TÜRKİYE’DE YALIN SAĞLIK YÖNETİMİ UYGULAYAN HASTANELER
Çoğu sektörde de uygulanılan yalın yönetim kavramı sağlık sektörünü de içerisinde barındırmaktadır. Sürekli değişime açık ve güncellenen süreçler dahilinde sektörlerde değişim olmaması imkansıza yakındır. Bu değişim sürecinde çevrenin hem tüketici beklentilerine cevap vermesi, hem de ilerleyen süreçlerde planlamalar yapıp ihtiyacı öngörmesi en önemli kriterlerden biridir. Müşteri memnuniyeti yanında ihtiyacı en hızlı şekilde karşılayabilmek çok önemli hale gelmiştir. Yalın yönetimi kısaca tanıtmak gerekirse, zaman israfını da içerisinde bulundurarak fazla üretimi ortadan kaldırmak, nötralize etmek için bir değer akışı oluşturmak ve seviye çizgisini garanti altına almak denilebilir. İsrafta ise anlatılmak istenilen aslında üretim esnasında hem değerli kaynakların hem de değersiz kaynakların arasındaki gereksiz üretimdir.
Yalın yönetim, üretimi sadece müşteri isteğine bırakarak, müşterinin ihtiyaç duyduğu ve istediği zamanda, daha az kaynak harcayarak ve müşteri değeri ile olan faaliyetlerdir. Öncelikle ABD’ de başlayan yalın sağlık uygulamaları daha sonrasında ülkemizde de uygulanmaya başlandı. 2011 yılında Yalın Enstitü danışmalığında Bursa’ da bulunan Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Özel Medikabil Hastanelerinde yalın dönüşüm çalışmaları öncü çalışmalar olarak başlatılmıştır. 2015 yılından itibaren ise Bolu İli
Kamu Hastaneler Birliği’ ne bağlı bazı kamu hastanelerinde de yalın uygulamalar başlatılmıştır. Sağlık sektöründeki yalın uygulama sistemi, hastaneleri ketum düşüncelere yönlendirmekten alıkoyarak işleyişi güçlendirir ve sistemi ferahlatan bir yapı oluşturur (1).
Sağlık hizmetlerinde kullanılan bazı yalın teknikler vardır. Bunlar:
Kaizen: Bu teknik en yoğun tercih edilen yalınlaşma yöntemidir. Bu yöntemle bir işi standartlara indirgeyerek devamlı iyileştirme çalışması yoluna gitmektedir.
5s Yöntemi: Beş farklı soru yöneltilerek sorunun kaynağına inmek için büyük faydası vardır. Bu 5 soru sınıflama, düzenleme, temizleme, standartlaşma, disiplin ve güvenliktir.
Hızlı Süreç Geliştirme Atölyeleri: Hızlı bir yanıt alma sistemi ile birlikte daha hızlı sonuçlara ulaşılır.
Değer Akış Haritalama: DAH kısaltması ile tedarik zincirindeki malzeme ve bilgi akışını sağlamak için kullanılır.
Yalın Altı Sigma: İstatistiksel veriler kullanarak analiz edilir ve üretim sürecindeki hataların en aza indirilmesi sağlanır (2).
YALIN UYGULAMALARIN SAĞLIK SEKTÖRÜNEDEKİ ÖRNEKLERİ: 7 BÜYÜK İSRAFA NEDEN OLAN HASTANELERDEN ÖRNEKLER
Yalın uygulamalara örnek olarak sağlık sektöründe ABD ve Avrupa dahilinde Türkiye’de de yeni gelişmeler yaşanmıştır. Bunlar dahilinde ilk olarak dünya çapında düşünülürse ThedaCare’ dır. ThedaCare büyük bir kitlesi olan Wisconsin’ in kuzeydoğusunda yer alan 5 hastaneden oluşan ve Wisconsin’ in 3. büyük sağlık kuruluşu olan hastanedir. Günümüz dahilinde yenilikçi ve çağdaş düşünce yapısına ayak uyduran ve bu düşünce yapısını yaşatan bir kuruluştur. Bu doğrultuda yaklaşık 10 yıl önce Simpler Sağlık’ tan aldığı yardımla, aşırı yüklenilen çalışanları rahatlatmak, hasta bakımını iyileştirmek ve finansal kazanımlar sağlamak için hastane çapında bir geliştirme stratejisi uygulamıştır. Bir diğeri Park Nicollet’ tır. Sağlık sisteminde kâr amacı gütmeyen gönüllü çalışma koşulları sunan ve bünyesinde 8.200 çalışanının bulunduğu bir kuruluştur. Bu hastane, hasta ve çalışanları için iç süreçleri iyileştireli ve yalın çalışmaları geliştireli 10 yılı geçmiştir. Yalın çalışmalar ve iyileştirmeler hasta çalışanları için her zaman başvurulan yöntem olmuştur. Bir diğeri ise Sampson Bölge Tıp Merkezi. Nort Caralonia’ da bulunan bu kuruluş ilk olarak cerrahi hizmetler alanında yalın uygulamaları tercih etmiştir. Bu alanda daha gelişime açık ve sistemsel olarak gereklilik olduğu düşünülmüştür. Bu gibi dünya çapında yalın hastane dönemine geçiş yaşanmış ve gelişmeler yaşanmaktadır.
Türkiye de ise; Özel Medicabil Hastanesi, Samsun Medical Park Hastanesi, Bolu İzzet Baysal Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Bolu İzzet Baysal Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Erzurum’daki Özel Buhara Hastanesi yalın uygulamalara geçiş sağlamışlardır (2).
