TÜRKİYE’DEKİ SAĞLIK TURİZMİNİN SWOT ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ
Sağlık turizmi, bireylerin tedavi amaçları için ikamet ettikleri yerden başka yere seyahat etmeleri olgusudur. Burada temel amaç sağlık bakım hizmetine ihtiyaç duyulmasıdır.
Sağlık turizmi denildiğinde termal turizm (kaplıcalar) akla gelen ilk ibaredir. Ancak sağlık turizmi medikal turizm, termal turizm, yaşlı bakımı ve engelli turizmi son olarak Spa-Wellness turizmini kapsayan geniş bir yelpazeye sahiptir (http://www.saturk.gov.tr)
Neden bulunduğumuz yerden başka yere sağlık hizmeti almaya gideriz ?
· Bireylerin ülkesinde hizmete ulaşmasında yaşadığı zorluklar,
· Sağlık hizmeti alma süresinin başka ülkede azalması,
· Sağlık tesisinin azlığı,
· Nitelikli ve donanımlı personel eksikliği,
· Maliyetinin fazla olması (1).
Bu faktörler sonucu insanların tedavi amaçlı başka ülkelere gitmeleri turizm tesisleri için de bir fırsat olarak görülebilir. Sağlık turizminin genel özellikleri arasında; milli gelire katkısı, ülkeler arası rekabet aracı olması, sosyal ve kültürel etkileşim aracı olması, turistin sağlığına kavuşarak ülkesine dönmesi açısından sonuç temelli olması, kamu ve özel sektör tesislerinin teknik donanım ve nitelikli personel açısından gelişmesine katkı sağlaması sıralanmaktadır.
İnsanlar kaybolan sağlıklarına yeniden kavuşabilmesi ya da daha sağlıklı olabilmesi maksadıyla sağlık hizmetlerinden faydalanmak isteyebilecektir. Bu bağlamda sağlık turizmi yılın her döneminde yapılabildiğinden, sağlık problemlerinin insanları ne zaman tehdit edeceği bilinmediğinden büyük önem taşır.
Sağlık Turizminin Özellikleri
Turizm Türleri
· Termal Turizm
Termal turizm veya kaplıca turizmi; Latincede sıcak manasına gelen “Thermos” kelimesinden gelmektedir. Termal turizmi 18–20 dereceden daha sıcak ve mineral açısından zengin jeotermal suların termal su banyosu, içme, inhalasyon, çamur banyosu gibi çeşitli türdeki yöntemlerin yanında; iklim kürü, fizik tedavi, rehabilitasyon, egzersiz, psikoterapi, diyet gibi destek tedavilerin birleştirilmesi ile yapılan kür uygulamaları için meydana gelen tedavi, eğlence, dinlenme ve arınma maksatlı turizm hareketi olarak tanımlanabilir (2).
· Tedavi Amaçlı Sağlık Turizmi / Medikal Turizm
Bazı sağlık hizmetlerinin alınması için yapılan uluslararası seyahatler veya iyilik halinin gelişmesi için yapılan tıbbi işlem ya da etkinlik olarak tanımlanabilir. Plastik-estetik cerrahi ameliyatları, göz kusuru düzeltme ameliyatları, diş tedavileri, açık kalp cerrahisi, kanser tedavileri ,tüp bebek uygulamaları gibi çeşitli tıbbi tedaviler örnek verilebilir (2).
· SPA Welness
Su ve çeşitli aromatik kürler kullanılarak vücudun dinlenmesi, ağrı ve acıların azaltılması amacıyla profesyonel ekiplerce uygulanan bir tedavi yöntemidir. Tarihi Roma İmparatorluğu’na kadar dayanmaktadır (1).
· Yaşlı Turizmi
Sağlık Bakanlığı verilerince yaşlıların turizm potansiyeli sağlık turizm yatırımcıları için büyük fırsattır. Dünya nüfusu giderek yaşlanmaktadır. Gelişmiş ülkelerde ortalama yaşam süresi giderek artmaktadır. Bu grubun tatil tercihi daha çok sıcak ülkeler ve sağlık turizmi hizmetlerine yönelmiştir.
· İleri yaş turizmi (gezi turları, meşguliyet terapileri),
· Yaşlı bakımı hizmetleri (bakım evlerinde veya rehabilitasyon hizmetleri),
· Klinik otelde rehabilitasyon hizmetleri,
· Engelliler için özel bakım ve gezi turları olarak gruplayabiliriz (1).
Türkiye’de Sağlık Turizm Olanaklarının SWOT Analizi Yöntemi ile İncelenmesi
Sağlık kurumlarının bulunduğu çevre, sürekli değişim halinde olduğu için bu değişimler sağlık kurumuna hem tehditler hem de fırsatlar sunmaktadır. Sağlık kurumunun bu değişkenlik gösteren çevreye uyum sağlayabilmesi için tehditlerden korunması , fırsatlardan maksimum düzeyde yararlanması gereklidir. Bu da sağlık kurumunun güçlü ve zayıf yönlerini iyi analiz etmesine bağlıdır (4).
