SAĞLIK ÇALIŞANLARININ KARŞILAŞTIKLARI RİSKLER
Ulusal iş sağlığı ve güvenliği enstitüsü, çalışma ortamında oluşan tehlike ve riskleri fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikososyal tehlike ve riskler olarak sınıflandırmış ve hastanelerde 29 tip fiziksel, 25 tip kimyasal, 24 tip biyolojik, 6 tip ergonomik ve 10 tip psikososyal tehlike ve risk olduğunu tespit etmiştir.
1-Fiziksel Tehlike ve Riskler
Kanserojen, teratojen ve mutajen etkileri olan iyonizan ve non-iyonizan radyasyon riskleri, ultraviyole ışınları, lazer, ultrason cihazları, bilgisayar ekranları, aydınlatma koşullarının yarattığı sorunlar.
Fiziksel risklere karşı alınabilecek önlemler ve yapılabilecekler :
- Sağlık çalışanları, kullandıkları cihaz ve uzun kabloları diğer çalışanların hareketlerini aksatmayacak şekilde muhafaza etmeli.
- Uygun aletler kullanılarak radyasyon maruzu en aza indirilmeli ve takibi yapılmalı.
- Kayarak düşmeyi önlemek için hastane zemini her daim temiz ve kuru tutulmalı.
2- Kimyasal Tehlike ve Riskler
Hastane laboratuvarlarında kullanılan asit ve alkali maddeler, boyalar, uçucu organik çözücüler, hasta tedavisinde kullanılan (kanser ilaçları gibi) çeşitli ilaçlar, sterilizasyon ve dezenfeksiyon amacı ile kullanılan çeşitli kimyasal ajanlar, formaldehit, glutardialdehit, etilen oksit gibi maddeler çalışanlar için alerji oluşumundan kansere birçok hastalığın oluşumunda önemli risk faktörü oluşturmaktadır.,
Kimyasal risklere karşı alınabilecek önlemler ve yapılabilecekler arasında;
- Sık kullanılan dezenfeksiyon ve sterilizasyon amaçlı kimyasallar için kolay fark edilebilir ve anlaşılabilir kullanım talimatları hazırlanıp kimyasalların üstlerinde bulundurulmalı.
- Bu kategorideki maddelerin kullanımı ile ilgili eğitimler verilmeli.
- Lateks alerjisine karşın çalışanların takibi yapılmalı ve özel malzemelerle üretilmiş araç gereçler desteklenmeli.
3- Biyolojik Tehlike ve Riskler
Biyolojik tehlike ve riskler çalışma alanının hepsinde görülmekte, sağlık çalışanlarında kan veya kanla kontamine olmuş vücut sıvılarıyla temas ile HIV (Human Immunodeficiency Virus), Hepatit B (HBV), Hepatit C (HCV) gibi ciddi sağlık sorunlarının yaşanmasına neden olabilmekte, tüberküloz ve diğer çeşitli enfeksiyon hastalıklarının görülmesi sıklığı artabilmektedir.
Biyolojik risklere karşı alınabilecek önlemler ve yapılabilecekler arasında;
- Biyolojik tehlike yaratabilecek alanlarda denetim ve kontrolün yapılmalı.
- Çalışanlara aşılamanın periyodik şekilde uygulanmalı ve gerekli takipler yapılmalı.
- Kan ve her türlü vücut sıvısı ile bulaşmaya karşı kişisel koruyucu donanımların mutlaka kullanılması sağlanmalı.
- Herhangi bir bulaşma yaşandığında ise uygun tedavi yapılmalı ve takip sistemi ile mutlaka izlenmeli.
4- Psikososyal Tehlike ve Riskler
Psikososyal sorunların ortaya çıkmasındaki en önemli sebepler arasında çalışma sürelerinin uzun olması, sağlık çalışanının gece de çalışmasının devam etmesi ve tutulan nöbet sayısının fazla olması gelmektedir.
Psikososyal risklere karşı alınabilecek önlemler ve yapılabilecekler arasında;
- Stres yönetimi için çalışanlar desteklenmeli, takip edilmeli ve bu konuda eğitim verilmeli.
- Uykusuzluk, yorgunluk, dikkatsizlik gibi sorunların ortaya çıkmasına neden olan uzun çalışma saatlerine karşı iş yükü dağılımları sistemli şekilde yapılmalı ve güncellenmesi sağlanmalı.
- Şiddeti önlemeye yönelik uygulanan “Beyaz Kod” gibi uygulamalar geliştirilmeli ve kapsamlı hale getirilmeli.
5- Ergonomik Tehlike ve Riskler
Çalışanlar hizmet sundukları alanlarda hasta kaldırma, taşıma gibi efor gerektiren işleri yaptıklarından, duruş bozukluğu ve kullanılan tıbbi ekipmanın vücut şekline göre uygunsuz olmasından kaynaklanan nedenlerle çeşitli tehlike ve risklere maruz kalmaktadırlar.
Ergonomik risklere karşı alınabilecek önlemler ve yapılabilecekler arasında;
- Hasta taşıma gibi uygun duruş teknikleri gerekli olan görevler için uygulamalı eğitimler verilmeli.
- Bu eğitimler düzenli olarak yapılmalı ve gerekli takip sağlanmalı.
- Hastanede kullanılan tıbbi ekipmanların ergonomik açıdan risk oluşturmayacak şekilde olmalarına önem verilmeli.
