SAĞLIK SEKTÖRÜNDE SOSYAL MEDYA KULLANIMI
Günlük hayatımızda akıllı telefonların, bilgisayarların ve sosyal medyanın büyük yer kaplamasından zaman zaman sitem ederiz. Ancak herhangi bir ürün almak için bile Facebook, Twitter, İnstagram ve bloglara bakarak ön değerlendirmeler yaparız.
İşletmelerse marka imajı yaratmak ve müşteri sadakatini artırmak, müşterilerle kolay ve hızlı iletişim kurmak, pazar araştırması ve pazar payı tahmini yapmak, coğrafi sınırları ortadan kaldırmak için sosyal medya platformlarına büyük yatırımlar yapmaktadır. Benzer stratejiler, sağlık sektöründeki işletmeler içinde yer alan sağlık işletmeleri için de geçerlidir.
Türkiye’de Sosyal Medya ve Kullanımı
Türkiye İstatistik Kurumu 2019 verilerine göre nüfusun %75'i internet kullanıcısı ve internette geçirilen ortalama süre 7 saat 30 dakikadır. Bu veriyle birlikte 16–64 yaş grubunda Türkiye, internette geçirilen süre açısından 42 ülke arasında 12. sırada yer almaktadır.
Türkiye’de aktif 55 milyon sosyal medya kullanıcısı bulunmakta ve bu da nüfusun %65'ine denk gelmektedir. Sosyal medyada yaklaşık 3 saat geçirilen süre ile Türkiye, 45 ülkeden 15. sırada bulunmaktadır.
En çok tercih edilen sosyal medya platformları sırasıyla aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
Sosyal Medya ve Sağlık
İnternetin yaygınlaşması ve özellikle 2004 yılında Web 2.0 ile birlikte kullanımı çeşitli avantajlar sağlayan sosyal medya, birçok alanda olduğu gibi sağlık kurumları için de son derece önem arz etmektedir.
Demir ve Uğurluoğlu (2015), sosyal medyayı, sağlık sektöründe en fazla kullanılan stratejik yönetim araçlarından biri olarak tanımlamış ve sağlık kurumlarında sosyal medya kullanım amaçlarını;
- Çalışanlarla ve müşterilerle iletişimin sağlanması,
- Sipariş ve reklam gibi çeşitli pazarlama faaliyetlerini gerçekleştirmek,
- Bilgi paylaşımı ve geri dönüşümlerle beklentileri saptamak,
- Farkındalık yaratmak ve topluluk oluşturmak şeklinde açıklamıştır.
Hastanelerin Sosyal Medya Kullanımı
- Amerika Birleşik Devletleri’nde 2010 yılında araştırmaya 1800 hastane dahil edilmiş ve sadece %21'inin sosyal medyayı kullandığı ve kullananların da %18'lik oranla en çok Facebook’u tercih ettiği saptanmıştır.
- Amerika’da 2012 senesinde yapılan bir çalışmada; tüketicilerin %42’si sağlıkla ilgili tüketici yorumlarına ulaşmak, %30’u sağlıkla ilgili bir nedenle, %25’i de sağlıkla ilgili deneyimlerini paylaşmak için ve %20’si sağlık forumları ya da topluluklarına katılmak için sosyal medyayı kullandıklarını ifade etmişlerdir. Araştırmada ayrıca, katılanların %61’i sosyal medya aracılığı ile sağlık hizmet sağlayıcıları tarafından sunulan bilgileri güvenilir bulurken; %41’i bu bilgileri, sosyal medya aracılığı ile paylaşabileceklerini ifade etmektedirler. Tüketicilerin %75’i sosyal medya aracılığı ile yaptıkları randevu taleplerinin bir gün ya da daha kısa sürede, %25’i ise birkaç saat içinde cevaplanacağını beklemektedir. Sağlıkları ile ilgili, sosyal medyadaki buldukları bilgilerin, ikinci bir görüş arama kararlarında etkili olduğu belirlenmiştir.
- 2014'te ABD’de 3371 hastanenin Facebook, Twitter, Yelp ve Foursquare üzerine incelendiği çalışmada; hastanelerin %94'ünün Facebook sayfası, %52'sinin de Twitter hesabının olduğu ve bu hesapların aktif kullanıldığı belirlenmiştir. Ayrıca hastanelerin tamamı Foursquare’de check-in yaptığı görülmüştür.
- ABD’de 474 hastane üzerinde yapılan bir araştırmada 471 hastanenin reklam odaklı sosyal medya bağlantısı kullandığını belirlemiştir. Birçok sosyal medya platformu arasından en çok tercih edilen Facebook ve Twitter olmasına rağmen sadece %30'unun etkin şekilde kullandığı gözlemlenmiştir.
- 12 Batı Avrupa ülkesinden 873 hastanenin katıldığı bir başka araştırmada yine en çok tercih edilen platform Facebook olmuştur. Ve hastanelerin ülkelere göre sosyal medyaları kullanımları farklılık göstermektedir.
