantılara denk gelmişizdir ve önerilen ürünlerin güvenirliğini sorgulamışızdır. Çünkü sağlık çalışanları ile ilaç şirketlerinin arasında ki ilişki henüz toplum olarak anlamdırabildiğimiz bir noktada değil maalesef ki. Elbette ki ilaç şirketleri kendi marka tanıtımlarını yasal çerçevelerde yapabilmeli ancak ilaç şirketlerinin tanıtımını bizlere doktorlar yapınca etik açıdan sorgulamamız çok normal görünüyor. IMS Health gibi uluslarası şirketler tarafından izlenen ilaç endüstrisi, IMS yayınına göre incelendiğinde pazar payı hızla büyüyen ve geleceğin “parlayan yıldızı” olarak adlandırılan bir sektör haline gelmiştir.
Artan harcamalar rekabet ortamını etkilemeye başlarken sağlık gereksinimlerine göre araştırmaları takip ederek yeni veya daha etkili ürünler ortaya çıkarabilen ilaç şirketleri, büyüyen pazarda öne çıkarken reklam da bu şirketler için ön bir strateji haline gelmektedir. Bu nedenle de farklı reklam yollarına başvurulabilir hale gelmiştir. Diğer ilaç şirketleri ise markalı ilaç fiyatlarının düşmesi için jenerik dediğimiz ilaçlar üretmeye başlamış ve hastaların sağlık harcamalarının artması nedeniyle sosyal güvenlik kuruluşlarının bu harcamaları azaltmaya yönelik politikaları, jenerik ilaçlara olan önemi arttırmıştır.
2005 yılının verilerine göre jenerik ilaçların satışları, en büyük sekiz pazarda (ABD, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, İspanya, Britanya ve Japonya) 55 milyar doları aşmıştır. Endüstrinin başka bir boyutu olarak ilaç üreticilerine bakıldığında, pazarın yaklaşık yarısının ilk 10 şirketin elinde olduğu görülmektedir. İlk 10 da görülen Pfizer, Johnson & Johnson, Roche ve Bayer gibi büyük ilaç şirketlerinin en fazla harcamada bulundukları alan pazarlama ve yönetimdir. Bu nedenle, sağlık sektöründe ilaç satışlarındaki maliyetlerin yükselmesi ve söz konusu maliyetteki büyümeyi takip edecek pazarlama faktörleriyle birlikte güçlü bir şekilde artış görülmektedir. Her konuda olduğu gibi sektörün ticari alanında da kullanılan teknikler hızlı bir şekilde değişmektedir. Sektör içinde ki iletişim gün geçtikçe pazarlamaya yön vermekte ve şirketlerin tanıtım stratejileri farklı bir boyut kazanmaktadır.
Tıbbi ilaç seçimini en çok etkileyen faktörlerin başında “ilacın klinik etkinliği, ilacın güvenliği, ilacın hastaya uygunluğu, hastanın tıbbi geçmişi, geçirdiği hastalıklar, kullandığı ve kullanmakta olduğu ilaçlar ve ilacın biyoyararlılık düzeyi” gelmektedir. Diğer etkileyen faktörün ise hekimler için olduğu ve hekimlerin genelde tanıdıkları ilaçların ilgili markaları ve piyasadaki yeni ilaçlardan oluşan kendi kişisel listelerine sahiptirler. En başında bahsettiğimiz katalog tanıtımı yapan kişilere yani. Tüm bunlara göre kamuoyunda düşünülmeye dahası tartışılmaya başlanan bir konu da doktorların yazdığı reçetelerde ki ilaçların neye göre yazıldığıdır. Dahası, marka isimleri birçok doktor arasında farkındalık oluşturmakta ve ilaç firmalarının tıbbi temsilcileri aracılığıyla iletilen güvenlik ve etkinlik açısından marka ve imajı hakkında fikir geliştirmelerini sağlamaktadır.
Buna ek olarak ilaç markalarının hekimlerin reçete de o ilaçları verme kararları üzerinde olumlu etkisi olduğu yapılan araştırmalara göre gözlemlenmiştir (Murshid ve Mohaidin, 2018; 158–159). Bu noktada hekimler ilaç endüstrisinde önemli rol üstlenmektedirler. Günümüzde genel bir ifadeyle satış temsilcileri olarak adlandırılan mümessiller, ilaç tanıtımı için doktorlara yönelik seyahat, hediye, eğitim, iaşe, sempozyum, kongre vb. gibi sponsorlukları ilaç şirketi tarafından sağlanan birtakım harcamalar yapmaktadırlar. Reçeteli satılan tıbbi ürünlerin tanıtımı yalnızca sağlık mensuplarına yapılabilmektedir. Yani yasal olmayan hiçbir şey olmamasına rağmen, reçetelerin ne derece de alım gücümüze göre düzenlendiği uzun yıllardır tartışılmaktadır. Sizce doktorların, ülkemizde en güvenilir ve toplumu etkileyen en önemli kişiler oldukları düşünüldüğünde ürün tavsiyeleri nasıl şekillenmeli?
Bir sonra ki yazılarımda görüşmek üzere. Sağlıkla kalın.
KAYNAKÇA
- https://www.abpi.org.uk/publications/code-of-practice-for-the-pharmaceutical-industry-2006/
- A. BAŞDEĞİRMEN Tıbbi Pazarlamanın Reçetelendirme Karar Sürecine Etkileri Üzerine Sistematik Bir Yazın Taraması
- M.Civaner Türkiye’de İlaç Şirketlerinin Kullandıkları Pazarlama Yönetmleri ve Hekimlerin Bu Konudaki Değerlendirmelerinin Etik Açıdan Sorgulanması, 2006
#SAYGEL#SAYGEL96#SAĞLIK YÖNETİMİ#REÇETELER NEYE GÖRE YAZILIR