Güçlü Yönler
- Türkiye’de sağlık hizmetleri talebini olumlu yönde etkileyecek özellikle bazı ülkelerde bulunmayan turizm çeşitleri olması (özellikle ipek yolu turizmi, yayla turizmi, inanç turizmi, rafting turizmi, doğa turizmi, sağlık-kaplıca turizmi vs.)
• Ülkemiz sağlık hizmetleri Avrupa ülkelerindeki sağlık hizmetlerine nazaran aynı kalitede olup daha ucuzdur.
• Özel ve üniversite hastanelerinin yatak kapasiteleri, fiziki ve teknolojik alt yapıları ve hekim kalitesi,
• Sağlık turizmiyle ilgili çeşitli yasal düzenleme ve devlet desteğinin olması,
• İklim şartları,
• Avrupa ve Orta Doğu ülkelerine yakınlık,
• Sağlık turizmiyle ilgili çeşitli yasal düzenleme ve devlet desteğinin olması (4).
Zayıf Yönler
- Yetersiz pazarlama ,reklam ve iletişimsizlik nedeniyle yurt dışına ülke olanaklarının iyi tanıtılamaması,
• Sağlık turizminin gerektirdiği bütünleşmiş yaklaşımın (sağlık kuruluşları, turizm kuruluşları, pazarlama kuruluşları, lojistik ve ulaşım kuruluşları vs.) gerçekleşmesine götürecek “işbirliği-ortaklık kültürünün” zayıf olması,
• Sağlık turizmi yönetimi için ulusal bir stratejinin net olmaması,
• Hastanelerin, özellikle devlet hastanelerinin, önemli bir kısmının sağlık turizmi hizmeti sunmaya hazır olmaması,
• Sağlık turizmi alanında bir kayıt altına alma ve denetleme sisteminin olmayışı ve süreçlerin işlerliğinin yetersizliği, - Alternatif turizme yapılan yatırım ve teşvik azlığı (4).
Fırsatlar
- Sağlık hizmetleri ihracatına verilen destek,
• Türkiye’nin turizm sektöründe sayılı ülkeler içerisinde bulunması ve zamanla bu sektörde daha da güçlenmesi,
• Sağlık hizmetinde artan yurt içi rekabetin, yurtdışına sağlık hizmeti ihracını teşvik etmesi,
• Dünyada sağlık hizmetini ulusal sınırların dışında alma eğiliminin artması (küreselleşmenin etkisi),
• Gelişen teknoloji ve iletişim imkânları ile diğer ülkelerdeki sağlık kuruluşları ve hizmetleri hakkında bilgi sahibi olmadaki kolaylık ve maliyet azlığı (2).
Tehditler
- Çevre ülkelerde yaşanan siyasal istikrarsızlık ve bunun Türkiye’ye muhtemel yansıması ve bu yansımalarda izlenecek politikalardaki en ufak hatanın turizmi etkilemesi,
• Küresel sağlık sorunları,
• Sağlık Turizmi alanında hizmet açısından belirli kriterlerin olmayışı, bu eksiklik sebebi ile uygun olmayan örneklerin meydana gelmesi ihtimali ve bu uygunsuz olayların yaratabileceği olumsuz itibar,
• Yatay ve dikey entegrasyonlar sonucu işletmelerin istedikleri ürünleri sunamamaları (4).
Ülkemizin sağlık turizmi açısından güçlü bir ülke olduğu etkili bir reklâm ile diğer ülkelere tanıtılmasının ve güçlü yönlerimizi fırsatlarımız ile birleştirip daha verimli çıktılar elde edeceğimize inanıyorum. Yapılan değişikliklerin kalıcı ve kesin olması bu konuda büyük yarar sağlayacaktır. Böylelikle değişikliklere uyum kolaylaşır ve sağlık hizmeti hız kesmeden devam edebilir. Termal turizm açısından birçok zengin kaplıca ve ılıcalarımız bulunmakta olup mineraller açısından zengin kürlerin yapılabileceği birçok imkâna sahip olunmasına rağmen yetersiz tesis ve altyapı olduğu görülmektedir. Tesislerin kalitesinin ve denetlemelerin arttırılmasının yararlı olacağı öngörülebilir.
KAYNAKÇA
1. E. Altıparmak (2020) Yüksek Lisans Tezi “Sağlık Turizminin Güçlü Ve Zayıf Yönleri İle Fırsat Ve Tehditlerinin Analizi: Kahramanmaraş İlinde Bulunan Hastaneler Üzerinde Bir Araştırma”
2. Gülmez Z. (2012) Yüksek Lisans Tezi “Türkiye’de Ve Dünya’da Sağlık Turizmi Ve Çeşitleri: Sağlık Turizminin Ülkemizdeki Mevcut Durumu Ve Bazı Ülkelerle Kıyaslanması
3. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Turizm Stratejisi 2006–2023
4. Adıgüzel O. , Edinsel S. (2014) “ Türkiye’nin Sağlık Turizmi Açısından Son Beş Yıldaki Dünya Ülkeleri İçindeki Konumu Ve Gelişmeleri” Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt 4, Sayı 2, Ss.167–190