- Türkiye’de sağlık kurumlarının sosyal medya içeriklerini görsellerle zenginleştirdiklerini ve paylaşımlarını 10.00–13.00 ile 16.00–17.00 saatleri arasında yaptıkları belirlenmiştir. Ve ayrıca Facebook üzerinde paylaşılan içeriklerden en fazla beğeniyi alan gönderinin sosyal sorumluluk kapsamında paylaşılan sağlık mesajları olduğu belirlenmiştir.
Hekim ve Hastane Tercihinde Sosyal Medyanın Rolü
Bireyler hem sağlığı hem de olası sağlık sorunu durumunda hangi hastane ve hekimi seçeceklerini sosyal medya sayesinde kolaylıkla araştırmaktadırlar. 2015 yılında yapılan araştırmada sosyal medyanın sağlık hizmeti satın almada etkin olduğu ve araştırmaya katılanların %45'inin hastane ve hekim seçiminde sosyal medyadan faydalandıkları saptanmıştır.
Hastaneler, sundukları hizmet gereği diğer sektörlere göre daha hızlı, etkin, tarafsız, güvenilir ve güncel bilgileri sosyal medyalarında paylaşma durumundadırlar ve ayrıca sağlık hizmetlerinin yasal kısıtlamaları olması hastaneleri sosyal medyaya yönlendirmektedir. Hastanelerin dünyanın her köşesinden hasta/ hasta yakınlarına, yatırımcı/ paydaşlara ulaşma isteği ile beraber yeni ve maliyeti daha uygun bir reklam mecrası olan sosyal medyayı etkin olarak kullanmaya sürüklemektedir.
Yanlış bilgiden kaynaklı başta insan sağlığını olumsuz etkilemesi sosyal medyanın en büyük dezavantajıdır. Sağlık kurumları gözüyle bakıldığında; hastaneler arasında artan rekabet zamanla sadece kâr elde etme amacına yönelip toplumsal yarar ilkesi zedelenebilir. Hastaneleri gizlilik , güvenlik ilkelerinin yanı sıra hastalardan olumsuz tepki almaktan yana çekinceleri bulunmaktadır. Ayrıca sosyal medya sadece reklam ve tanıtım faaliyetleri olarak değil toplumu bilinçlendirmek amacıyla kullanılmalıdır. Toplum sağlığından uzak kurumların sosyal medyada yarattıkları imajları da zedelenecektir.
TÜRKİYE’DE WEBOMETRIKS SIRALAMASINDAKİ HASTANELERİN SOSYAL MEDYA KULLANIMI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA
2017 yılında Webometriks sıralamasında yer alan 260 hastanenin 113'ü özel- kamu fark etmeksizin araştırmaya dahil edilmiştir. 113 hastanenin 27'si kamu, geriye kalan 86'sı özel hastanelerdir.
Hastanelerin web sayfalarında sosyal medya adresleri sağ üstte bulunanlar %48, sağ altta bulunanlar %21 ve sayfaya yayılmış olanlarsa %30'dur.
Çalışmaya dahil edilen hastanelerin sosyal medya kullanım oranları aşağıda yer almaktadır:
Özel ve kamu hastanelerinin hangi sosyal medyayı etkin kullandığı aşağıdaki grafiklerde verilmiştir:
- Tüm hastaneler dikkate alındığında Facebook toplam sayfa beğenme sayısı ortalaması 41.449 ve toplam sayfa takipçisi 40.936’dır. En düşük beğenme sayısı 98 iken en az sayfa takipçi sayısı da 99 olarak bulunmuştur.
- Instagram hesabına sahip hastaneler için Instagram gönderi ortalaması 368 ve takipçi ortalaması ise 3.082 olarak hesaplanmıştır.
- Twitter hesapları incelendiğinde ise ilgili sosyal medya hesabına sahip hastanelerin beğeni sayısı ortalaması 105,92; takipçi sayısı 3.174 ve ortalama tweet sayısı ise 1.714 olarak belirlenmiştir.
Türkiye’de en yaygın kullanılan sosyal medya platformu Youtube iken hastanelerin Facebook’a ağırlık verdikleri görülmektedir. Ayrıca özel hastaneler kamu hastanelerine kıyasla sosyal medyayı daha etkin kullanmaktadır, ancak kullanım düzeylerinin düşük olması sosyal medyanın avantajlarından çok; rekabet ortamında piyasada kalabilmek, yeniliklere ayak uydurmak ve gündemi takip edebilmek amacıyla kullanıldığı düşünülmektedir. Hastaneler özelinde sosyal medyadan maksimum faydayı sağlayabilmek için hesapları düzenli olarak kullanmak gerekmektedir.
“Bir tweet uzaklıktayız” ifadesi, sağlık kurumlarında da sosyal medya kullanımının önemini bir kez daha ortaya koymakla beraber insan sağlığında önemli bir yer tutan sağlık kurumlarının sosyal medya kullanım ve içeriklerine özen getirilmesi de önemli bir husustur.
#saygel #saygel30
KAYNAKÇA
https://lumosajans.com/sosyal-medya-platformlari-2021/ (erişim tarihi: 15.04.2021)
